6. Tistulam quidam putant a Mercurio inuentam r alii a Fauno,
quem graeci vocant Pana. Nonnulli eam ab Idi pastore Agrigenti-
no ex Sicilia. Fistula autem dicta , quod vocem emittat. Nam grae-
ee phos vox, stola missa appellatur.
7. Sambuca in musicis species est symphoniarum. Est enim genus
ligni fragilis 3 vnde et tibiae componuntur.
8. Pandura ab inuentore vöcata:de qua Virgilius,P<« primus ca-
lamos cera coniungere plures - Instituit, Pan curat oues, ouiumque ma-
gistros. Fuit enim apud gentiles Deus pastoralis, qui primus dispares
calamos ad cantum aptauit,
wultis apud Isidorum videbantur , non
negligendas esse, satis iam v ir i eruditi
hac aetate sunt experti . GRIAL .
Ib. Isidorus, siue quiuis alius etymo-
Iogiae auctor , fortasse calamum dictum
voluit a clamando . Sed calamus graece
quoque ita dicitur y^ctpoq . AREV.
6. Alii a Fauno . Plin. lib. 7. cap.%6.
GRIAL •
Ib. Ab Idi pastore . Rom. C. ab vno
pastore. Quid si v o x mutilata e x Daph-
n id e , quem Diod. lib. 8. bucolici carmi-
nis auctorem fa c it , quod A . Augustine
non displiceba t ? GRIA L .
Ib. Nam graece phos vox . Visum est
codicum simpliciorem scripturam sequi,
si quid forte veri crepant . Nam idem
aliquoties repetit Isidorus 3 <$tov# non Ion-
ge aberat. GRIAL.
Alii fistulae nomen vel factitïum
a sono putant 9 vel tractum a graeco
qvrxce, in f o . A RE VAL VS .
7. Sambucam organi genus Festus,
aliique esse dicunt. Illud ipsum instru-
mentum videtur fuisse, quod nos harpa
dicimus . Propterea Pignorius De seruis
pag. 81. miratur , cur Isidorus mentio-
nem hic de tibiis ingerat. Existimo, Isi-
derum ab instrumento musico sambuca
ad arborem sambucum sermonem con-
ïiertisse: quasi dicat: Est autem sdmbuet
studiosa ârte composuit ►
eus genus ligni fragilis etc. Ceterum sam-
bucam syriacum nomen 5 et inuentum
esse 5 multi arbitrantur . AREV.
8. Pandura. Ab assyriis inuentam s cri-
bit Pollux lib. 4 . , Varr. lib. 7. Cur non
a cithara, et psalterio , et pandura 9 dica-
mus citharicen , etc. ? GRIAL .
Ib. Lampridius in Heliogab. cap. 32»
Ipse ad tibias d i x i t , tuba c e c in it, pan-
dur iz.auit , organo modulât us est . Casau-
bonus ad Lampridium pag. 112. V. 34.
Pandura , inquit , quasi TravtPtipîç 3 quod
et Isidorus innu it. Nonnulli tradunt, in-
strumentum trichordum fuisse 3 alii militas
tibias cera iunctas, quod ad Isidorum
accedit ► Pandero bispanis species
tympani est : quod nomen fortasse ex
vno ad aliud instrumentum musicum
transiit. Nam hoc loco Isidoro sermo
est de instrumentis organicis , non de
rhythmicis. Hoc ipsum puta de bandur-
ria 9 quod hispanis instrumentum rhyth-
micum est 3 et a nonnullis a pandura
deriuatur : quod solum intelligi potest ,
si vocabulum tractu tempo fis ex instrumento
organico ad rhythmicum commi-
grarit. Bottarîus torn. 2. Ronoae subterr.
pag. 44. contra Isidorum , et alios pan-
duram lyram trichordem fuisse contend
s ; atque ita vox ea ad bandurriam fa-
cibus trahi potest. AREVALVS .
L I B E R I I L
C A P V T X X I I .
De tertîa dîuisione, quae rhythmica nuncupatur.
i •l XX ertia est diuisio rhythmica pertinens ad neruos, et pulsum,
cui dantur species cithararum diuersarum, tympanum, et cymbalum,
sistrum , acetabula aenea,et argentea , vel alia, quae metallico rigo-
re percussa reddunt cum suauitate tinnitum, et cetera buiusmodi.
2. Citharae, ac psalterii repertor Iubal, vt praedictum est, per-
hibetur. Iuxta opinionem autem graecorum citharae vsus repertus
fuisse ab Apolline creditur. Forma citharae initio similis fuisse tra-
ditur pectorî humano, quod vti vox de pectore, ita ex ipsa can-
tus ederetur, appellataque eadem de causa . Nam pectus Dorica lingua
KiS-âpa, vocatur.
3. Paulatim autem plures eius species extiterunt, vt psalteria,
lyrae, barbiti , phoenices, et pectides, et quae dicuntur indicae, et fe-
riuntur a duobus simul. Item aliae, atque aliae,et quadrata forma,
et trigonali.
4. Chordarum etîam numerus multiplicatus est, et commutatum
genus. Veteres autem citharamfidiculam, velfidem nominauerunt:
quia tam concinunt inter se chordae eîus,quam bene conuenîunt,
inter quos fides s ît . Antiqua autem cithara septem chordis erat,
vnde Virgilius, septem discrimina vocum. e.Aen v 6s6
5- Discrimina autem ideo,quod nulla chorda vîcinae chordae
similem sonum reddat: sed ideo septem chordae, vel quia totam vocem
implent: vel quod septem motibus sonat caelum.
Cap. x xii. n.2. Citharae vsus ab Apolline
. Bion.
fiç évp s TrXcf.ylctv'Kov d rietv,to ç ctvXÔ'v A ’S -d va .
X favv E'p petto v 9 Kt&ctpnv J'i «ç ettPrç
A7roWtov . GRTAL .
ib. Alii citharae originem chaldaieatn
agnoscunt, alii graecam quidem , sed vel
a Kivetv ipuTctç 5 quod cieat amores , vel
a Ktvvpopetf, id est, queror , quod flierit insn mpentum ad quérimonias, et lamenta
comparaturn . Quod pectus md'xpct vo-
cetur , ex Lexico Stephani patet : sed non
expriinitur, proprium hoc esse vocabu-
Juno linguae doricae . Fortasse Isidorus
intelligi t terminationem in « pro ». AREV.
3- Vt psalter. Ijt. b.irb. Vi.{. Athen,
lib. 1 4 ., et Pol tue. GRIAL .
Ib. Pollux lib. 4. c. 9. Testudo , psal-
t er tum , trigon , sambycae, pyctides ( al
otikt/J'ss ) pkorminges , phoenix , spa-
dix etc. Haec, et alia a Poltuce mime-
ran tu r instrumenta s quae pulsantur . Stephanus
in Lextco habet , vbi pIura
de hoc instrumento . Pro indicae
Dclrius volebat scindapsi, Iungermannus
in not. ad Pollncem. iambycae, Salma-
sius retinendum putat cum vetustissunis
mss. indicae, quod ab Indis fortean \*e-
wissent , v^l quod Indi plurimum Ulis
vtcrentur * A Pollucc quidem loc. cit. r o
S 2