E T Y M O L O G I A R V M
que est, quae testimonii pondus habet ad faciendam fîdem : sed mo*
rum probitate debet esse laudabilis.
16. Naturae auctoritas est, quae maxime in virtute consistit.
Temporibus, multa sunt, quae affermit auctoritatem , id est , inge-
nium, opes, aetas, fortuna, ars, vsus, nécessitas, et concursio rerum
fortuitarum . A dictis ,factisque maiorum petitur fides,quum prisco-
rum dicta , factaque memorantur. A tormentis fides praebetur, post
quae nemo creditur velle mentiri.
17. Ea vero, quae tractantur in tempore, quia suis nominibus
plana sunt, definitione non indigent. Memoriae quoque con-
dendum est, topica oratoribus, dialecticis, poetis, et iurisperitis com-
rùuniter quidem argumenta praestare : sed quando aliquid speciali-
ter probant, ad rhetores, poetas, iurisperitosque pertinet : quando
vero generaliter disputant, ad philosophos attinere, manifestum est.
18. Mirabile plane genus operis,in vnuin potuisse colligiquid*
quid mobilitas,ac varietas humanae mentis in sensibus exquiren-
dis per diuersas causas poterat inuenire : conclusum liberum, ac vo«
luntarium intellectual. Nam quocumque se verterit, quascumque
cogitationes intrauerit, in aliquid eorum, quae praedicta sunt, nec-
esse est, cadat ingenium .
C A P V T X X X I .
, . c
De Oppositis.
1. ontrariorum genera quatuor sunt, quae Aristoteles HmnÀgUmï
id est, oppasita vocat: propterea quod sibi velut ex aduerso viden-
tur obsistere, vt contraria: nec tamen omnia, quae sibi opponun-
tur, contraria sunt, sed omnia contraria opposita sunt. Primum ge~
nus est contrariorum , quod iuxta Ciceronem aduersum vocatur,
17. Sed quando aliquid specialiter
prob. Boet. lib. 6. in Top. Cic. ad locum
do caus. Communis quippe oratoribus,
ac philosophis locus hie esse perspici-
tu r , qui est a causis; his natures rerum
( quod est philosophise proprium ),illis
( quod oratoriae facultatis est ) facta
probantibus . GRIAL .
Cap. xxxi. o .i. Quod iuxta Ciceronem
aduersum vocatur . Mendose diuersum in
libris omnibus . Neque tamen dissimulan-
dum, quod Boetius dicere est ausus, Ciceronem
non tarn propriis nominjibus,
quam notioribus vsum fuisse . Nam quae
contraria ( inqiiit ) nominal, opposita
verius dicentur; quae aduersa dicuntur,
contrariorum melius suscipiunt nomen .
G R IA L .
pro eo quod tantum contrarie sibi opponuntur, vt non eorum sint,
quibus opponuntur, vt sapientia , stultitia.
2. Ouod genus in tres species diuiditur. Nam sunt quaedam
ex eis, quae medium habent • et sunt .quaedam , quae sine medio sunf.
et quaedam sunt, quae habent medium , et tamen sine nomine sunt-.
nisi * vtrumque ei vocabulum creet. Candidus, et niger medium habent,
quia inter eos saepe color pallidus, vel fuscus inuenitur.
3. Sine medio sunt, quoties vnum de duobus accidit, vt sa-
nitas, vel infir mit as. Horum nihil est medium. Ea autem, quorum media'sine
nomine sunt, vt f e l ix , infelix, medium habent, »0» fe l ix .
Secundum genus est relatiuorum, quae ita sibi opponuntur , vt ad
se conferantur, sicut duplum, simplum . i
al. vtrumqut
contrariorum
ei .
4. Hoc solum oppositorum genus ad se refertur. Non enim est
maius, nisi referatur ad minus, et simplum, nisi ad duplum . Nam
relatiuum relatiuo ita opponitur,vt hoc ipsum, quod opponitur,
aut eius sit,cu i opponitur,aut ad id quocumque modo referatur.
Dimidium enim opponitur duplo, eiusque dupli medium est : sed
ita illi opponitur, vt eius sit,cu i opponitur.
5. Sic et paruum opponitur magno: ita vt ipsum paruum ad
magnum, cui opponitur, sit paruum . Nam superiora, quae dicun-
tur^contraria, ita sibi opponuntur, vt eorum non sint, quibus opponuntur,
nec ad ea quocumque modo referantur . Siquidem ini-
quitas iustitiae ita contraria est, vt non eiusdem iustitiae iniquitas
sit, aut ad illam sit iniquitas .
6. Tertium genus oppositorum est habitus , vel orbatio . Quod
genus Cicero priuationem vocat, quia ostendit, aliquid quempiam
habuisse , vnde priuatus est. Cuius species sunt tres : quarum prima
est in re , secunda in loco,tertia in tempore congruo . In re ,
vt caecitas, et visio. In loco , vt caecitatis, et visionis in oculis locus
est. In tempore congruo, vt infamem non dicere sine dentijIbid,
Notunv est S. Iuliani Toletam
opus 9 quod Antikeimena inscripsit, quia
agit de sacrae scripturae locis, quae in
speciem opposita videntur : et ab eod’eni
explicatione opportune adhibita in con-
cordiam reuocanuir . AREVÀLVS .
2. Nisi vtrumque ei vocabulum creet.
Id est > nisi medium ex extremis nomen
(tccipictt. GRIAL -
6. Infantem non dicere sine d’entibus •.
Ait Isidorus, infantem , cui aetas tenera
dentes nond-um concessit, non esse di-
cendxim edentulum, vel sine dentibus >
tamquam dentibus priuatum, quum eos>
nunquam habuerit. AREVALVS *