cratnentorum operatin', vilde et a secretis virtutibus, vel a sacris
sacramenta dicuntur .
41. Quae ideo fructuose penes Ecclesiam fiunt, quia sanctus
in ea manens Spiritus, eumdem sacramentorum latenter operatur
effectum.
42. Vnde seu per bonos, seu per malos ministros intra Dei
Ecclesiam dispensentur, tarnen quia Spiritus sanctus mvstice ilia vi-
uifîcat, qui quondam apostolico in tempore visibilibus apparebat
operibus, nec bonorum meritis dispensatorum amplificantur haec
t . C o r . 3 . 7 . dona , nec malorum attenuantur : quia ne que, qui plantat, est ali-
quid , neque , qui rigat, sed, qui incrementum dat, Deus : vnde et
graece mysterium dicitur, quod secretam, et reconditam habeat dis-
positionem .
43. Baptismus graece, latine tinctio interpretatur, quae iecir-
co tinctio dicitur, quia ibi homo spiritu gratiae in melius immuta-
tur, et longe aliud, quam erat, efficitur.
44. Prius enim deformitate peccatorum foedi eramus, in ipsa
tinctione reddimur pulchri dealbatione virtutum, vnde in Canticis
c. g. V. j. scribitur Canticorum , Quae est ista, quae ascendit de alb at a ?
45. Cuius mysterium non aliter nisi sub Trinitatis designa-
tione, id est, Patris, et Filii, et Spiritus sancti cognominatione com-
M a t th . c . 2 8 . pletur , dicente Domino ad Apostolos: Ite , docete omnes gentes,
v- 19- baptizantes ees in nomine Patris, et F ilii, et Spiritus sancti .
4 6. Sicut enim in tribus testibus stat omne verbum, ita hoc
sacramentum confirmât ternarius numerus nominum diuinorum .
u t u n t u r , v t d u o ta n tum e s s e s a c r am e n ta
c o n c lu d a n t . Q u ib u s r e s p o n d i c i t . c .3 0 .
P r o le g o m . A R E V A L V S .
4 1 . V a r r o l ib .5 . D e l i n g , la t . c a p . 1 6 .
Sacramentum a sacro . V id e l ib .5 . c a p .2 4 .
n . v i t . , e t n o t . H a u e r c am p ii in A p o lo g e t .
T e r t u l l i a n i c a p . 2 . A l iu d e t ym o n a secretis
virtutibus in d ic a u i t I s id o r u s in t i-
t u lo E x p o s i t io n is v e t e r i s t e s t am e n t i , d e
q u a I ld e fo n s u s in e l o g io I s i d o r i : Colle-
git etiam de diuersis auctoribns , quod
ipse cognominat SECRETORVM exposit
io n s SACRAMENTORVM . A R E V A L .
4 2 . T h e o l o g i ita d i s t in g u u n t , v t v a -
lid u m s it s a c r am e n tum e t iam a m in i s t r o
in d ig n o c o l la tu m 5 i l l i c i t e v e r o m in i s t e r
i l lu d c o n f e r a t p e c e a to m o r t a li m a c u la -
tu s . V id e S . T h o m am p .3 . q .6 4 . a r t .5 . ,
6 . , e t 9 . , e t ib i S u a r iu m s e c t . 4 . , v b i
q u a e r i t , Vtrum sanctitas, bonitas , vel
fid es minis tri in Sacramento efficiendo sint
de necessitate sacramenti . A R E V A L V S .
4 3 . B a p t ism u s G r a e c . Vid. Tertull.
lib. de Baptism. G R I A L .
4 4 . Q u a e a s c e n d i t d e a lb a ta . Ita L x x .
\ et Ambr. Serm. 19.
in ps. 1 1 8 . Vulg. q u a e a s c e n d i t d e d e s e r -
t o d e li c i i s a f f lu e n s . G R .
4 5 . C o g n o m in a t i o n e . f . connomina-
tione . Peius apud Rabanum cognitione .
G R I A L .
iraargo
47. Quod autem per aquam baptismus datur, haec ratio est.
Voluit enim Dominus, vt res ilia inuisibilis per congruens , sed
profecto contrectabile , et visibile impenderetur elementum , super
quod etiam in principio ferebatur Spiritus sanctus.
48. Nam sicut aqua purgatur exterius corpus, ita latenter eius
mysterio per Spiritum sanctum purificatur et animus, cuius sancti-
ficatio ita e s t .
49. Inuocato enim Deo , descendit Spiritus sanctus de cae-
lis, et, medicatis aquis, sanctificat eas de semetipso : et accipiunt vim
purgationis : vt in eis, vt caro , et anima delictis inquinata mun-
detur .
50. Chrisma graece, latine *mctio nominatur,ex cuius nomine
et Christus dicitur, et homo post lauacrum sanctificatur.-
51. Nam sicut in baptismo peccatorum remissio datur, ita per
vnctionem sanctificatio spiritus adhibetur, et hoc de pristina disciplina,
qua vngi in sacerdotium , et in regnum solebant, ex quo
et Aaron a Moyse vnctus est.
52. Quae dum carnaliter fit, spiritualiter proficit : quomodo
et in ipsa baptismi gratia visibilis actus est, quod in aqua mergi-
mur:sed spiritalis effectus , quod delictis mundamur .
53. Hoc significat illud vnguentum, quod peccatrix mulier
4 9 . I n u o c a t o e n im D e o . E x Tertull.
G R I A L .
5 0 . C h r i sm a . E x eod. G R .
lb. V id e s a p e r t e , s a c r am e n tum b a p
t ism i a S a c r am e n to c o n f i rm a t io n i s d is -
t in g u i , c o n t r a q u am s e n t iu n t h a e r e t i c i ,
q u i I s id o r i v e r b a in su am h a e r e s im p e r -
u e r s e t r a h u n t . N e q u e t am e n h o c l o c o
om n ia s a c r am e n ta d i s t in c t e e x p l i c a t . E t -
si e n im chrismatis, s iu e vnctionis m e -
m i n i t , tam e n extremum vnctionem d i-
s e r te n o n c o m p r e h e n d s . A t q u e id iam
n o t a r u n t t h e o l o g i , P a t r e s e o r u m s a c r a m
e n to r um in t e r d um e x p l i c a t io n em o -
m is is s e I d e q u ib u s n u l la t u n c e r a t c o n -
t r o u e r s i a . D e e s s e in m o n u m e n t is , q u a e
n o b is r e s t a n t , e c c l e s i a e g o th i c a e p e r s p i -
c u am extremae vnctionis m e n t io n e m ,
n o n n em o m i r a b a tu r . S e d m i r u m sa n e
n o n e s t , q u o d , n u l la e x c i t a t a q u a e s t io -
n e , n ih i l p e c u l ia r e su is c a n o n ib u s d e h o c
S a c ram e n to p r a e s c r ip s e r in t , p r a e s e r t im
q u u m in c o l l e c t io n e g e n u in a c a n o n um
e c c le s ia e g o th i c a e e p i s to la I n n o c e n t i i I .
a d D e c e n t iu m E u g u b in um in s e r ta e s s e t ,
q u a d o c t r in a c a th o l i c a d e S a c r am e n to
e x t r em a e v n c t io n i s e u id e n t e r t r a d i tu r :
c u iu s e t iam e p i s t o la e n o n n u l la vre r b a I s i d
o r u s r e f e r t l ib .2 .d e o f f i c . e c c l e s . c .2 7 .A R .
53* E t e a , q u a e n o n d i c i t u r fu is s e
p e c c a t r i x . S. 0 . 1. Sed non videtur legis-
se haec Rabanus . G R I A L .
Ib. R a b a n u s , v t e g o p u to , l e g i t h a e c
I s id o r i v e r b a , quae non dicitur fuisse peccatrix
etc. ; sed q u o n iam m u lt i in e a s u n t
o p in io n e , e a n d em fu is s e M a r iam M a g d a -
le n am , a c M a r iam p e c c a t r i c em , in q u a
fo r t a s s e ip s e q u o q u e R a b a n u s e r a t , e a
v e r b a om is s a v o l u i t . N o n n u l l i t r e s d is t
in g u u n t M a r i a s , q u a e ab a liis p r o v n a
e a d em fem in a h a b e n t u r , s c i l i c e t M a r iam
s o r o r em M a r t h a e , M a r iam M a g d a le n am ,
e t M a r iam 9 q u a e in e t ia n g e l io p e c c a t r ix '
d i c i t u r . A R E V A L V S .