Virg.3* Aen.
109.
40. Conscript! milites dicuntur , quia in tabulis conferuntur
ab eo 3 qui eos ducturus est : sicut transcripti vocantur, quum de
alia in aliam legionem transeunt,et inde transcripti, quia nomina
dant, vt transcribantur .
41. Optionee died, quod sint electi. Nam optare eligere est,
sicut est illud , Optauitque locum regno , id est, elegit .
42. Excubitores dicuntur , pro eo quod excubias semper agunt.
Sunt enim ex numéro militum , et in porticibus excubant propter
reoalem custodiam . Excubiae autem diurnae sunt, vigiliae noctur-
nae, vnde et vigiles.
43. Velites erant apud romanos genus militiae, a vulitando vo-
cati. Lecti enim agilitate iuuen.es cum armis suis post terga equi-v
turn considebant, et mox,quum ad hostes ventum esset, equis de-
siliebant, et continuo pedites ipsi ex alia parte, equitibus , per
quos aduecti fuerant, dimicantibus , hostem perturbabant. Ab his er*
go velitibus elephanti quondam Hannibalis retro acti, quum régi
iam a suis non possent, fabrili scalpro inter aures adacto, neca-
bantur.
44. Castra sunt, vbi miles steterit : dicta autem castra, quasi
casta, eo quod illic castraretur libido . Nam nunquam iis intererat
mulier .
45. Militia autem a milibus dicta, aut a multis : quasi multi-
tia , quasi negotium multorum, aut a mole rerum , quasi moletia .
4 6. Legio sex milium armatorum est, a delectu vocata,quasi
41. Optiones . . . nam optare elig.
E Seruio . Fest. Optio qui nunc dicitur,
antea appellabatur accensus ; is adiator
dabatur Genturioni a Tribuno militum,
Yt quem vellet eligeret; vnde et nomen
$ortitus est. GRIAL .
42. Excubiae autem diurn. E x eod.
Aen. 9. GRIAL .
Ib. In porticibus : malim in portis ,
nam excubiae ante ipsas portas, vel in
portis fieri solebant. Vigiliae erant tan-
tum nocturnae, excubiae, et stationes
nocturnae, et diurnae. Stationes ex in-
tegris turmis , aut cohortibus constabant,
excubiae, et vigiliae e quatuor viris . Vi-
de Lipsium lib.5. de milit.Roman. AREV.
43. De velitum pugna Isidorus lib.x S«
cap. 5 7 .| vbi rursus de originatione vo-
cis . AREVALVS .
44. Dicta’ autem castra. E x eodern
Aen. 3. ad v. Nos castra mouemus . GR.
45. Quasi moletia . A l. moles tia, qui-
bus fauet Conchen. vernaculus ; la mol-
litia, et Rabanus . Festus qüoque . Militem
Aelius a mollitia per antiphrasin dictum
putat, eo quod nihil molle, sed as'perum
quid reddat. GRIAL .
Ib. De etjrmo militiae supra n. 32.
AREVALVS.
46. Macedonum phalanx . E Seru.
Aen. 2. Et iam Argiua phalanx • GR.
Ib. Gallorum caterua . Veget. lib. 2.
cap. 2. GRIAL .
ecu , ici est, armis eleeti. Proprie autem Macedonum phalanx, Gal-
lorum caterua 5 nostra legio dicitur •
, 47 ' ,Legl° habet sexaginta centurias, manipulos triginta, cohortes
duodecim,turmas ducentas. B
48. Centuria est pars exercitus, in centenos milites diuisa . Vn-
cte et qui us praesunt, centuriones dicuntur.
49- Succenturiati sunt, non qui in prima, sed qui in secunda
centuria sunt, quasi sub prima centuria ., tamen striai etiam ipsi
M S B m p0f'P lnbdl° Sllnt>vc « prima defecerit, isti, quos
dïn4 d‘XlmUS R laborantlbus Primis subueniant. Vnde et ad Insi-
diandum pomtur succenturiatus, quasi armis dolosis instructus .
50. Manipulas ducentorum est militum . Manipuli autem B un. H K | qnia belluB ptimo E j f l g g g j® g j g *
BW Kl HHHmV «bi,vel herbae alicuius pro si»nis facîpUmr a„ e„s t, fe•s ciculos ssçtiipp ulia,.e ,
milites cognominati sunt.°De quibus L u c a n s - c T ° m“ lpulares
extempio ad signa maniplos . q ' Cenuocmt armatos
51. Turma triginta équités sunt. Romani enim équités in vna
tribu trecenti fuerunt Dp • .. . c4ulces ln
eett fnieebbaatt ttuurimmaa .Cnoho r' s qumy gIen tose nmimili tecse nhtuarbuest . decem dabantur,
P • Sigmferi, inquit , quia secunduu
antiquum morera in legione erant tri-
gmta. Legio autem habebat septem co
portes ,-sexaginta centurias . Putamus au
tem apud Seru. vitiose vu .pro xir. scri-
ptum.Nam apud Isidorum omnia constant,
qui paullo post cofrortem quingentis mi-
Ittibus censure d ic it. Licet {v t ait ibidem
Seru,us) in his rebus accessu tem-
Pons ducum varieras semper mutauerit
mil t.ae disciplmam . Agell. lib. 16. c.a
In legrane sunt centuriae Lx. manipuli
x x x . cohortes x. Vegetius quoque lib.z.
Sclendu,m est autem , in vna legione
decem cohortes esse debere. Sedpri-
macohors reliquas et numero militum,
et dignitate praecedit. GRIAL .
49* Festus: Succenturiare ( al. suc-
centum e ) est explendae centuriae gra~
» M B addit Isi-
, Vnde et ad msidiandum, petitum
videtur ex metaphora Terentii Phorm.
act. I. sc.4. infin.. Nunc prior adito tut
ego m insidiis hic ero succenturiatus , si-
qutd deficies. AREVALVS .
51. Turma . . . etfiebat turma . Con-
etnnasse videtur haec {quae nunc.integra
n o n esse nemo non videt ) e Seruio, et
Varrone, ita v t vtriuSque aliquid restet.
Ergo scripturam , quae in libris omnibus
‘ ra t, relinquentps , amborum verba proto-
nemus . Seru. Aen. 9. Tercentum scutati
omnes : Romani, inquit, équités primo
trecentu fuerunt, de singulis enim curbs
dent dabantur , quas triginta fuisse dixi-
mus . Varro l.q. Turma E in V abiit,quod
terdem équités ex tribus tribubus Tatien-
smm_, Ramnens. et Lucer.fiebant : itaque
primi singularum decuriarum decuriones
dieti . Chacon , reliquis reiectis, haec tantum
ex Seruio retineri volebat : Romani
équités primo trecenti fuerunt, de singulis
emm curbs decem dabantur. Conors
, etc. GRIAL .