in plures libros diuisa notiiine libri indicabantur: et in "hoc ipso
opere indicando Balbulus, aliique librum Sententiarum ctrffl Ilde-
fonso appellarunt. Neque debuit vir doctus Scipio Maifeius in II-
defonsi verbis aliud opus a tribus Sententiarum libris diuersum ri-
•mari: sic enim ait in Eiblioth. ¥eron. mss. pag. 89. post Historian*
•de gratia, vbi describit codicem , in quo sunt testimonia diuinae
scripturae, a Sententiis diuersa : Ea quoque inoidit mihi cogitatio,
opus istud ( Testimoniorum,) indicari , quum Isidori Sententiae ab
antiquis scriptoribus laudantur: huic -enim multo magis quadrat denominate
, quam libris Be summo bono, qui etiam tres sunt, quum
■ lldefonsus Sententiarum librum vnum numeret. Eodem modo librum
de genere officiorum lldefonsus nominat, ac librum sententiarum,
•quum ille duobus libris constet : neque enim expressit, vnum esse
•Sententiarum librum.
2. Concilium Toletarium vra. Cum magno Isidori elogio no-
minatim allegat librum Sententiarum secundum, vt obseruat etiam
Loaisa in not. ad titulum lib r i. ^Samson abbas Cordubensis secii-
lo ix. lib. 2. Apologetici cap. 1. sic refert: Doctor namque egregius,
mentis, et facundia clarus Isidorus in libris Sententiarum ait: Non
idea caelum, et terram implet deus etc. -Quod autem ait Loaisa,
omnes mss. codices in Saitentiarum inscriptione consentire, si vetu-
stissimos quosque intelligat, ita quoque a me animaduersum est ia
his, quos v id i. In multos tarnen incidi non ita antiquos, qui De
summo bono inscribuntur, vt in iis etiam obseruare poteris, quos ex
Zaccarianis schedis cap. 43. recensui.Duo exempla eiusdem tituli
refert Nie. Antonius, alterum in bibliotheca Patauina olim Cano-
nicorum Lateranensium, alterum in monasterio S. Francisci Pincia-
nae vrbis, quod refert Morales in suo iam edito libro Del santo
•uiage. Octonos minimum Sententiarum Isidori codices ex bibliotheca
Escurialensi Bayerius indicat, quorum terni annum Christi mi-
lesimum antiquitate superant: sed eorum peculiares inscriptiones non
exprimit. Ylricus Engelbertus Argentinensis Ordinis Praedicatorum
clarus seculo 13. theologus inscriptionem De summo bono cuidam
suo magno operi fortasse ex argumento indidit: quod ms. asserua-
tur in bibliotheca Corsendoncana , teste Valerio Andrea Bibl. Belg.
mss. il. pag. 70. In inuentario bibliothecae Vaticana? codex 131 1-
praefert titulum: Vlrici de Argem Ordinis S. Augustins De summo
bono
bono libri s e x . I. De laude sertpturarum etc. Crediderim, idem esse
opus, quod in bibl. med. Fabr. Vlrico de Argentina ex Val. Andrea
trihuitur, et sub articulo Vlrici Engelberti Ord. Praed. refertur .
3. Initium cuiusdam versionis italae Sententiarum Isidori in versio itaiu
schedis Zaccarianis sic descriptum reperio : Isidorus de summo bono
. Cap. I . El sommo bene e esso D io , impero che lui è incommu-uber <u ectics,
tabile , e non si puo per alcun modo corrompere etc. Vbinam haec daomBt-
versio existât, non indicatur . Fabricius existimat, libros Sententiarum
a Sigeberto vocari librum ecclesiasticorum dogmatum : nam qui
in editione Bignaeana hoc titulo Isidoro tribuitur, auctorem , vt ipse
ait, habet Gennadium Massiliensem. Bayerius addit, Placcium ex Rob.
Coco p. 13 I . asserere , librum de ecclesiae dogmatibus male bea-
to Isidoro tribui : quod, inquit, num ad Sententiarum Isidori opus
retulerit, incertum e st. Immo certum mihi est, eum loqui de libro
ecclesiasticorum dogmatum, qui a nonnullis Augustino, a plerisque
Gennadio Massiliensi, a quibusdam Isidoro , a nonnemine verius,
vt suo loco dicam, Bracario Hispalensi episcopo ascribitur . Elipan-
dus in epistola ad Migetium haereticum , quam Florezius tom. 5,
Hisp. sacr. p. 543, primus edidit, sic hos libros laudat : De quibus
etiam Beatus Isidorus, doctor egregius „in suis dogmatibus ita loquitur,
dicens : Scripturas haeretici etc. Sed Elipandus dogmatum nomine
quaeuis alia opera Isidori, Ambrosii, et aliorum solet appellare
4 - Sententiarum titulum praeferunt plura Concilia cap. 3 in’ B U L .
dicata, Canonum collectores, aliique veteres scriptores ecclesiasti- " n,ianl™ •
ci, vt Ratramnus De praedestinatione lib .2.,Ionas Aurelianensis l ib .i. •
De institutione Iaicali cap. 1 o . , et antiqui catalogi bibliothecarum
cap. 4 6 ., praeter scriptores De viris illustribus, quos cap. 47. exci-
taui : in quibus tamen recentiores nonnulli vtramque inscriptionem
proferunt; Pastrengus autem ita, vt duo distincta operacommemo-
rare videatur . Eorum antiquissimus Balbulus, seculi x. scriptor, Isidori
Sententiarum librum vtilissimum esse profftetur. In eadem Sententiarum
inscriptione consentire videntur duo codices mss. quos
ex Ambrosio Morale in monasteriis S. Facundi, et Lemonensi S Isidori
extare, Nie. Antonins refert,aliosque in bibliotheca Ambrosiana
5- Edmones vero antiquiores hos tres libros De summo bono HtuU. B, sora.
mscnbiint. De editione Italica veteri circa annum 1470. op cris De mo ^oao *
summo bono simul cum Etymologiis dixi cap. 54. ; quo loco retuli g g fB A a a a