C 350 ]
pars digiti. Ad filum autem proxime fupra Mercurium affixus
erat Globus alius plumbèusfatismagnus ad motum perduli diu-
tius continuandum. Turn vaiculum, quod capiebat quafi libras
tres argenti vivi, implebam vicibus alternis argento vivo & aqua
communi, ut penduto in Fluido utroque fucceffive ofeiilante in-
venirem proportionetn refiftentiarum.:1 & prodiit refiftentia argenti
vivi ad refiftentiam aquae ut c? vcl 14 ad 1 circiter .• id eft
ut denfitas argenti vivi ad denfìtatem aquae; Ubi Globum pendulum
paulo majoremadhibebam,puta cujus diameter eilet quali
t vel fi partes digiti, prodibat refiftentia argenti vivi in ea ratione
ad refiftentiam a qua: quam habet numerus 12 vel ; o ad 1 circi-
ter. Sed experimento priori magis fidendum eft, . propterea quod
in his ultimis vas nimis anguftuni fuit pro magnitudine Globi
immerfi. Ampliato Globo, debeiec etiam vas <amp!iari. Confti-
tueram quidem hujufmodi experims nta in vafis majoribus Se in
liquoribus turn Metallorumfuibrum, rum aliis quibuidam tam ca-
lidis quam frigidis repetere: fed omnia experiri non vacat, Se
èx jani déicriptis fàtis liquet refiftentiam corporum celeriter mo-
torum denfirati Fluidorum in quibus moventur 'proportionalem
elfe quamproxime. Non dico accurate. Nam Fluida tenaciora
pari denfitate proculdubio magis refiftunt quam liquidiora, ut
oleum irigicum quam calidum, calidum quam aqua pluvialis, a-
qiia quam Spiritus vini. Veruni in liquoribus qui ad fenfum fa-
tis fluidi iunr, ut in Aere, in aqua feu dulci leu falla, in Spiri-
tibus vini, Tercbinthi 8e Salium, in Oleo a foecibus per defilila-
tionem liberato & calefaöo, - Oleoque Vitrioli S Mercurio, ac
Metällis liquefa6fis, & fiqui fint alii, qui tam Fluidi funt ut in
vafis agitati motum imprefllim diutius confervent, eftufique li-
berrime in guttas decurrendo reiblvantur, nullus dubito quin re-
gula aliata fa tis accurate obtineat: praefertim fi experimenta in
corporibus pendulis Se majoribus Se velocius motis inftituantur.
Quare cum Globus aqueus in aere movendo refiftentiam pati-
atur qua motus fui pars 3-^,, interea dum longitudinem femidiametri
C 3S* :
ametri fuse deferibat ( ut jam ante oftenfum eft ), tollatur, fit-
que denlkasaeris addenfitatem aquae ut 8co vel-8 50,ad 1 circiter,
confequens eft ut haec Regula generaliter obtineat. Si corpus
quodlibet Sphaericum in Medio quocunquq fatis Fluido moveatur,
8c fpedetur refiftentia; pars illa fola, ;quae eft in duplicata ratione
velocitàtis, haéc pars erit ad vini qua? totum corporis motum, interea
dum corpus.idem'longitudinem duarum'ipfius lemidiame-
trorum motu ilio uniformiter continuato deferibat,vel tollere pof-
fet vel eundem generare, ut denfitasMedii ad denfìtatem corporis
quamproxime: Igitur refiftentia quafi triplo major eft quam
pro lege in Corollario primo Propoiìtionis xxxyiii. allata | Se
propterea partes quafi duse tertiae mòtus illius omnis quem Globi
partes. antica; movendo imprimunt in Medium, reftkuuntur in
Globi.partes pofticasa Medio in orbe® redeunte, inque fpatium
irruente; quod Globus àlias vacuum poft fe rclinquerct. , linde li
velocitas Globi eoufque augeatur ut Medium non poflet adeo celeriter
in fpatium illud irruere, quin aliquid.-.vacui a tergo Globi
itunper relinquatur, refiftentia tandem evadet quafi triplo major
quam pro Regula*generali novifflme polita.
Haólenusexperimentis ufi fumus ofeillantium pendutorum, eo
quod eorum motus facilius Se accuratius obfervari Se menfu-
rari pollini. Motus autem pendutorum in gyrum adorum Se
in orberii redeundo circulos deferibentium, ' propterea quod fint
uniformes & eo nomine ad inveftigandam refiftentiam data; velocitati
competentem longe aptiores videantur, in confilium etiam
adhibui» Faciendo entm ut pendulum circulariter latum duode-
cies revolveretur, notavi magnitudinés circulorum duorum, quos
prima Se ultima revolutione defcripfit. Et inde collegi velocka-
tes corporis fub initio Se fine. Turn dicendo quod corpus, velocitate
mediocri déferibendo circulos duodeeimj®ediocres,amkteret
VelocitàtUm illarum difterentiam, collegi refiftentiam qua differentia
illa eo ornili corporis per circulos duodecim itinere amitti
poflet V 8e refiftentia inventa, quanquam hujiis generis experimenta