c-fl. .
pore eodem majus prope terram, minus in c*lis. H*c.vis efi: cor
poris totius centripeténtia feu propendo in centrum & ( ut ita dicam
) pondus, 8c innotefcit femper per vim ipfi contrariam 8c *-
qualem, qua defcenfus corporis impediri poteft.
Hafce virium quantitates brevitatis gratia nominare licet vires
abfoldtas,accélératrices 8c motrices,8c diftindionis gratia referre ad
corpora,ad corporum loca,8fad centrum virium:Nimirum vim motri-
cem ad corpus,tanquam conatum Scpropenfionem totius in centrum,
ex propenfionibus omnium partium compofitum; 8c vim acceleratri-
cem ad locum corporis, tanquam efficaciam quandam, de centro per
loca lìngula in circuita diffufam, ad movenda corpora quae in ipiîs
funt ; vim autcm abfolutam ad centrum, tanquam cauia aliqua
pr*ditum, fine qua vires motrices non propagantur per regiones in *
circuita ; five caufa ilia fit corpus aliquod centrale ( quale eft M agnes
in centro vis Magnetic* vel T erra in centro vis gravitantis^)five
alia aliqua qu* nonapparet. Mathematicus ialtem eft hie concep-
tus. Nam virium caufas 8c fedes phyficas jam non expend©.
Eft igitur vis acceleratrix ad vim motricem ut celeritas. ad motum.
Oritur enim quantitas motus'ex celeritate duda in quanti-
tatemMaterîæ, 8c vis motrix ex vï accélératrice duda in quanti-
tatem ejufdem materiæ. Nam fumma adionum vis acceleratricis in
fingulas corporis particulas eft vis motrix totius. Undejuxta
Superficiem Terr*, ubi gravitas acceleratrix leu vis gravitans in
corporibus univerfis eademeft, gravitas motrix feu pondus eft ut
corpus : at fi in regiones afeendatur ubi gravitas acceleratrix fit minor,
pondus pa riterminuetur, eritq; femper ut corpus in gravita-
tem acceleratricem dudum. Sic in regionibus ubi gravitas acceleratrix
duplo minor eft, pondus corporis duplo vel triplo minoris ,
erit quadruplo vel lextuplo minus.,
Porro attradiones et impulfus eodem fenfii accélératrices 8c
motrice» nòmine« V oces autem attradionis, impulfus vel propen-
fionìs cujufcunq in cenfrum,indifFerenter et pro le mutuo promifcue
ufurpo,. has vires non phyfice fed Mathematice tantum confideranda
C 5 |
rando. linde caveat ledor ne per hujufmodi voces cogitet me
fpeciem vel modum adionis caufamveaut rationem phyficam ali-
cubi definire , vel centris ( qu* funt punda Mathematica ) vires
vere et phyfice tribuere, fi forte aut centra tra here, aut vires cen-
trorum elfe dixero.
Scholium.
Hadenus voces minus notas, quo in fenfu in fequentibus ac-
cipiend* funt, explicare vifum eft. Nam tempus, fpatium, locum
et motum ut omnibus notiifima non dcfinio. Dicam tarnen
quod vulgus quantitates hafce non aliter quam ex relatione ad
fenfibilia concipit. Et inde oriuntur præjudicia qu*dam, quibus
tollendis convenit eafdem in abfolutas Sc relativas, veras 8c apparentes^
Mathematicas et vulgares diftinguL
I. Tempus abfolutum verum 8c Mathematician, in fe 8c natura
fua abfq; relatione ad externum quodvis, æquabiliter fluit, alioq;
nomine dicitur Duratio ; relativum apparens 8c vulgare eft fenff-
bilis 8c externa qu*vis Durationis per motum menfura, (feu accurata
feu in*quabilis) qua vulgus vice veri temporis utitur ; ut
Hora, Dies, Menfis, Annus.
II. Spatium abfolutum natura fua abfq; relatione ad externum
quodvis femper manet fimilare 8c immobile ; relativum eft fpatii
hujus menfura feu dimenfio qu*libet mobilis,qu* afenfibusnoftris
per fitum fuum ad corpora definitur, 8c a vulgo pro ipatio immobili
ufurpatur : uti dimenìi© fpatii fubterranei, aerei vel c*~
leftis definita per fitum fuum ad Terram. Idem funt fpatium abfolutum
8c relativum, fpecie 8c magnitudine, fed non permanent
idem femper numero. Nam fi Terra, verbi gratia, movetur,
fpatium Aeris noftri quod relative 8c refpedu Terr* femper manet
idem, nunc erit una pars fpatii abfoluti in quam Aer tranfit,
nunc alia pars ejus, 8c fic abfolute mutabitur perpetuo.
III. Locus eft pars fpatii quam corpus occupât, eftq; pro ratióne