26© E T Y M O L O G I A K V M
C A P V T X I IL
De librorum •vocabttlis |
I . C^odex multorum librorum est: liber vniits volumims .E t dictus
codex per translationem a caudicibus arborum, seu vitium, quasi
caudex: quod in se multitudinem librorum, quasi ramorum, con»
tineat.
2. Velumen liber est a •voluendo dictus.: sic ut apud hebraeos,
‘volumen legis , •volumina prophetarum .
3. Liber est interior tunica corticis, quae ligno cobaeret. De
£cl. ro. v.6 7. q u o Virgilius',-^4/riJ liber aret in vlmo . Vnde et liber dicitur, in
quo scribimus: quia ante vsum ehartae, vel membranorum de li-
bris arborum volumina fiebant, id est, eompaginabantur .. Vnde.
et scriptores a libris arborum librarios vocauerunt.
C A P V T X IV .
De librariis, et eorum instrumentés »
I. L ib ra r io s ( constat ) ante bibliopolas dictos . Libruin enim graeci
fiißXov vocant. Librarii autem, iidem et antiquarii vocantur : sed
Cap. xm .n . i. Codex, libe r , volumen
saepe inter se confusa sunt. Distinctie»
haec adhiberi potest , si placet . Codex
est id , quod vnum-, vel plura opera-, vel
ctiam partem aliquam. operis magni com-
plectitur. Volumen proprie erat scriptum ,
quod in membranis inuoluebatur, sed promiscue
vsorpatum reperitur aut pro co-
dice, aut pro parte aliqua operis, quod
in plures libros diuisum est : vt quum
nunc did mus in Etymologiis libro 20.,
olim diceretur volumine 20. Liber inter-
dum sonabat, vt nunc sonat, partem aliquam
e multis , in quas opus diuisum est:
interdum opus ipsum integrum . Vt sl
cicamus in opere Etymologiarum libro de-
timo , aut in libro Etymologiarum volu-
wine decimo . Exempla e veteribus inutile
esset proferre , quum in lexicis pateant
. Vide Forcellinum verbo volume n •
AREVALVS.
3- Ante vsum chartae . E x Hierony*
mo ad Nicaeam. GRIAL .
Ibid. Montfaucon ius Antiquit, explicate
lib.. 5. cap. 5_ tom.3. part. 2. sibi non
probari a it, quod Isidorus hoe loco as-
serit, ’ libros arborum. membranis anti-
quiores esse : nam membranarum antiquit
as , inquit, tanta est y v t earum ori-
go inuestigari nequeat . Sed obseruare
potuit, ante Isidorum hoc ipsum tradi-
tum ab Hieronymo*, Plinio>ct Varrone .
Vide not.i. ad cap.xi. haius libri. AREV.
Cap.xiv. n. 1. In excusis, et mss. oc-
currit idem pro iid em , quod in aliorum
quoque operibus animaduerti. Et poetae
quidem contracte proferre solent idem
pro iidem . Sed prosae oration: congruen?
L I E E R V I . zó*
librarii sunt, qui et noua, et vetera seribunt, antiquarii, qui tan-
tummodo vetera, vnde et nomen sumpserunt.
2. A scribendo autem scriba nomen accepit, officium expriment
vocabuli qualitate.
3. Instrumenta scribae calamus, et penna . Ex his enim verba
paginis infignntur:sed calamus arboris est, penna auis, cuius acumen
in duo diuiditur : in toto corpore vnitate seruata ( credo >
propter mysterium,vt in duobus apicibus vêtus, et nouum testa-
mentum signaretur, quibus exprimitur verbi sacramentum, sanguine
passionis effusum'.
4. Dictus autem calamus, quod liqnorem pon a t . Vnde et apud
nautas calare ponere dieftur.
5. Venna autem a pendendo v o c a t a id est, volando .Est enim,
vt diximus, auium .
tius arbitror iidem . De antiquaria arte
consult potest Hieronymus epist. 6. ad
Florent- In codice Theödos. lib.4. tit.8.
leg. 2. Imperatores Valentinianus , Valens,
et Gratianus ita praescribunt : An-
tiquarios ad. bibliothecae codices comp o-
nendos , vH pro vetustate reparandos r
quatuor graecos, et tres latinos scriben-
di peritos legi iubemus .. Aliquando tarnen
antiquarius sumitur pro q.uocumque li-
brario , seu amanuense ,-vt aRAugustino,
Sidonio , et aliis . AREVALVS .
3. In. Auctario Ducangii- penna pro
calamo scriptorio ex sententia Mabilio-
nii in Supplem. Diplom, pag. 51. ad prin-
cipatum Ludouici Pii ( seculo ix . ) re-
uocatur,.quasi, eo tempore eius vsus-in
scribendo coepisse videatur . Quod val-
de mirandunx est, quum tarn* perspicua
sint Isidori verba. Latinos quidem Isi-
doro antiquiores vocabulum. pennae- eo
sensu accepisse non constat: nam in qui-
busdam. locis, quae proferuntur , penna
non pro instrument scriptorio , sed pro
alis adhibetur: et picturae, quibus penna
in. manihus veteram, auctorum coi-
locatur y solum arguit , pictorem- e sui
temporis more imaginem confinxisse.
Clarius pro antiqtiicate pennae scripto-
riae facit locus éx Clenftente Alexandri-
siQ Stromat. lib. 6. Deinde autem sacrorum
s crib a proc edit , habeas pe m a s super
capite, librum in manibus, vasculum , in
quo atramentum scriptorium , et iuncum r
quo scribere so lent. Pennae in capite for-
tasse sunt ex more, qui etiamnum vi-
get , et exprimitur a Ioanne in Vit*
S. Odonis lib. 1. num. 20. Vidit velue
more script or is super auriculam eius hae-
rentem pennam, et quasi doc tor is magi*
sterio productim acuminatum etc. Adhucr
tame» haereoy an Clemens aliud intel-
lexerit : nam- praeter pennas in capite
commémorât iuncum , quo scribere solent-
Adisis laudatum Hermannum Hugonei»
cum notis Trotzii , et Acta Academiae
Barcinonensis pag. 372. AREV.
4. Vnde apud nautas cakre , quo verbo
nostri quoque Thrasonesvtuntur , cum
calar el sombrero , calar k visera , at que
alia huiusmodi effutiimt : in de etiam dies
inter cal ares dictos vult y quasi interposi-
to s, injr- cap. 17. GRIAL •
lb . Calamus vox graeca est . Calare
latinis antiquioribus erat vocarc•, nomi-
nare> inuocare : scriptoribus sequioris ae-
ui ponere, demitt e r e , la xa r e , descender?..
Italica lingua calare pro descendere, et
demittere adhibet. AREVALVS .
5. Pennas alii deducunt ex voce grae^
ca 7TT£pcV', aut irereivk . AREVALVS.^.