LIBER SE CFND VS.
DE RHETORIC A , ET DIALECTICA,
C A P V T I.
De Rhetorica , eiusque nomine . ,R hetorïca est bene dicendi scientia In ciuilibus quaestioni-
bus eloquentiae copia ad persuadendum iusta, et bona. Dicta au*
tem rhetorica graeca appellatione dxo rot? pnroplgtv, id est, a co*
pia locutionis: prins enim apud graecos locutio dicitur, pnroip orator.
2. Coniuncta est autem grammaticae arti rhetorica . In grammatica
enim scientiam recte loquendi discimus. In rhetorica veto
percipimus, qualiter ea,quae dididmus, proferamus.
C A P V T II.
De inuentoribus rhetoricae artis .
i . l l a e c autem disciplina a graecis inuenta est a Gorgra,Ari-
stotele , Hermagora : et translata in latinum a Tullio videlicet,
et Quinctiliano, sed ita copiose
in promptu s it, comprehendere
Cap.I. n .i. Rhetorica est bene iîcen-
di scientia . lin c c tantum verba huius loc
i propria esse duco . Ouae praeterea le-
guntur in plerisque libris : In ciuilibus
quaestionibus necessaria ad persuadendum
iusta j et bona, eloquentiae copia
in rerum, personarumque negotio , ne-
que eadem sunt in omnibus , et prior a qui-
dem importata hue sunt e capite 2. libre
1. ,postréma vero , in rerum , personarumque
negotio, a Gothicis omnibus
ce. absunt. Adscripsimus ergo tantum,
quae in melioribus libris leguntur. GR.
Ib. Dicta autem att$ t» fiiToplÇetv .
Ita VV. C C ., neque id abnuit interpre-
ta t io . GRIAL.
, ita varie, vt earn lectoriadmirari
impossibile.
Cap.il. n .i. A Gorgia * Aristot., Her-
mag. Quoniam hi praecipue artem harte
excoluerunt, quamuis alii prima funda-
menta iecerint, v t Empedocles, Tisias y
et C o ra x . GRIAL .
Ib. Quinctiliano . Et Titiano addimt
quidam libris non tarnen melioris notae .
Recte que irrepsisse put ab at Chacon ex vlti-
mis syllabis Quinctiliani librariorum vitio
repetitis . DeTitiano Hieronym.in chronic►
Titian us , vir eloquens } praefecturam
praetorii apud Gallias administrât . Et
Sev.u. Aeneid. io. Titranus, et Caluus 9
qui themata de Virgilio elicuerunt, et
deformauerunt ad dicendi vsum. GR.
L I B E R II. 77
2. Nam membranis retentis, quasi adhaerescit memoriae series
dictionis , ac mox repositis, recordatio omnis elabitur. Huius disci-
plinae perfecta cognitio oratorem facit.
C A P V T III..
De nomine Oratoris, et partibus rhetoricae.
1. O r a to r est igitur vir bonus, dicendi peritus. Fir bonus con-
sistit natura, maribus, artibus. Dicendi peritus consistit artificiosa
eloquentia, quae constat partibus quinque : Inuentione, Disposi-
tione,Elocutione, Memoria , Pronunciatione, et Fine officii, quod
est aliquid persuaders.
2. Ipsa autem peritia dicendi in tribus rebus consistit, natura
, doctrina , vsu . Natura ingenio : doctrina scientia : w us assidui-
tate. Haec sunt enim ,quae non solum in oratore,sed in vnoquo*
que homine artifice spectantur, vt aliquid efficiat.
C A P V T I V ,
M De tribus generibus cans ar um .
'enera causartm tria sunt: deliberatiuum , demonstratiuum,
iudiciale. Deliberatiuum genus est, in quo de quibuslibet vtilita-
tibiis vitae, quid aut debeat, aut non debeat fieri, rractatur. Demonstratiuum
, in quo laudabilis persona , aut reprehensibilis os-
tenditur.
2. Iudiciale, in quo de ipsius personae facto, aut poenae , aut
praemii sententia datur . Dictum autem iudiciale, eo quod iudicet
hominem, et sententia sua ostendat, vtrum laudabilis praemio di-
gnus sit, aut certe reus condemnari, liberarique supplicio .
2. Nam membranis retentis q. adh.
Respexisse v,idetur ad Ciceronis verba
Tusc. 1. Sed nescio quomodo, dura lego
5 assentior : cu-m posui librum , asseri-
sio omnis e’labitur . GRIAL .
Ibid. Hunc Isidori locum imitatus
videtur Ildefonsus, dum eiusdem Isidori
eloquentiam laudat > vt dixi in Isidorianis
cap. 5. n. 9. AREVALVS .
Cap.m. n. 2. Artifice spectantur. AI*
expectantur . f. expetuntur . GRIAL .
Cap. IV. n. 2. Liberarique . Reiiciebat
haec Chacon . Sed frequens apud Isidorum
coniunctionum , disiunctionumque vicissi-
tudo . GRIAL .