Sat. 3. v. 13.
40 Ë T Y M O L O G I A R V M
propria nota erat apud veteres, qua inspiceretur, quanti ex militi-
bus superessent , quantique in bello cecidissent. T nota in capite
versiculi posita superstitem designabat : 0 vero ad vniuscuiusque
defuncti nomen apponebatur. Vnde et habet per medium telum,
id e s t ,mortis signum:de qua Persius ait:
Et potis es nigrum vitia praefigere thêta.
2, Quum autem impuritiam signifîcare vellent, lambda Iitera
vsi sunt : sicut mortem signifîcabanr, quum ponebant theta ad caput.
In stipendiorura quoque largitione proprîae erant notae.
C A P V T XXV .
De notts literarum.
XT 1. J - biotas etiam literarum inter se veteres faciebant, vt quidquid
occulte inuicem script ura signifîcare vellent , mutuo scriberent:
testis
graecos mysticas liter as : prima Y , quae
humetnam vitam significat, de qua nunc
diximus. Secunda 0 , quae mortem significat
. Ac facile quidern fu it , T de-
missis corniculis inter exçriptorum ma-
nus in T transire . Vellem tamen , in
antiquis breuiculis militum aliquod hu-
iusmodi exemplum appareret. Portasse
hic vsus coepit, postquam imperium ro-
manum ad graecos imperatores deuenit.
Grialius , et alii editi ita interpungunt,
habet per medium telum . Id est mortis
signum, Malo , telum, id e s t , mortis si-
gnum, vt apud eundem Grialium supra
cap.3. n.8. Alioquin theta quoque mortis
signum dicitur, vt a Martiali lib. 7.
epigr. 36. Nosti mortiferum quaestoris,
Castrice , signum . - Est operae pretium
dis cere theta nouum . In versu Persii
erat e s t , pro quo restitui es . Montfau-
conius lib.4. cap.2. Palaeograph. graec.
aduertit, antiquos scripsisse .0 cum li-
neola in medio, recentemque esse mo-
rem aliter scribendi, scilicet 3 . Viden-
dus Bottarius in inscriptione sepulcrali,
*quam illustrât tom». 1. Romae subterr.
pag. 74.1 in qua © exaratum conspici-
tur . AREVALVS .
2. Cum autem impuritiam . A l. pue-
ritiam, A l. imperitinm . Ergo Knp&v , Xet-
, aut etiam lallare , quae puerorum,
et imperitorum sunt, per >. significari quidam
suspicantur. A lii non A, sed y liter am
Pythagorae substituant ; puerorum aetqti
conuenientem . Qui impuritiam malunt.,
Mc@tctÇetv, aut aliud obscoenum verbum
ex Aristophane in Concionatricibus intel-
ligunt. GRIAL .
Ibidem . Vide suo loco varias lectiones
de imperitia , impuritia , aut peritia .
AREVALVS.
Cap.xxv. n.i. Artis occulte scribendi,
siue steganographiae , artisque occultas
scripturas soluendi,et legendi praeter'Tri-
the mi um plures praecepta tradiderunt,
recensiti a Fabricio in Bibliogr. Antiq.
cap. 21. num. x i. Ciceronem quoque
notis literarum vsum fuisse , colligit
Emman. Frider. Gregorius in dissertât,
de scribendi genere per signa praeci-
pue apud veteres latinos, quae legitur
vol.2.Actor.societ. latin. Ienensis. AREV.
tesas est Brutus, qui vsus iis literis ea , quae acturus erat,notabat,
mnorantibus aliis, quid sibi vellent eae literae.
° 2. Caesar quoque Augustus ad filium , quum inquit , Innu-
merabilia incidunt assidue, quae scribi ad alterutrum oportet, et esse
sécréta : habeamus ergo inter nos notas, si vis , taies , vt quum
aliquid notis scribendum erit, pro vnaquaque Iitera scribamus se-
quentem , hoc modo , pro A , B ; pro B , C , et deinceps eadem ratione
ceteras. Pro Z autem Iitera redeundum erit ad duplex AA . Quidam
etiam versis verbis scribebant.
C A P V T X X V L
De notis digitorum »
1. S u n t quaedam et digitorum notae,sunt et oculoram, quibus
secum taciti, proculque distantes colloquuntur : sicut mos est mili-
tarisjvt quoties consentiat exercitus, quia voce non potest, manu
promittat-, alii, quia voce non possunt, gladiorum motu salutant.
2- Naeuius de quadam impudica, Çuasi in ckoro pila ludens
2. Pro z. autem 1. red. ad dupL aa.
Suetonius in August. Pro x autem ad dup
lex aa opinor , quia Augusti tempore
extrema Iitera fu it x , Isidori vero z 3
v t supra vidimus c. 3. , et 4. GRIAL.
Ib. Verba Caesaris fortasse incipiunt
a quum, atque ita legendum erit, Incidant,
non incidunt, vt Grialius habet . Verba
Pro Z autem etc. Grialius censet ita legen-
da, Pro X autem etc. At Suetonius in
Augusto eodem modo loquitur cap.88.
pro 7. autem duplex aa . Neque Isido-
rus tradit c a p .3 ., et 4» , Augusti tempore
extremam literam fuisse X , sed
y , et z vsque ad Augusti tempus apud
romanos scriptas non fuisse : quod ipsum
de Iitera x docuit . Diuerso modo Caesarean
literas commutasse, quum ad alios
scribebat, ex Suetonio in Iulio Caesare
cap. 56. ostenditur : quartam enim ele-
mentorum literam , id est , d pro a ,
et perinde reliquas commutabat. A. Gel-
lius lib. 17. cap. 9. Noct. Attic, laudat
Probi Grammatici Commentarium satis
curiose factum de occulta literarum si-
Tom. I l l .
gnilicatione epistolarum C. Caesaris scri-
ptarum . AREVALVS.
Cap.xxVi. n .i. Nutu gladiorum . Sic
est in Longobatd. libro v ir i clariss. G .
Loaisae, cum in reliquis omnibus motu
non perinde eleganter legatur . GRIAL .
Tb. De notis digitorum , et computo,
siue loquela per gestum digitörum ser-
monem institui in fsidorianis cap. 86.
num. 15. Grialius in textu edidit gladiorum
motu: sed in notis videtur vö-
luisse gladiorum nutu , quod recens editor
.Matritensis am plexus est.Immo e-
tiam ipsfe Grialius inter editionem pro-
curandam : etsi enim in meo exempla-
ri textus exhibet motu , in alio tarnen
exemplari quantumuis eiusdem editio-
nis , reperi nutu . Ita quandoque inter se
eiusdem editionis exemplariä variant.
Non video causam, cur contra pleros-
que veteres codices mutem motu in nutu.
AREVALVS.
Ennius de quad, impud. Naeuium
pro Ennio repontndum admonuit Vir eru-
ditus ex Fes to . Sunt auteni versus ex
F