ter nati, vel quia iam mater fieri potest, vnde: et matrimonium dictum
. Distinguitur autem intermatronam, matrem, et matrem fami-
Jias. Nam matronae, quia iam in matrimonium; conueneriint : matree
quia genuerunt : matres familiae, quia iam per quamdam iuris so-
iemnitatèm in familiam mariti transient nt.
14. Monogamus dictus, quia vni tantum nupsit : póm enim apud
graecos vnum dicitur, yâpoç nuptiae interpretantur.-
15. Bigamus autem, et trigamus a numero vxorum .vocatus,
quasi duabus, vel tribus maritus. s
1 6. Vidua vocata , quod cum viro duo fuerint, nee circa consortium
alterius viri post mortem primi coniugis adhaeserit. Nam
quae alteri post mortem prioris viri nupserint, viduae non. dicun-
tur . Item vidua dicta, quod sola sit, nee circa consortium viri con-
iugalia iura custodial.
17. Fratris vxor fralrissa, vocatur . Mariti frater }leuir dicitur .
Duorum inter se fratrum vxores ianitrices vocantur, quasi eandem
16. Vidua vocata, quod cum viro duo
fuerint. Quasi dicat, nunc vna s i t . It a
enim videtur retineri posse veternm lit
brorum scriptura . Quidam ex Rabahofta
legebat; quod quum a viro diuisa fuerit,
circa consortium altcrius viri non. adhaeserit
. GRIAL .
lb. Item vidua dicta, quod sit. Quasi
sine duitate , v t enim Labeo a i t : Vidua
*ic dicta , quasi vecors, vesanus , qui sine
corde, aut sanitate est. Aut verius for-
tasse, quasi valde diuisa, nam ve augere
solet, v t in vehemens, vescus; iduare
autem diuidere, aut findere, quo videtur
respexisse Horatius : Idus tibi sunt agen-
dae; - Qui dies mensem Veneris marinae
- Findit Aprilem . GRIAL .
Ib. De viduis lib. 2. Officior. c. 19.,
ybi clarius explicatur , vere viduitatis nomine
illam carere , quae pluribus nexa
fuit maritis . Apud Grialium scriptum
erat iduere pro iduare : hoc posui ex Macrobio,
et aliis . Macrobius lib. i.Satur-
nal. cap. 15. viduam dictam ait quasi
valde diuisam, aut a viro diuisam. AREV.
17. Fratris vxor fratrissa. Festus. Fra-
tria vxor fratris . Non. Fratriae appellantur
fratrum inter se vxores. GRIAL .
r Ib. Lçuîr . . .'glos . . . Ianitrices . Mo-
destin. in l. non fa c ile , D. de gradibus .
Viri frater leuir, Is apud graecos JWp
appellatur . Viri soror glos dicitur, apud
graecos yoiXac : duorum fratrum vxorès
ianitrices, dicuntur, apud graecos Avarri-
ùtç. Gloss. Ianitrices fua àJ'eXipuv yvvcqiteç.
GRIAL .
Ib. Legi etiam potent apud Isido-
rum , vt apud alios , fra tria , non frairis-
sa . Forcellinus ait , ianitrices duorürn
fratrum vxores dictas , non quod eandem
ianuam pulsarent , sed quod pariter ad-
uersum lectum ianuae sibi sternerent ,
in eoque tamquam custodiae causa cu-
bare solerënt,. Nam apud romanos ea
consuetudo fuit, vt quae vxor primum
in manurn viri conuehisset 9 ea sibi in
atrio domus ante ipsam ianuam lectum
sterneret. Quo respicit Propertius lib.4.
cleg. vit. v. 81. Seu tamen aduersummu-
tarit ianua lectum: - Sederit et nostro cau-
ta nouerca toro . Nonnulli putant, ianitrices
corrupte ita did e graeco &va.re-
p «5, in a ter es, quod est, fratriae . AREV.
L I B E R IX. 4j j
ianuam tcrentes, vcl per earndem ianuam iter habentes. Viri soror
glos appellatur .
x8. Sororis vir speciale nomen non habet, nec vxoris frater.
19. Matrimonium est nobiliutn iusta conuentio , et conditio.
20. Coniugium est legitimarum personarutn inter se coeundi,
et copulandi nuptiae . Coniugium dictum, quia coniuncti sunt, vel
a iugo , quo in nuptiis copulantur, ne resolui, aut separari possint,
21. Connubium autem non a nupta , sed a nubendo formatum.
Dicitur autem connubium , quum aequales in nuptias coeunt, vt
puta dues romani, pari vtique dignitate . Connubium autem non
est, quum ciuis romanus cum latina iungitur. Quoties autem connubium
non est, filii pattern non sequuntur.
22. Hymenaeus dlcixnt a quodam Hymenaeo,qui primus pro-
Spere vsus est nuptiis , vel av'o rä öfiévoq , quod membranae virgi-
mtatis est claustrum. ...
23. Contubemium est ad tempus coeundi conuentio : vnde et ta-
bernaculum 5 quod modo huc3modo iJJuc praefigitur •
24. Repudium est, quod sub testimonio testium vel praesenti,
vel absenti mittitur.;; . . .
25. Diuortium est, quoties, dissoluto matrimonio, alter eorum
alteras nuptias sequitur .Diuortium autem dictum a flexu viarum,
hoc est, viae in diuersa tendentes.
26. Fnuolum est, quum eo animo separantur, vt rursum ad
se tnuicem reuertantur. Nam friuolum est velut quassae mentis,
I9. Matrimonium est nobilium . A . nuptiamm , de quo mult, fabulatores.
Aügu. Cur nobiliura ? an quia ciuium tan-
tum erat romanorum ? vel quia auspica-
to fiebat, etplebeiorum nuüa erant anti-
qua auspicia , v t est apud Liuium ? GR.
20. De iugo coniugum supra num. o.
AREVALVS. .
i l . Vlpianus Regular, tit. 6. Connubium
habeni dues romani cum ciuibus
romanis : cum latinis autem, et peregri-
ms i t t t , s ï concessUm sit : cum seruis nullum
est connubium ; A RE VAL VS .
a j 1, ' , Vel “ 7r°' ** fyévoç . Donat, in
Adelph. ad v. Missa haec face , Hyme-
oaeum , etc. Alii qund ilptiv dicatur mem-
rana quaedam , qua est munita virgini-
'as. GRIAL. . 6
tb. Hymen, vcl Hymenaeus deus erat
AREVALVS,
23. Contubernium quoque dicebatur
maritalis coniunctio seruorum, inter quos
olim verum matrimoniutn non erat
AREVALVS .
24. Discrimen inter repudium, et diuortium
explicatur a Modestino Dig. lib.
50. tit. penult: leg. 101. Diuortium inter
virum , et vxorem fieri dicitur : repudium
vero sponsae remitti videtur, quod et in
vxoris personam non absurde ca dit. Vsur-
patur passim repudium pro diuortio . AH.
25. Diuortium a flex. viar. Seru. Aen.
9. ad v. Obiiciunt equites sese ad diuor-
tia nota . Diuortia , inquit , diuerticula
viae militaris . GRIAL .
26. Friuolum est. Vlpiav. in I. cum