73. Satisfactio autem est causas peccatorum , et suggestions
cxcludere, et ultra peccatum non iterare.
74. Reconciliatio vero est, quae post complementum poeniten-
tiae adhibetur: nam sicut conciliamur Deo, quando primum a gen-
tilitate conuertimur 3 ita reconciliamur, quando post peccatum poe-
nitendo regredimur.
75. Exomologesis graeco vocabulo dicitur, quod latine Confessio
interpretatur , cuius nominis duplex significatio est. Aut enim
in laude intelligitur confessio3 sicut est : Confiteor tibi 3 Pater Domi-
ne caeli 3 et terrae .Aut dum quisque confitetur sua peccata ab eo
indulgenda,cuius indeficiens est misericordia.
76. Ex hoc igitur graeco vocabulo ekprimitur, et frequenta-
tur exomologesis 5 qua delictum nostrum Domino confitemur, non
quidem vt ignaro, cuius cognitioni nihil occultum est, sed confessio
est rei scilicet eius , quae ignoratur, professa cognitio .
77. Vtile enim s ib i,a c iucundum quisquam esse existimaue-
rat rapere, adulterari , furari,sed vbi haec aeternae damnation! ob»
noxia esse cognouit, cognitis iis, confitetur errorem .
78. Confessio autem errorisprofessio est desinendi: desinendum
ergo a peccatis , dum confessio est. Confessio autem antecedit, re-
missio sequitur: ceterum extra veniam est3 qui peccatum cognoscit,
nec cognitum confitetur .
79. Itaque exomologesis prosternendi3 et humilificandi hominis
disciplina e st, habitu , atque victu, sacco 3 et cineri incubare : corpus
sordibus obscurare : animum moeroribus deiicere : ilia , quae
peccauit 3 tristi tractatione mutare.
80. Litaniae autem graeco nomine appellantur, quae latine di-
75. Tom.I. Patrum Apostolic.pag.9-8.
Exomologesis a Cotelerio in not. ad lib.2.
Pastoris Hermae mandato 3 0 . diuiditur
in confessionem peccatorum , et lauda-
tionis: et de hac“secunda exponit verba
Hermae : Et non antefacit exomologesim .
AREVALVS.
76. Ex hoc ergo graeco vocab. Ter-
tull, lib„ de poenit. Is actus, qui graeco
vocabulo magis exprimitur, et frequen-
tatur , exomologesis est, qua delictum
Domino nostro confitemur,non quidem
vt ignaro, sed quatenus satisfactio confessioni
disponitur, confessionis poeni-
tentia Deus mitigatur . GRIAL .
7£. Itaque exomolog. prostern.et hti-
milif. h. d. est . Verb. Tertull. ibid. GR.
80. Litaniae autem etc. Haec verba
proferuntur a Concilio Moguntino anni
813. can. 32. vsque ad verba 9 designa-
tione habetur . In canone legitur agan-
tur , et indicantur . S.Martinus Legionen-
sis tom. 3. pag. 3. haec eadem excribit
vsque ad fiuem capitis, nonnullis muta-
tis , v t , Litaniae vero propter rogandum
deum , et impetrandam in aliquo misericuntur
rogationes. Inter litaniam vero 3 et exomologesin hoc differt,
quod exomologeses pro sola confessione peccatorum aguntur :lita-
niae vero indicuntur propter rogandum Dominum, et impetran-
dum in aliquo misericordiam eius .
81. Sed nunc iam vtrumque vocabulum sub vna designatione
habetur : nec distat vulgo, vtrum litaniae , an exomologeses dican-
tur. Supplieationis autem nomen quodammodo nunc ex gentilitate
retinetur.
82. Nam feriae aut legitimae erant apud eos,aut indictae .
Indictae autem 3 quia paupertas antiqua romanorum ex collatione
sacrificabat 3 aut certe de bonis damnatorum . Vnde supplicia dicun-
tur suppiicationes, quae fiebant de bonis passorum supplicia . Sa-
crae enim res de rebus execrandorum fiebant ,.
L I BER SEP T I M VS
DE DEO , ANGELIS , ET FIDELIVM ORDINIBVS .
C A P V T I.
De Deo.
i . AR Jeatissimus Hieronymus , vir eruditissimus, et linguarum multa-
rum peritus, hebraeorum nominum interpretationem primus in la»
cordiam eius agi praecipiuntur . De in- 82. Nam feriae aut legitimae . Verba
stitutione litaniarum , siue rogationum sunt Seruii Aen. 1. ad V. Templis indicit
agit idem Martinas ib. pag. ^7., et 40., ' honorem . GRIAL .
vbi ait:/» quibusdam ecclesiis per illud Ib. Id ita intelligas > vt supplieationes9
triduum litaniarum draeonis figura modo siue, quod idem sonat, supplicia a sup-
ante crucem , modo post cruccrn porta- p le x dicantur : sed quia, quum ciuis né*
tur etc. Qui fere mos in supplicatio- caretur, bona eius fiebant sacra, et rex
nibus, quae in festo die SS. Corporis sacrorum in forum prodibat supplican-
Christi peraguntur , in Hispaniae quibus- di causa , supplicium inde coeptum vo-
dam ecclesiis adhuc retinetur . AREV. cari poena capitalist et quaecumque gra-
81. Sed nunc iam vtrumq. vocab. uior animaduersio , aut cruciatus. AREV.
Id vnde natum sit 9 ex Concil. Agathen* Cap.!, n .i. Hebraeorum nominum in-
constat. Sic in Concil. Tolet. 17. cap. 6. terpretationes Hieronymianas , quas Isi-
quum titulus s it de diebus litaniar. per dorus decerpsit, Martianaeus, et Vallar-
totos x n . menses celebrandts| in canone sins erudite illustrant. Eas aliquando , vt
tarnen dicitur , v t exomologesis votis gli- in etymologiis latinarum dictronum ae*
scentibus celebretur . GRIAL. cidere solet, violentas esse , fateri opor