H i
i f f
438 ET YMOLOGIARVM
Inde quia per testamentum non fiebant, nec ex testamento aliquid
m capere , nec suos heredes facere poterant, dues romani postea sub
consulibus per testamenta in vrbe romana effecti sunt.
wiraü: j 2. Died autem dues roman!, quia testamento liberi effecti,
liiiip in numero romanorum ciuiura rediguntur . His primum aditus erat
M S S in vrbe Roma commorari, ceteris autem libenis prohibebatur, ne
llfillBiBï vel in vrbe Roma, vel intra septimum ab vrbe miliarum commal
i i l nerent.
l l i i l C A P V T V. I «
De affinitaubus , et gradibus.
1 1 1 1 I . H e r e d i s nomen, imposuit census aeris; soluit enim tributum iiSs Hllfh auctoris . In hoc enim vocabulo prima successio est hereditatis, et
B i l l generis, vt sunt fîlii, et nepotes
ill III 2. Proheres est,qui loco heredis fungitur, quasi pro herede :
A l l est enim aut institutus, aut substitutus .
Hf 1 3. Pater est,a quo nascitur initium generis: itaque is paterfa-
!|||j Ig 1 cx aliquo veteri auctorc , q.ui nunc non nime argumentum ducere licet. AREV.
extet . In cod. Iustin. lib.7. tit.6. asse- Gap. v.num.i. Soluit enim tributum
ill i l l ; rit Iustinianus , latinos libertos ad simi- auctoris . Id e s t, eius , qui illum heredem
tudinem antiquae latinitatis , quae in co- instituit. GRIAL .
loniis missa e s t , v.ideri esse introdu- lb. De heredis etymo lib. 5. cap.2?.
ctos .. Satis absurdum e s t , addit, ipsa num. 1. AREVALVS .
origine rei jublata , eius imaginem dere- 2. Est enim: saepe ita occurrit enim
linqui . Quum igitur multis modis , et pe- apud Isidorum sensu non satis commo-
S U iSlili ne innumerabilibus latinorum introducta do , fortasse a librariis intrusum pro item,
est conditio , et leges diuersae , et sena- aut etiam ex aliquo literarum nexu . AR.
tus consulta introducta sunt etc, Recte 3. Patratio e. rei ven. consumm.
igitur omnia congruent, si distinguan- Patrare obscoenum verbum fuisse ostens
i l l tur tempora . AREVALVS . dit Quinctil. lib.S. c.3., ductare ( in qui t ) lid 1 52. Ceteris autem libertis prohib.Hjflc exercitum, et patrare bellum apud Sal-
® ill# ( inquit A, August. ) nemo vnquam dixit. lustium dicta sancte, et antique , riden-
H In Expellebantur txtmen vrbe nonnunquam tur a nobis . Et Glos.s., patrat : fta.o-cHtaj
■ 45 5 .i lk ; latini dues, si.comitia. impedirent . GR. KctvsvcpctTttt;, i'r cti<rycto<;,atque hoc trii
f ip l Ib. His primum aditus* erat etc. Lo- tum antiquis scriptoribus, Catullo , Perf
lS ’ l&fili’l i quitur Isidorus de prim is temporibus. sio, et aliis . GRIAL .
At nemo vnquam hoc dixit, ait Ant. Ib. Lucretius : et bene parta patrant.
« i - Ä ' j p Augustinus . Vnde id Ant. Augustinus re- Optime restituit Lucretio simul, et Isisciuit
? neque enim ad nos peruenerunt doro sua verba ex paullulum de forma ta
t e i i i scriptores illi omnes , qui de romanis scriptura nostrorum codicum Antonius Co-
B I l i i l w antiquitatibus scripserunt. De posterio- uarruuias . GRIAL .
i f xibus autem -temporibus ad priora mi» Ib, Et hone parta patrant: apud Luf
fa i f i.y
i i i i H f ö ï i i-ff
p i i
l i b e r I X . 4 3 9
rnlias vocitatur . Pater autem dictus,eo quod pàtratione peracta
filium procreet. Patratio euim est rei venereae consummatio . Lucretius
: Et bene parta patrant.
4. Genitores autem a g ig n e n d o , e t parentes quasi p a r ie n te s .
J . Iidem et creatores. Crementum enim est semen m a s cu li, vn-
de amm a lium , et hominum co rp o ra co n c ip iu n tu r . H in c creatores
parentes d icu n tu r .
quasi materia , nam causa pater e st.
7- Paterfamilias autem dictüs, quod omnibus in famflia sua po-
sit.s semis tamquam pater ffliis patria dilectione consulit, seruorum-
que condmonern a filiorum affectu non discernit r sed quasi vm,m
membium amplectitur : hmc enim exortum est nomen patrisfami-
lias. C^ui autem inique dommantur in semis, hoc se nomine ne-
quaquam reputent appellari.
8. Materfamilias inde vocatur, quia per quamdam iuris solemni-
tatem m famil.am transit mariti. Tabulae enim matrimoniales incretïum
plerique Iegunt, Et bene part a
patrum fiunt anademata mitrae . Ex Isi-
dori sententia pa tram praefert eiiam
Andr. Schottus lib.5. Obseruat. human,
cap. 9. Hinepatr antes octili ,patransvo-
luptas etc. RE VAL.
5. Crementum som . Idem repetit
lib .x i. c. K Placid. glos. Excrementum,
quod expuimus, vél excreamus , habe-
tur . Item semen virile, vnde animalium,
et hominum corpora concipiuntur . Hinc
creatores parentes dicuntur . GRIAL *
Ib. Fortasse crementum est a crea ,
quasi creamentum . Alioquin crementum
est incrementum : exempla profert Bar•
thius Aduersar. pag. 205. AREVALVS .
6. Mater enim quasi materia . Non
DOCIS, quam graecam esse non ignorabatT
sed e-v/tcuvo/xiva notatie. GRIAL .
tb. Materia a matte dicta creditin',
non mater a materia . AREV.
xIif. ja a „V . ^yrrhena per oppida roatres .
jSSt Boeth. ad Topic. Cic. GRIAL.
lb. Matrona — mater nati -, Vet na- ytun etiam ex Agellio, et e x ipso h i -
aro> qui infi, c. 7. quasi mater nati,
vel quia jjiifi mater fieri potest. GRIAL.
lb. Instrumenta emptionis . Vide no.
tata ad lib.J. cap.24. nunj.ztf. Non oinit-
tenda sunt bac de re verba Gellii lib.iS.
cap. 6 ., qui ex Melissa grammatico haec
protert : Matrona est, quae semel pepe-
rit : quae saepius, materfamilias : sicuti
sus, quae semel peperit iporcetra , quae
saepius . Pergit Gellius : Vtrum autem hoc
de matrona , ac de matrefamilias Me-
tissus excogitauerit ipse, et ctmiectauc-
vit , an scriptum ab aliqito legerit, ha-
riolis profecto est opus : nam de porcetra
habet sane auctorem Pomponium. . . ƒƒ-
lu i impendio probabilités e st, quod ido~
nei vocum antiquarum enavvatores tra-
diderunt, matronam dictam esse proprie,
quae in matrimomum cum vire conue-
nisset, quoad in eo matrimonio maneret,
ctiamsi liberi nondum nati forent : dictam-
que esse ita a MATRIS nomine non ad-
• *am ,- CUm sPe > omine mox
adipiscendi : vnde ipsum quoque matri-
monium dicitur . Matrem autem familias
esse earn sol am, quae in mariti manu,
mancipioque, aut in eius, in cuius ma-
ritus, manu > mancipioque esset r quoniam