C A P V T X L IV .
De gener'ibus Historiae.
i .C j e n u s historiae triplex est . Ephemeris namque appeliatur
vnius diei gestio. Hoc apud nos diarium vocatür . Nam quod lati-
ni diarium, graeci ephemerida dicunt.
2. Kalcndaria appellantur, quae in mensessingulos digeruntur.
3. Annales sunt res singulorum annorum . Quaecumque enim
digna memoriae, domi, militiaeque, mari, ac terra per annos in com-
mentariis acta sunt,ab anniuersariis gestis annales nominauerunt.
4. Historia autem multorum annorum , vel temporum est :
Cap. Lxiv. n .i. Genus historiae tripl»
Vid. Agell. Iib. 5.C. 18. GRIAL .
1b. Nam quod latini diarium 5 graeci
ephemerida Agell. Id eorum est 9 qui
diarium scribunt, quam graeci ephemerida
vocant ► GRIAL •
3. In commentariis acta simt . Con-
ficiebantur ex actis primum commentarii,
deinde e x commentariis annales k v e l hi-
storia texebatur . Isidorus e x actis commentaries
9 ex'commentariis annales, e x
annalibus historiam confici vult , eiusque
dici historiam 9 cuius opera e x annalibus
historia sit composita 9 aut certe annales
plures in volumen vnum r ed a c ti. GR.
lb . Nescio9 an Grialius Isidori men-
tem assecutus fuerit. Isidorus non ait >
ex actis commentaries compositos, sed
docet , annales ab anniuersariis gestis no-
minata quaecumque acta digna memoriae
per annos in commentariis essent
perscripta • Neque nouum est dicere commentaries
actor um 9 aut acta in commentariis
. AREVALVS.
4. Inter historiam autem 9 et annal.
Seruius Aen. 1. ad verba : Et vacet annales
\ Historia est eorum temporum 9
quae vel vidimus , yel videre potuimus :
dicta atwo' T» îç ‘opiïv9 id est* videre . Annales
vero sunt eorum annorum 9 et temporum
9 quae aetas nostra non nouit 9 vnde
Liuius ex annalibus 9 et historia constat •
GRIAL .
Ibid. Salîustîus ex historia 9 Liuius 9
Euseb. Ita Goth. Ouet. colle g . probissi-
me : cum in rejiquîs omnibus historialibus
legatur . Videntur apud Seruium voces
Sallustius ex historia deesse . E t plane
in Sallustii aetatem inciderunt non modo
reliquae historiae 9 quas a M. Aemi-
Ho Lepido 9 et Ç . Lutatio Catulo Coss•
or sus est 9 sed etiam lugurthinum bellum 9
quod P. Scipionis Nasicae consulatu coe-
p i t . Huius autem re i sit penes auctorem 9
hoc est 9 Seruium 9fides:non enim proba-
tur doctissimis viris haec differentia..
Vid. Beroaldi de Seruii commentariis cen-
suram. GRIAL .
lb . Gellius loc. cît. ex multorurft
opinione refert, omnes annales esse historiam
9 non omnem historiam annales9
nam historia est rerum gestarum vel ex-
positio 9 vel demonstratio : annales sunt
historia seruato cuiusque anni ordine .
Peculiaria vero sunt 9 quae in hoc généré
ex Sempronio Asellione refert Gellius
: Verum inter eos 9 qui annales re-
linquere voluerunt 9 et eos, qui res ges-
tas a romanis praes crib ere conati essent 9
omnium rerum hoc interfuit . Annales li-
bri tantummodo quod factum quoque anno
gestum sit 9 id demonstrabant, id est9
eorum quasi qui diarium scribunt, quam
graeci itpupipifa, v ocant. Nobis non modo
satis esse video , quod factum esset y
id pronunciare , sed etiam quo consilio 9
cuius diligentia annui commentarii in libris delati sunt. Inter historiam
autem, et annales hoc interest, quod historia est eorum
temporum, quae vidimus. Annales vero sunt eorum annorum,
quos aetas nostra non nouit .Vnde Sallustius ex historia, Liuius,
Eusebius, et Hieronymus ex annalibus, et historia constant.
j . Inter Historiam, et argumentum, et fabulam interest. Nam
historiae sunt res verae, quae factae sunt . Argumenta sunt, quae
etsi facta non su n t ,fieri tarnen possunt..Fabulae vero sunt, quae
nec facta sunt,nec fieri possunt, quia contra naturam sunt.
quaque ratione gesta essent9demonstrare.
Vide etiam Ciceronem jn Orat. cap. 20.
AREVALVS - l
5. Inter historiam 9 -arguai.*-et fab,
E S er u. Aen. 1. ad verba : reuocato a sanguine
Teucri . Qui locus emendari9 et suppleri
e x hoc potest 9pessume enim affectas
e s t . GRIAL..
lb . Seruius :ad Aeneid. I. y .23 9. reuocato
a sanguine Teucri 9 in edit. Lug-
duno-Batau. 1680. ita habet .9 E t sciendum
9 inter fabulam 9 et argumentum 9 hoc
est 9 historiam hoc inter esse 9 quod fabula
est dicta res contra naturam 9 siue
facta 9 siue non facta , v t de Pasiphae .
Historia est argumentum quidquid secundum
naturam â icitur, siue factum * siue
non factum 9 v t de Phaedra . Fortasse le-
gendum, Historia 9 et argumentum quid-
quid etc. In codicibus mss„ hic quoque
est finis libri I. cum épigraphe Exp lic
it 9 aut Finit liber Primus : sed ita vt
in nonnullis vltima quatuor capita ve-
luti sépara to titulo proferantur cum in-
scriptione De Historia , In Toletanis ve-
tustissimis sub hoc titulo hi quatuor paragraph!
indicantur „ I. De vocabulo Historiae
. il. De primis auctoribus Histo-
riarum . ni. De vtilitate Historiae . iv.Dc
generibus Historiae . Sed non interserun-
tur inscriptiones capitum , vt in editis .
AREVALVS.
A