cuta i -, et o , quarum: vni sicut exilis sonus, ita tenuis virgula : al-
terius pinguis sonus, sicut et plena figura. Potestatem autem natuxa,
volitntas ordinem dédit. ' .
18. Inter figuras literarum , et apicem veteres dtstinxerunt :
apicem dictum pro eo B quod longe sit a pedibus, et in cacumine
literarum apponitur. Est enim linea iacens super literam aequalitei
ducta. Figura autem, qua tota litera scribitur.
C A P V T V.
De Grammatîca.
i. Cxrammatica est, scientia recte loquendi, et ongo , et funda-
mentum liberalium literarum. Haec in disciplinis post literas communes
inuenta est, vt iam qui didicerunt literas, per earn recte
loquendi rationem sciant . Grammatîca autem a litens nomen ac-
cepit : •yott/iftctra 8 enim graeci literas vocant. Ars vero dicta est, quod art is praeceptis, regulisque consis
tâ t . Alii dicunt, a graecis hoc tractum esse vocabulum drro ryt
èperiç I id est, a virtute, quam scientiam vocauerunt. .
5 Oratio dicta, quasi oris ratio : nam or are est loqui, et dice-
re . Est autem oratio contextus verborum -cum sensu . Contextus
autem sine sensu non est oratio , quia non est oris ratio. Oratio
autem plena est, sensu , voce , et litera . • _ I
4. Diuisiones autem grammaticae artis a quibusdam trigi a
dinumerantur, id est, partes orationis octo : vox articulata, litera,
svllaba, pedes, accentus, positurae , notae, orthographia, analogia ,
etvmologia, glossae, differentiae, barbarismi, soloecisnu ,vm a , me-
taplasmi, schemata, tropi, prosae, metra, fabulae , histonae .
Cap.v. n .i. Recte loq. In eàitionibus
meteribus additur, scribendique ratio : id
■ non est in Gothicis : est vero apud Vi-
ttorinum. GRIAL .
lb. Liberalium literarum . Ita veteres
eodd ., non artium , et supra literas in
communes, et liberales diuisit • GllI-AL.
j . Oratio q. oris ratio . Eodcm modo
luserunt in hac voce Hier, in ep.i39- ad
Cyprian,, Victorinus, et a l i i . GRIAL .
Ib. Nam orare est loqui. Verba Ser-
uii Aon. X, GRIAL .
C A P V T V I .
De partïbus orationis.
j l p artes orationis primus Aristoteles duas tradidit, nomen, et w f -
bum .Deinde Donatus octo definiuit. Sed omnes adilla duo prin-
cipalia reuertuntur, hoe est; ad nomen, et verbum, quae significant
personam, et actum. Reliquae appendices sunt, et ex his originem
trahunt. .
2. NcUti pronomen ex notnine nascitur 3 cuius ofticio tungitur.
vt Orator ille . Aduerbium de nomine nascitur: vt doetus, docte.
Participium de nomine , et verbo : vt lego , legens . Coniunctio vero,
'et praepositio , vel interiectio in complexum istarum cadunt. Ideo
et nonnullï quinque partes definierunt, quia istae superfluae sunt.
C A P V T V I I .
De Nomine .
j l y omen dictum, quasi notamen , quod nobis Vocabulo suo res
notas efficiat. Nisi enim nomen scieris , cognitio rerum périt. Pro-
pria nomina dicta, quia specialia sunt.Vnius enim tantum personam
significant. Species propriorum nominum quatuor : praenomen,
nomen, cognomen , agnomen .Praenomen dictum, eo quod nomini
praeponatur, vt Lucius , Quintus.
2. Nomen vocatum, quia notât genus,vt Cornelius-. Cornelii
enim omnes in eo genere. Cognomen, quia nomini coniungitur, vt
Scipio . Agnomen vero , quasi accidens nomen, vt Metellus Creticus,
quia Cretam subegit. Extrinsecus enim venit agnomen ab aliqua
ratione . Cognomentum autem vulgo dictum eo quod nomini cognitio
nis causa superadiiciatur, siue quod cum nomine est.
3. Appellatiua nomina inde vocantur, quia communia sunt,
Gap. y i. n.2. In complexum istarum
cadunt. Vel eas coniungentes , vel prae-
positae, vel interiectae > vnde et nomina
acceperunt . GRIAL.
Cap.vn. n .i. Nomen, quasi notamen .
Ita Boethius , et Priscianus . E graeco
ovopet tractum putant a l i i . Nos e x no-
scimen nomen abcissum putamus 9 v t ex
noscibilis nobilis . GRIAL .
3. Haec in XXVIII.} XXVIL Sergius.