2. Ars vero dicta est, quod artis praeceptis, regulisque consistât
. A lii dicunt, a graecis hoc tractum esse vocabulum a7rb t i?j
âûiTÜç, id e s t , a virtute , quam scientiam vocauerunt.
3. Inter artem, et disciplinant Plato , et Aristoteles diiferen-
tiam esse voluerunt, dicentes : Artem esse in iis, quae se et aliter
habere possunt : disciplinant vero esse, quae de iis a g it , quae aliter
euenire non possunt.Nam quando veris disputationibus aliquid
disseritur, disciplina erit : quando aliquid verisimile , atque opina-
bile tractatur, nomen artis habebit.
C A P V T II .
Be septem liberalibus artibus.
ï . D isciplinae liberalium artium septem sunt. Prima, Grammatica
, id est, loquendi peritia. Secunda, Rhetorica : quae propter ni-
torem,et copiam eloquentiae suae maxime in ciuilibus quaestio-
nibus necessaria existimatur. Tertia, Dialectica, cognomento Logica:
quae disputationibus subtilissimis
2. Quarta, Arithmetica : quae
tiisiones . Quinta, Musica : quae
ductio est sola v e r b i. Sed , v t huiusmodi
notationum lusus , etymologiarum v e r a ,
ac sincera dppellatione commendari se
minime postulant y ita , qui haec statim,
quasi inepta , aut inania prorsus , fasti-
diose respuat, nimium ipse durus sitprae-
ter aequumque , et bonum . GRIAL .
Ibid. Alii putant , disciplinam synco-
pen esse discipulinae a discipulo : et extat
quidem vox discipulina in antiquis nura-
mis . AREVALVS .
7.. Quod artis praecept. Artis pro ar-
ctis antiquos scrip sis se constat. Nam Valerius
Probus artus pro angusto , et ar-
tus pro membris infiexione sola distin-
g u i t . Vestas ; Artifices , quod apte opera
inter se arctent, qua ex causa etiam ar-
tes appelktae sunt. GRIAL .
Ibid. Alii dicunt: Donatus in Andr. ,
et Seru. in artem secundam D on a ti. Var-
ro libr.%. Nonnulla ( in q u it) nomina in
vera secernit a falsis.
continet numerorum causas 5 et diin
carminibus , cantibusque consivtraque
lingua habent radices : vt arbores
, quae in confinio natae in vtroque
agro serpunt . GRIAL .
Ibid. Etymon artis pluribus explicat
Becmanus De origin, lat. ling, pag.886.
verbo pul cher . Isidorus haec ipsa repetit
cap. 4. num. 2 ., et ante ipsum Cas-
siodorus in praefat. de grammatica : A r s
vero dicta , quod nouis (forte nos) re-
gulis a r c te t, atque constringat. A li i dicunt
, a graecis hoc tractum esse vocabu-
lum diirè t*ç apsTM? , id est , a virtute
doctrinae, quam diserti vniuscuiusque bonne
rei scientiam vocant . AREVALVS •
m Inter art., et disc. Eodem modo distin
guit artem a scientia A r is t. GRIAL .
Cap. il. n.2. Numerorum causas : it ’d
Cothici recte ; al. casus . GRIAL .
lb . Mensuras . Soli duo Tarraconen-
ses habent mensuras terrae . A reliquis
ea vo x a b e s t. Quod si non tam etymon9
L I B E R I . 3
stit. Sexta, Geometria : quae mensuras, dimensionesque complecti-
tu r . Septima, Astronomia : quae continet legem astrorum .
C A P V T I I I .
Be Uteris communlbus .
i .J l rimordia Grammaticae artis literae communes existunt t quas
librarii, et calculators sequuntur: quorum disciplina velut quae-
dam Grammaticae artis infantia e st. Vnde et earn Varro literationem
vocat. Literae autem sunt indices rerum , signa verborum: quibus
tanta vis est, vt nobis dicta absentium sine voce loquantur ; verba
enim per oculos , non per aures, introducunt.
2. Vsus literarum repertus est propter memoriam rerum . Nam,
ne obliuione fugiant, literis alligantur. In tanta enim rerum varie-
tate nec disci audiendo poterant omnia , nec memoria contineri.
3. Literae autem dictae, quasi legiterae, quod iter legentibus
praestent, vel quod in legendo iterentur.
4. Literae latinae, et graecae ab hebraeis videntur exortae.
quam reip ipsam, quae magis communis
e s t , spectes , non incommode i l l am reii-
ciemus . Est ( inquit ) lib. 2. c. 23. Geometria
mensura magnitudinis immobilis,
atque formarum , cum lib.%. c. 10. veraip
nominis rationem reddiderit . GRIAL .
Cap.m. n .i. Quas librarii. Aug. lib.2.
de ord. e. 1 2 ., cum de literis egisset,
haec subdit : Ergo vtilitas numerandi magna
necessitate animaduersa e s t. Quibus
duabus repertis, nata est ilia librariorum ,
et calculonum professio , velut quaedam
Grammaticae infantia 9 quam Varro literationem
v ocat. GRIAL.
Ibid. Signa verb. Uieron. de notis
ep. 1 4. Et linguae celeritatem praecede-
rent signa verborum . Vt ep. 47. signa,
ac furta verborum . GRIAL .
Ibid. Verba - introducunt . A b sunt
haec a quibusdam Goth. libris . GRIAL .
Ibidem . Calculatores : adde Pigno-
rium De Seruis pag. 164. , qui ex Au-
gustino lib. i . Confess, cap. 13. profert
haec verba : lilas primas * vbi legere 9 et
s crib ere 9 et numerare discitur . Semlerus
mallet literaturam pro literationem : sed
literationem habet non solum Augustinus,
sed etiam Martianus Capella lib.3.
paulo post initium : Hincque mihi Romulus
liter atur ae nomen ascripsit, quam-
uis infantem me literationem voluerit
nuncupare. Vide etiam notas ad Glossarium
Isidorianum verb. Magister ludi 9
ca lcu le . Grialius edidit introducunt melius
, quam alii excusi introducuntur ; ser-
mo enim est de literis, quae verba per
oculos introducunt. AREVALVS .
3. Literae autem quasi legiterae . Ne-
que hoc legitur in vile Gothicor. Est tarnen
apud Priscianum,et Sergium. GRIAL.
4. Apud illos Alph . E x Epiph. lib.
de ponderib. GRIAL .
Ibid. Vt nosse - matrem . Verba sunt
Hier on. ad Sophon. c. 3. GRIAL.
Ib. Grialius idem apud latinos A ; reposai
cum aliis inde . Legi etiam posset
id est : nam idem , et id est in mss. sae-
pe confusa sunt. AREVALVS .
A 2