Virgil. lîb. ï 2.
V. i<5.
jo.Aen.v.149.
Virg. eclog. ï .
V. 81.
5 6 E T Y M O L O G I A R V M
monu fn . ra tio n e v i t i o s a .E r g o metaplasmi, e t schemata m ed ia su n t :
e t d is c e rn u n tu r p e r itia , e t im p e r it ia . F iu n t a u tem ad o rn a tum .
C A P V T X X K V I .
De Schematibus.
ï . Schemata e x g r a e c o în la t in um é lo q u ium fig u ra e in te rp r e ta n -
t u r , q a a e fiu n t in v e r b is , v e l sen tentiis p e r varia s d is t in c t io n um fo r m
a s p r o p te r e lo q u ii o r n a tum . H a e c d um m u lta s in t , a p u d g ram -
m a t ic o s ista in u e n iu n tu r .
2 . Prolepsis est p ra e sum p tio : v b i e a , q u a e s e q u î d e b e n t ,a n t e -
p o n u n tu r : v t , Interea regis ingenti mole : Latinus . D e b u i t en im s ic
d i c e r e .: Interea reges ingenti mole : e t statim a d i i c e r e , q u o d s e q u itu
r .: Procédant castris : d e in d e d ic e r e : Latinus, etc., sed fa cta est p r o
o rn am e t ito p ra e sum p tio r e i , e t q u i s e q u i d e b u e r e , r e g e s in te rp o -
s k i su n t in septem v e r s ib u s , e t p o s te a ad d itum est, Procédant castris.
In d e p ra e sum p tio ., q u ia an tep o s ita s u n t , q u a e s e q u i d e b u e r e .
3 . Zeugma est c la u su la : qm im p lu re s sensus v n o v e r b o c ja u -
d u n t u r , q u a e fit t r ib u s m o d i s . N am a u t in p r im o , a u t in p o s t r em o ,
a u t in m ed io id v e r b um p o n i t u r , q u o d sen ten tia s iu n g i t . In pr im
o , v t , Vertitur oenophoris fundus, sententia nobis . In m e d io ,
v t , Graecia Sulpicio sorti data, Gallia Cottae. In p o s t r em o , v t , Nam-
que hoc tempore obsequium amices, veritas odium parit.
4 . Hypozeuxis e s t fig u ra su p e r io r i c o n t r a r ia , v b i in s in gu lis sen-
s ib u s p ro p r ia v n ic u iq u e c la u su la est : v t , Regem adit, et régi memo-
rat nomen que, genusque,
5 . Syllepsis est in d is s im ilib u s c la u su l is , a u t p lu ra lis d ic t io sin-
g u la r i v e r b o fin ita , v t , Sociis, et rege recepto : a u t s in gu la r is d i c t i o ,
p lu ra li v e r b o e x p le t a , v t , Sunt nobis mitia poma, - Castaneae molles,
Cap. xxxvi. «. 1. Per varlas distinctio-
num formas. Itaplerique e x Longob,9 male
in aliis dictionum . Nam distipetionum
et ad nomen schematis, et ad rem ip saw ,
4e qua agitur, multo est aptius . GR.
Ibid. Apud grammaticos ista Laue-
niuntur. Necessaria ex Donato 9 et Chari-
sio addebat Chacon . GRIAL .
3. Vertitur oenophoris fund* Citatur
e t p r e s et
Nonio in sentential# Lucil. lib. 3. Satyr.
GRIAL .
5. Syllepsis est in dissim. cl. Donatus
. Item Syllepsis est in dissimilibus
clausulis, quando dictio singularis verbo
plurali adiungitur . Charis, Syllepsis
est, cum singularis dictio plurali verbo
concluditur. GRIAL .
et presst copia lactis. Supra enira, Sunt, dixit: bic debuit dicere,
Est pressi copia lactis .
6. Fit autem Syllepsis non solum per partes orationis , sed
et per accidentia partibus. Nam vbi et pro multis vnus, et pro vno
multi ponuntur, syllepsis est I pro multis vn us, vt est illud : Vte- 2. Ae«, v. 20.
rumque armato milite complent: quum non vn o, sed multis mili-
tibus . Item pro vno multi, vt in Euangelio, Latrones, qui cruel- Matth. 27.44.
fix i erant cum eo, improperabant e i : vbi pro vno vterque inducitur
blasphemasse.
7. Anadiplosis est, quando ab eodem verbo, quo prior versus
finiuit, -sequens versus incipit, vt est illud, Certent et cygnis vlulae, Virg. eel. 8.
sit Tityrus Orpheus , - Orpheus in siluis , inter delphinas Arion. v-
8. Anaphora est repetitio eiusdem verbi per principia versuura
plurimorum 5 vt^ Plos te Bavdania incensa 5 tuaque arma secuti $
-No s tumidum sub te permensi cl as sib us aequor ,
9. Epanaphora est in vno versu per principia sensuma eiusdem
verbi repetitio, v t, Te nemus Angitiae , vitrea te Fucinus vnda , 7- Aea. v.7jp.
- Te liquid! feuere lacus.
xo- Epizeuxis in vno sensu congeminatio verbi, vt, Sic, sic iu-
uat ire sub vmbras.
1 1. Epanalepsis est sermonis in principio versus positi eiusdem
in fine replicatio , vt est illud: Crescit amor nummi, quantum ipsa
ptcunia crescit *
12. Paronomasia est in significatione diuersa dictio pene ipsa^ luuenalrs sat.
vt illud : Abire , an o-bire te conuenit 1 id est, exulem fieri , an mori? .4- «S*.
13. Schesis onomaton : multitudo nominum coniunctorum quo-
dam ambitu copulata , vt Nubila, n ix , grando , procellae , fulmina,
•venti.
1 4/ Paromoeon est multitudo verborum ex vna litera inchoan-
tium, quale est apud Ennlum, 0 Tite tute Tati tibi tanta tyranne
tulisti. Sed hoc bene temperat Virgilius, dum non tbto versu vti-
tur hac figura, vt Ennius : sed nunc in principio versus tantum ,
vt est illud : Saeua sedens super arma: nunc in medio, v t , Quaeque 4- Aen- v.yatf.
lacus late liquidos, quaeque aspera dumis: nunc autem in fine, vt,
Sola mihi tales casus Cassandra canebat. 3. Aen. v.183.
13. Quodam ambitu copulata . Mon- Ibid. Deesse coniunctionem putoNu-
dos.e apud Donatum, Eodem habitu co- bila , nix 9 et grando 9 vt versus hexame-
pulandi 9 legitur . GRIAL . ter recto stet talo . AREVALVS . Tom. III. H