6. Ad mores : vt apud Horatîum mus loquitur muri, mustela,
vulpeculae , vt per narrationem fictam, ad id ,qu od agitur, verax
significatio referatur. Vnde et Aesopi tales fabulae sunt ad morum
finem relatae, vel sicut in libro Iudicum ligna sibi regem requi-
runt, et loquuntur ad oleam, et ad ficum, et ad vitem , et ad ru-
bum. Quod totum vtique ad mores fingitur, vt ad rem, quae in-
tenditur, ficta quidem narratione, sed veraci significatione veniatur.
7. Sic et Demosthenes orator fabula vsus est aduersus Philxp-
pum, qui quum ab atheniensibus postularet, vt sibi decern orato-
res darentur , et discederet, finxit ille fabulam, qua dissuaderet,
dicens , lupos aliquando pastoribus, quorum diligentiam decipere
voluissent, suasisse, vt in amicitiam conuenirent, ea tarnen condi-
tione , si canes, in quibus erat causa iurgiorum , iure illis traderen-
tur ; annuisse pastores, et in spem securitatis dedisse canes, quos
ouium suarum vigilantissimos custodeshabebant* Tunc lupi,adem-
pta omni formidine, omne, quod in gregibus illis erat , non pro
satietate tantum , verum etiam pro libidine lacerauerunt. Philippum
quoque principes populi postulate, quo facilius posset opprimere
spoliatam custodibus yrbem,
C A P V T XLL
De Historici.
i . JTjListoria est narratio rei gestae,per quam ea,quae in prae-
terito facta sunt, dignoscuntur. Dicta autem graece historia doro
to v iVop«V, id est, a videre, vel cognoscere . Apud veteres enim nemo
conscribebat historiam, nisi is, qui interfuisset, et ea, quae con-
scribenda essent, vidisset. Melius enim oculis , quae fiunt, depre-
hendimus, quam quae auditione colligimus. 2. Quae
7. Sic et Demosth- In Olynthiacis.
interfuerit is , qui narret : eamque esse
GRIAL.
opinionem quorumdam Verrius Flaccus
Cap.xLi.n.i. Historia «Vo' tov i<?op£v.
refer t in libro de significatu verb orum
E Seru. Aen. i . GRIAL .
quarto : ac se quidem dubitare super ea
Ibid. Gellius lib. 5. cap. 18. Histo-
re dicit : posse autem videri putat non-
riam ab annalibus quidam differ re eo pu-
nihil rationis in ea opinione , quod historia
ta n t, quod quum vtrumque sit rerum ge-
graece significet rernm cognitie-
starum narratio , earum tarnen proprie
nem praesentium . AREVALVS «
rerum sit historia > quibus rebus gerendis
L I B E R I . 73
2. Quae enim videntur, sine mendacio proferuntur. Haec disciplina
ad grammaticam pertinet : quia quidquid dignum memoria
estjliteris mandatur. Historiae autem ideo monumenta dicun-
tur , quod memoriam tribuunt rerum gestarum . Series autem dicta
per translation«« a sertis florum,inuicem comprehensorum-.
iff
£. JHL JLl:
C A P V T XL II.
De primis auctoribus Historiarum .
Listoriam autem primus apud nos Moyses de initio mundi
conscripsit. Apud gentiles vero primus Dares Phrygius de Graeci*
a et Troianis historiam edidit : quam in fbliis palmarum ab eo
conscriptam esse ferunt-
2. Post Daretem autem in Graecia Herodotus primus historicus
habitus est. Post quern Pherecydes damit iis temporibus, quibus
Esdrâs legem scripsit..
C A P V T X L I IL
His 1 3 e vtilitate Historiae *
Ï» -Aistoriae gentium non impediunt legentes in iis 5 c[uac vti-
lia dixerunt . Multi 'enim sapientes praeterita hominum gesta ad
institutionem praesentium historiis indiderunt .
2. Siquidem et per historiam summa retro temporum, anno-
rumque supputatio comprehenditur : et per consulum, regumque
successum multa necessaria perscrutantur.
2. Haec disciplina ad grammaticam
pertinet. Aug. lib. 2. de ordin. -cap. 12.
Quia grammatica ipso nomine profited
se literas damat, vnde etiam latine li-
teratura dicitur , factum e s t, vt quid-
quid dignum memoria literis mandare-
tu r , ad earn necessario pertineret . GR.
lb . Seriem a sero alii deducunt, vt
congeries a congero . Et ita series, vt ob-
seruat Becmanus pag. 965. de origin,
ling. la t., proprie competit hor tula nis-,
T om . I l l .
et agricolis, qui serunt: et inde ad alia
transfertur , quae certo ordine fiunt .
ARBVALVS.
Cap.Lxir. n.2. Primus historicus. Primus
in historia Roman. C . , quam scri-
pturam confrmare videtur Silien. Gothici
mendum historiam ! sic Martial. Crispus
Romana primus in historia . GRIAL .
Cap.Lxm. n .i. Historiae gentium non
imped, legent. etc. Vid. Aug.2. de doclr.
Christ, c. 28. GRIAL .
K
I