qui hoc scripturae genus instituit. Est autem scriptura, nulla indigens
solemnitate verborum, sed sola testatoris voluntate qualicum-
que scripturae significatione expressa: cuius beneficio voluntatibus
deiunctorum constat esse subuentum propter legalium verborum
difficultatem , aut certe propter necessitatem adhibendorum sole-
mIlium : ita vt qui titulum scribiteiusdem scripturae, codhillum vo-
c e t: sicut autem codicillus fit vice testamenti: ita epistola vice codj-
eiliorum.
15. Cretio est certus dierum numerus,in quo institutus heres
aut adit hereditatem , aut finito tempore cretionis excluditur,nec
liberum est iili vltra capiendae hereditatis :
16. Cretio autem appellata est, "quasi decretio,id est,decernere
, vel constituere: vt puta , I l l e
to q u e in t r a d ie s t ô t . Adeundarum
tutus erat dies,quibus non esset
17. E id e ic om m is sum dictum,
dicariae vocantur . Hinc codidlli, qui ex
tabulés cera illitis conficiebantur, v t fa cile
in sinu gestari passent. Itemque scriptura
, qua quis voluntatem suarn sine
vlla solemnitate testaiur . GRIAL.
1b. Codicillum v t veteres etc. Omitti
poterit v t , vel supplendum constat :nam
codicillus mascul. gen. mox occurrit,
atque ita a eeteris vsurpatur. Quid est
autem , quod ait Isidorus, Sicut autem
codicillus fit vice testamenti, ita episto-
là vice codicillorum} Lipsius cap. 2. de
instit. epistol. probat, epistolam esse scri-
ptum animi nuncium ad absentes , aut
quasi absentes : sed proprie codicillos ap-
pellari, quum praesentes scripto conue-
niuntur . Ea mens Senecae videtur esse
epist. 56. Video t e , mi L u c ili, cum maxime
: audio : adeo tecum sum , v t dubi-
tem, an incipiam non epistolas , sed co-
dicillos tibi scribere . Fortasse ergo vult
Isidorus, quum ad absentes scribendum
est, vice codicillorum epistolam adhibe-
r i . Vel Intelligit, ante chartae, et mem-
branarum vsum , in codicillis colloquia
epistolarum scribi consueuisse, vt ait 1. 6.
cap. 8. num. vit. Ceterum codicillos ali-
quando pro epistola vniuersim poni, non-
nulli obseruant. De codicillis fuse dismihi
heres esto : additurque, cerni-
autem hereditatum centesimus sta-
cretio addita .
vt fiat, quod a defuncto commit*
serit Brissonius lib. 7. De formulis .
AREVALVS.
i f . Cretio. Vid. Vlp. tit. x xn. GR.
lb. Neque liberum illi e s t. Ius> siue
arbitrium intellige . GRIAL .
16. Cretio appellata est. Far r.lib.6 .
Creui valet constitui; itaque heres , cum
constituit , se heredem esse , dicitur cer-
nere ; et cum id fec it, creuisse . GR.
lb . Nic. Antonius Biblioth. vet. Hisp.
lib.5. n.95. inter alias etymologias , quae
in Isidoro reprehenduntur, hanc ponit,
quod cretio dicatur a decretione, siue de-
cernendo . Sed cum Alciato obseruat , a
Iuris ipsis auctoribus duo haec nomina
cernere, et decernere promiscue sumi,
vt in leg. Is , qui heres §. penult. , et leg.
Pupillus De adquirend. heredit. AREV.
17. Fideicommiss. Vlp. t i t .x x v . Fi-
deicommissum e s t , quod non ciuilibus
verbis, sed precatiuis relinquitur. GR.
lb . A graeco Myty fidem dictam ,
lnulti volunt. Isidorus Ciceronis senten-
tiam tenet lib. i . Offic. cap. 7. E x quo,
quamquam hoc videbitur fortasse cuipiam
durius, tamen audeamus imitari Stoic o s ,
qui studiose exquirunt, unde verba first
ducta : credamusque, quod f ia t , quod dictum
e s t , appellatam fidem_. Hue facit
titur. Nam fides dicta, eo quod fiat: quod tamen non directis verbis
, sed precatiuis exposcitur.
18. Pactum dicitur inter partes ex pace conueniens scriptura,
lembus, ac moribus comprobata : et dictum pactum quasi ex pace
factum ab eo, quod est pago, vnde et pepigit.
19. Placitum quoque similiter ab e o , quod placet. Alu dicunt,
pactum esse , quod volens quisque facit: ad placitum vero etiam nolens
compellitur, veluti quando quisque paratus sit in iudicio ad
respondendum: quod nemo potest dicere pactum, sed placitum.
20. Mandatum dictum , quod olim in commisso negotio alter
alteri manum dabat.
21. Ratum vero, quasi rationabile, et rectum s vnde et qui pol-
licetur, dicit: Ratum esse profiteor, hoc est, firm urn, atque perpe-
tuum . Rite autem esse,non recte, sed ex more.
2 2. Chirographum — Cautio —
23. Emptio, et venditio est rerum commutatio, atque contractus
ex conuenientia veniens.
24. Emptio autem dicta, quod a me tibi s it: venditio quasi ve-
nundinatio : id est, a nundinis .
2 5. Donatio est cuiuslibet rei transactio. Dictam autem dicunt
donationem, quasi don't actionem : et dotem , quasi do item . Praece-
dente enim in nuptiis donatione, dos. sequitur .
S. Augustinus epist. 109 ., et Isidorus ite-
rum lib. 8. cap. 2. nura. 4. AREV.
18. Pactum dicitur . Refert haec verba
Bernard. Papien. c. 11. de verb. sign,
in 1. collect. Decretal, et Greg. IX. c. 1 1 .
eo tit. Recte in VV. libris pactum a pago
, non a pango ducitur. GRIAL.
lb . A pago est pepigi, vt docet Quin-
ctilianus lib. 1. cap. 6. al. 10. AREV.
19. Placitum latinis est sententia,
opinio . Vt autem verbum fofense est,
ad sequiorem aetatem pertinet. Et ali-
quando quidem placitum sumebatur pro
coniientione , aut pacto : cuius significa-
tionis exempla sunt apud Ducangium:
aliquando vero pro termino iegitimo ,
communi partium consensu , vel iudi-
cis sententia constituto : ex quo hispani
vocant p la xo . Haec est secunda signifi-
catio , quam Isidorus innuit : A lii dicunt
etc. AREVALVS .
20. Fortasse manu dabat, vel in manum
dabat. Ita enim etymologia verbi
mando exponi consueuit. AREVALVS .
21. Rite autem esse , non recte . Non
dissentit a Seruio, qui rite, non recte solum
, sed recte secundum ritum interpre-
ta tu r . GRIAL.
22. Chirographum . . . cautio . Sepa-
ratae leguntur hae voces in melioribus
libris sine interpretatione : quae sunt in
editis ipsa se satis produnt. Cod. Neap.
Chirographum cautio , id e s t, manus in-
scriptio . GRIAL .
- 24. Emptio autem dicta . Vel potius
quod e meo tuum fiat : nisi quod haec
notatio est mutui apud lustinianum . GR.
lb. A venum est vendo, a vendo est
venditio . AREVALVS .
25. Etymologiae donationis, et dotis^
ab Isidoro adhibitae, rei nonnullam pro-
prietatem explicant, vt saepe alibi, sed
C c 2