2I0 I S I D O R I A N A
Item secundum spiritales nuptias, sicut sinus Christus, et vna Ecclesia, its
et sinus vir , et visa vxor tarn secundum generis docUmentuni ^ quam secundum
Christi Sdcramentum • Numerus atstem matrimonii a maledicto viro
coepit Lantech, qui duabus maritatus,tres in vnam carnem effecit.. Sed dich
aliquis , quod et Patriarchae simul pluribus vxerihus vsi sunt : ergo pro-
pterea licebit nobis plures djtcere, siue habere . Sane licebit: sed si adhuc
typi alicuius futuri Sacramenti supersur.t, quibus plures nuptiae figuren-
tu r . Secundas autem nuptias propter incontinentiam iubet Apostolus ; melius
est enim denut vni viro nubere , quam explendae libidinis caussa cum
pluribus fornicari; saepius enim nubendi licentia iam non. est religionn,
' sed criminis., Nam quod in ipsa coniunctione connubii a Sacerdote bene-
dicuntur , hoc-est a Leo in ipsa prima coniunctione hominis factum . Sic enim
scriptum est : Fecit Leus hominem ad imaginem suam , masculum , et femi-
nam fecit eos, et benedixit eos dicens: Crescite.,et multiplicamini. Hac tr-
go similitudine fit nunc in Ecclesia , quod tunc factum est in Paradise,
Denique in -lib. i. Sententiarum cap. 20., cui titulus est, De differentia te-
stamentorum, haec habentur : ,, Quidam ideo non recipiunt vetus Testa-
mentum pro eo , quod aliud in tempore prisco , aliud agatur in nouo:
non intelligentes , quod Deus, quid cuique congruent tempori , magna
quadam distribution coneesserit; sicut in lege imperat nuptias , in Euan-
gelio virginitatem commendat. . . Illic enim fornicatio , et retributio in-
iuriae permissa sunt , nec nocebant , in Testamento autem nouo gram
animaduersione damnantur , si admittantur ,, . Ex' quibus facile coniicitur,
eos, qui primum Gratianeum canonem elucubrarunt, paucis voluisse per-
stringere , nonnullis adiectis , pluribus detractis, quae sparsim apud Isido-
rum habentur.
Le Commentariis in Exodum.
CW. te. nut 32. 3. In nonnullos veteris Testamenti libros commentaria edidit Isidoras,
qu. breuiore stilo vsus , vt quae multis sacer auctor explicauit ? paucis legentibus
obiiceret ipse ad leuandum desidiorum fastidium . Professus estpiin-
ctus Antistes in sua praefatione, se, secutum eo in opere fuisse antiquio-
res Patres, Origenem , Victorinum , Ambrosium, Hieronymum, Cassianum,
Augustinum , Fulgentium, et Magnum Gregoriiim . In Commentario in Exodum
cap. 29. expendens isidorus praecepta Decalogi ait : Quintum ■ »ff
moechaberis: id est, ne quisquam praeter matrimonii foedus aliis faemmtt
misceatur ad explendam libidinem. Nam specialiter adulterium facit,
praeter suam ad alteram accedit . Haec verba exhibentur in can.iy. can.32.
• qu. obseruandum autem ibidem occurrit, praeceptum illud quinto loco
ab Isidoro recenseri , et sexto loco praeceptum aliud non occides., oon
seruato praeceptorum ordine, qualis habetur in cap. 20. Exodi .
L e Libris de Ecclesiasticis Ofjficiis .
9. Primus ex recentioribus edidit Ioannes Cocbleus duos libellos &
Ecclesiasticis Officiis sub nomine Isidori , quos scripsit se reperisse in c°
C A P V T X X X I I . 2 1 1
dice vetusto inter libros Amalarii, olim Treuerensis Archiepiscopi, sub Ca-
rolo. Magno. Missi hi fuerunt ab Isidoro ad Fulgentium Episcopum , hac
breui praeposita epistola , ex qua, quis fuerit operis et scopus , et ratio,
colligitur: „Domino meo , et Dei seruo Fulgentio Episcopo Isidorus Epi-
scopus. Quaeris a me originem officiorum, quorum magisterio in Eccle-
siis erudimur, vt quibus sint inuenta auctoribus , breuibus cognoscas in-
diciis. ltaque,vt voluisti, lihellum de genere officiorum ordinatum misi,
: ex scriptis vetustissimorum auctorum , vt locus obtulit , commentatum .
In quo pleraque meo stilo elicui i.nonnulla vero ita , vt apud ipsos erant,
admiscui, quo facilius lectio de singulis fidei auctoritatem tenerét . Siqua
tamen ex his displicuerint, èrroribus meis paratior venia erit, quia non
’ sunt referenda ad ciilpae meae titulum, de quibus testificatio adhibetur
auctorum „ . Prior liber varias res Ecclesiasticas exhibet , nimirum tem-
plorum ,- psalmodiae , sacrarum lectionum , orationum, solemnitatum, atque
ieiuniorum varias institutiones . Posterior in distinguendis Clericorum gra-
dibus , item Monachorum , et Laicorum generibus versatür . Non àdae- vide cap. 6q,
runt, qui de horum librorum veritate dubitauerint ; verum argumenta,
quibus probabilis dubitatio fiat, meo iudicio aut desiderantur, aut parum
valida proponuntur .
In cap. I. lib. 2. exordium Isidorus ab interpretando Clericorum no- Coe.3.& . - 3,
mine, quos ideo appeliatos scribit , quia vocati sunt in sortem Domini-
i quemadmodum et idem S. Vir alibi tradidit, nimirum in libris Etymolo-
jgiarum, vnde depromptus est can. 1. dist. 21. Post haec in c. 2. progre-
ditur ad expendendas Clericorum régulas, ita scribens : His igiturlegePa-
Ururn cauetur , vt a vulgari vita seclusi a mundi voluptatibus sese absti-
! néant y nec spectaculis , nec pompis intersint, couuiuia publiai fugiant, pri-
luata non tantum pudica , sed et sobria colant. I f suris nequaqu 'am iucum-
\bant , neque turpium occupationes lucrorum , fraudisque cuiusquam studium
lappetant, amorem pecuniae quasi matériau: cunctorum fugiant , secularia lege caactorum
loffcta, negottaque abîmant, honorum gradus per ambitiones non subeant. crimmum.
yr» beneficiis medicinae Le i munera non accipiant : dolos, et coniuratsones
i-caueant : odium , aemulationem -, obtrectationem , atque inuidiam fugiant.
VNon vagis oculis , non infraeni lingua , aut petulami, tumidoque gressu
bncedant, sed pudoxem., ac verecundiam mentis simplici habitu, incessuque
I attendant. Obscaenitatem etiam verborum, sicut operum , penitus execrentur.
XViduarum , ac. virginum visitationes frequentissimas fugiant , contubernia
yxtraneurum feminarum nullatenus appstant, castimoniam quoque inuiolati
Icorpo, ,s perpetuo conseruare studeant, aut certe vnius matrimonii Vinculo
hoeierentur . Senioribus quoque debitam obedientiam praebeant, neque vllo
itactantiae studio semetipsos attollant. Postremo in doctrina , in lectionibus
t salmis, Hymnis, Canticis , exercitio iugi incumbant. Tales enim esse de-
fcnt,qm diuinis cultibus se mancipandos student : scilicet, vt dum scien-
Vtae operant' dant, doctrinae gratiam populo administrent . Integra Isidori
|verba descripsi, ad quae exigatur canon g. dist. 2g.
de °fficiis_Isidorianos referendus esset, laudatus Can.co.eis,^.
can. 20. dist.63. Verum ne similis quidem sententia ibidem reperi- 3