d ic e t. Quidni, inquit, haec epistola ante vtriusque ecclesiae de pane
azymo , et fermentato litem , occasione scrupuli , v t in eadem legi-
tur , de eo , aliisque ecclesiasticae disciplinae articulis Redempto
oborti scribi ab Isidoro potuit ? Neque in ea , v t Mabillonio per-
suasum f u i t , controuersiae inter vtramque ecclesiam mentio § ac ne
vola quidem , aut vestigium extat . Addit , epistolam nihil abso-
num, aut Isidoro indignum continere , eius doctrinam cum catho-
lico dogmate mirifice consentire ; neque demum stilum prorsus
ab Isidoriano abludere . Viderint haec tamen , concludit , quibus
veteris ecclesiae disciplinae studium animo haeret.
varieties contra 23. Vt a verbo corporalia incipiara , fortasse glossa est e mar-
« ’* gine in textum intrusa , quos corporalia diminus . Neque tamen
persuaded facile potest, Isidoriano seculo earn verbi significatio-
nem in vsu non fuisse ; quandoquidem ea vox ita vsurpata extat
in libro Sacramentorum Gregorii Magni , in Ordine Romano , in
t Missali. Francorum veteri pag.400. , in Capitulis Caroli Magni
cap. 234. lib. 7 . , apud Alcuinum , Amalarium , et alios veteres,
quos Ducangius excitat . In Missali gothico-hispano pag. 219.
-ad praeparationem missae habemus orationem : Ad extendendum
-corporalia dicat sacerdos : In tuo conspectu, quaesumus, Domine,
haec nostra munera tibi placita sint : v t nos tibi placere valea-
mus : attollite portas principes vestras : et eleuamini portae aeter-
nales , et introibit rex gloriae etc. Sed obseruandum , corporalia
a gotho-hispanis dicta non pannos , quibus corpus Domini ritu
romano impohitur, sed quibus dona sacra, et ipsum altare a dia-
cono cooperiebantur, Ac fortasse in rubrica Missalis gotho-hispani
le^endum erit ad extollendum corporalia nisi ita coopertorium
attolleretur , vt super altare illico extenderetur ; nam in Missa
dominicae primae aduentus pag. 2. rubrica alia est : Dimittendo
patenam super corporates : v el,qu od magis credo, calix, etpatena
super corporalia ponerentur , et plicata extrema aliqua corpora-
lium parte cooperirentur, vt colligitur ex iis, quae Cardinalis Bona
disserit Rer. liturg. lib. 1. cap.25. num. xi. Consonat his Concilium
Coyacense in dioecesi Ouetensi anno 1050. celebratum.
Subtus calicem , et desitper corporate lineum mundum, et integrum.
Gotho-hispani , et Mozarabes panem , et corpus Domini in patella
semper retiuebant
24. Con-
24* Controuersia ergo in epistola ad Redemptum videtur esse escftajuntnt.
non de his pannis , quos nos corporalia dicimus , sed de v e lo ,
seu pannis, quibus apud gothos diaconus dona sacra cooperiebat,
quod quidem velum , seu pallium, nunc solet esse sericum, au-
roque intertextum , sed , vt ex epistola arguitur, olim erat saltern
apud pluies occidentales ecclesias lineum . Gregorius Xuronensis
lib. 7. cap. 2. vocat coopertorium, quo altare dominicum cum oblar
tionibus tegitur : quod ponitur super munera altaris. Neque verba
epistolae abludunt : I lli sericos pannos , nos autem lineos , quos
CORPORALIA dicimus , ad ornamenta tanti sacrificii exhibemus *
Multis post seculis in Hispania idem pallium , quo calix cooperi-
tur , corporalium nomen adhuc obtinebat , vt constat ex lege
Alfonsi IX. part. 1. tit. 4. lege $ 7. Corporates son dichos aquellos
pannos blancos ,- que ponen sobre el caliz , con que lo cubren ,
quando face el clerigo el Sacramento del Corpus Domini , e estos
no deuen ser de sirgo, nin de panno tinto , mas de panno ,de lino
puro, e bianco . Sed pro vario tempore , diuersisque regionibus
Corporalium nomen diuersis pannis altari iuseruientibus inuenitur
tributum, vt videre poteris apud Ducangium verb. Corporate , Pall a ,
Substratorium .
25. Aliud fortasse recentioris stili indicium aliquis repo net connaumia ,ic
in verbis epistolae ad Redemptum, Quum non sint de essentia , Panco-j'mo.
siue substantia sacraments . Sed quaedam nunc inter theolo°os
communiores phrases in antiquioribus Pacribus fundamentum ha-
bent . Particulae praepositiqnis de vsus adeo varius, mirusque est
apud optimos etiam latinitatis auctores, vt difficile possit in pro-
posita phrasi nouitas aliqua recognosci,. Quod autem ante contro-
uersiam de pane azymo inter latinos, et graecos excitatam Redempto
scrupulus aliquis de eo discrimine oriri potuerit, immo quod tempore
quoque Isidori nonnulli orientales consuetudinem latinorum
in reprehensionem vocare studuerint, nihil certe est causae , cur
negemus . Nam si eaedem erant dissidii causae , cur non et quaedam
lmtia esse potuerunt, quae tamen in apertum bellum, et schisma
non nisi post multa secula , aliis obortis controuersiis, eruperint ?
bic Armems, qui, ad Eutychianain haeresim deficientes, azymo pane
vti coeperant, vitio id graeci dabant ; ac vetus formula Arineno-
rum , ad fidem catholicam , et concordiam cum ecclesia graeca
N u n n