bella , captiuitates, seruitutes , postliminia, foedera pacis, induciae, legs-
torum non violandorum religio, connubia inter alienigenas prohibita : et in.
de ius gentium, quod eo iure bmnes fere gentes vtuntur ,, . Ad haec exi-
gendi sunt canones 6. 7. 8. et 9. dist. 1. Non hie constitit Isidorus , qnj
vlterius expendit, quid sit ius militare, quid ius publicum , quid ius singulare
Quiritium . Hinc ait in cap. 7 . , ad quod exigendus erit canon 10.
dist. i. ,, Ius military est belli inferendi solennitas , foederis faciendi nexus,
signo dato congressio’ in hostem , vel- commissio. Item signo dato re-
ceptio : item flagitii militaris disciplina, si locus deseratur : item stipendio-
rum modus j dignitatum gradus , praemiorum honor , veluti cum corona,
vel torques donatur . Item praedae decisio, et pro personarum qualitati-
bus, et laboribus iusta diuisio , ac Principis portio „ . In c. 8. quod idem
est cum can. 11. dist.i.,, Ius publicum est in Sacris, et Sacerdotibus, et in
Magistratibus „ . In c.9. quod idem est cum can. 12. dist.i. ,, Ius Quiritnm
est proprie Romanorum, quod nulli tenent, nisi Quirites, id est, Romani,
tanquam de legitimis hereditatibus, de cretionibus, de tutelis, de vsuca-
pione, quae iura apud nullum alium populum reperiuntur, sed propria sunt
Romanorum , et in eisdem solis constituta . Constat autem Quiritum jus,,
( haec verba eadem sunt cum Gratianeis , vbi Collector exorditur dist. 2.)
„ ex legibus , et Plebiscitis, Constitutionibus Principum,et edictis, siue
Prudentium responsis, , . Post haec explicantur singulae memoratae iuris
Quiritium species in cap. 10. 11. 12. 13. et 14., vnde Gratianus excepit ci-
nones 1. 2. 3. 4. et 3. dist. 2. In cap. 10. Lex est constitutio popali, qua ma-
lores natti simul cum plebibus aliquid sanxerunt . In cap. 11. Scita sunt,
quae plebs ( alias plebes ) tan turn constituunt; et vocata scita, quod ea pick
sciat, vel quod sciscitatur, et rogat , vt f ia t . Adnotat hoc in loco loan,
nes Grialus , mendum irrepsisse in vulgares codices Isidorianos , et legen-
dum potius esse : Jj'>uod ea plebs sciat, vel quod sciscit ,ita ,v t i rogata feit,
vti in aliquibus vetustis codicibus exhibetur , quod sane magis congruit
priscis plebiscitorum formulis , quibus non rogabat plebs , sed rogabatur.
In cap. 12. „ Senatusconsultum e s t, quod tantum Senatores populis con-
sulendo deeernunt,,. In c.i 3 .,, Constitutio , vel Edictum , quod Rex, vel
Imperator constituit, vel edicit,, • In c. 14. ,, Responsa sunt, quae lure-
consulti respondere dicuntur consulentibus; vnde et responsa Pauli dicta.
Fuerunt enim quidam prudentes , et arbitri aequitatis, qui institutions
ciuilis iuris compositas ediderunt, quibus dissidentium lites, contentiones-
que sopirent ,, . Singuläres alias leges, nimirum Consalares, Tribuffitias,
et ceteras ab suis auctoribus nuncupatas , item Satyras, ac Rhodias expendit
Isidorus in cap. 13. 16. et 17 ., quorum verba ita legenda sunt 1«
can. 6. 7. et 8. dist. 2. ex cap. 1 3 .,, Quaedam etiam leges dicuntur ab iis,
qui condiderunt, vt Consulares, Tribunitiae, luliae , Corneliae. Nam et sub
Octauiano Caesare suffecti Consules Papius, et Pompeius legem tulerunt,
■ quae a nominibus eorum appellator Papia , et Pompeia , continens primufl
praemia pro suscipiendis liberis . Sub eodem quoquelmperatore Falcidius
Tribunus plebis legem fecit, nequis plus in extraneis testamento legaret,
•quam vt quarta pars superesset heredibus. Ex cuius nomine lex Falcid»
nunc»-
■ puncupata est . Aquilius quoque legem condidit, quae hactenus Aquilia vo-
■ patur,,. Ex capite 16. „ Satyra vero lex e s t , quae de pluribus rebus simul
Bloquitur, dicta a copia rerum, et quasi a societate ; vnde et Satyram scri-
Bbere est Poemata varia condere , vt Horatii, Itntenalis , et Persii „ . Ex ca-
^mitesy. „ Rhodiae leges Naualium commerciorum sunt, ab insula Rhodo
Hcognominatae, in qua antiquitus mercatorum fuit vsus ,, . Quae prosequi-
Jtur Isidorus in cap. 18. et 19. edidit Gratianus in can. 3. et 4. dist. 3.
Bbegitur in cap. 18 .,, Priuilegia autem sunt leges priuatorum , quasi pri-
Jnatae leges. Nam priuilegium inde dictum,quod in priuato feratur„.£f in
Ucapite 19.,, Omnis autem lexaut permittit aliquid , vt Vir fortis petat prae-
Hmium ; aut vetat, vt Sacrarum Virginum nuptias nulli petere licea t; aut
'.panic , vt qui caedem fecerit , capite plectatur , aut enim praemio , aut
■ poena vita moderator humana „ . Duobus adhuc capitibus , vigesimo, et vi-
■ gesimo primo Isidorus generalia legum praecepta expljeauit, quae recen-
■ sentur in can. 1. et 2. dist. 4. In capite 20. haec habentur : Factae sunt le-
B j f s, vt ear 'um metu humana coerceatur audacia , tutaque sit inter improbos
Winnocentia , et in ipsis improbis formidato supplicio , refraenetur nocendi fa-
P 'ltas . In cap. 21. Erit autem lex honesta , iusta, possibilis , secundum na-
ram, secundum Patriae consuetudinem , loco temporique conueniens , nec-
^messaria, vtilis , manifesto quoque, ne aliquid per obscuntatem in captione
Ucontineat, nullo priuato commodo,sedpro communi ciuiurn vtilitate conscripta.
B 29* . tradita generali legum notitia, gradum fecit Sanctus Antistes
Hid varias res, in quibus legum disciplina versatur , hereditates nimiriyn,
■ contractus, et criminum coercitionem. Hinc in capite 26. eiusdem libri 3.
Bnultas criminum species distinguens, ait inter ceteracStuprum, id est^ra-
Wbtus, proprie est illicitus coitus, a corrumpendo dictus , vnde et qui rapt0
Wbotitur , stupro fruitur . Haec retulit Gratianus duobus in locis non solum
|Kib Isidoro , sed et a semetipso dissimilis , vti videre vnusquisque potest
* n can. 48. cau. 27. quaest. 2. , et in can. 1. cau. 345. qu. Qui his Canoni- c*„.4a. enu.-j.
^■ us vti velit, semper prae oculis habere debebit, Isidorum nominis tan- qu. 2. tt Cnn.t.
^Bum oiiginem adnotauisse, non naturam seu raptus , seu stupri voluisse ca u - 36. qu . 1 .
Jexphcare.
i 30. In sexto Etymologiarum libro, in quo agitur de libris, et officiis C an. r . „ s .
H,cclesiasticis, nonnulla traduntur de Canonibus Ecclesiasticorum Concilio- Can. 1 .
B | In “ P-'So ad quod exigendi sunt canones 1. et 2. dist.3., necnon can.i. *'"• ‘ S-
H is t . 13. Pnncipio ua legitur: Canon autem Greece , Latine regula nuncu-
I , autem dicta, quod recte ducit, sec aliquando aliorsumtra-
■ Alu dixerunt, regulam dictum , vel quod regat, vel quod norm am re-
^mevtuendi prae beat, vel quia distortum , prauumque corrigat. Sunt haec
■ 52s !;3et ?; dist-3- 3 post quae ita sequitur feidoru^ Canones autem
B c onctlsorum a temporibus Constantins coeperunt etc. Exhiben-
H u r haec in can. i. dist. 13., vbi pro illis verbis : In vnum conueniendi . . .
I K ® sententta damnauit . . . i n hoc opere constita continentur . . .
k Z n i r T r° n °mep 6tC' ita leSendum est ex Breuliana editione: In vnum
mminentür * raedamnauit hoc opere condita
■ Tom I ’ ' ' Coaa " autem nmen tractttm «* ** Romano more. Tempo-
■ F f