¡I-1
* *i1
Het vooi'ftuk vertoont weder de Huuwclyksgodin met ]r.i;u-en paauw , ovcrvlocSshoorn cn
bet naaktc kindtic, gelyk de voorgaande penning ; ook onder dezeltdc woorden uyt den Man-
tuaiui tot opfchrift :
J A M N O V A P R O G E N I E S . 1572.
N U I S 'E R E E N ’ N I E U I F E S PRUTT . i f j z .
Op het ruggeftuk zict men de Zon van genade ftaare verquikkcnde ftraalen , vanachter dc
dikke wolken der inlandiche zwiurighedcn, uytfchieteiij onder dit byfchrift:
C L A R I O R E N E E U L I S .
H E L D E R D E R N A A ' T F E R D R T F E N D E R N E F E L E N .
(ifBokkal.
Kundfch.
van P.uu.
I.deel,
boofiiluk
(1) Hooft
Ned. Hift.
fol. 20$.
U) Hooft
Ned. Hift.
iol. 208.
(■a") Hooft
Ned. Hift.
fol. 221.
Refol.
der Staat.
van Holl.
I t Aug.
1J7I. fol.
60.
• (5) Hooft
Ned. Hift.
fol. 222.
Alv a , dus geweldiger w y z e en gewapender
hand het Roomfche g e lo o f en K o ninglyke
gezag totnog toe in Nederlandge-
boud hebbende , was ook genoodzaakt,
dewyl h y niet u y t liefde maar loutere vreeze
wierdt gehoorzaamd, door gelyke mid-
deien het verkreegen voordeel ( i ) ftaande
te houden. Daartoe waaren krygsknechten,
en tot hunne betaaling en onderhouding
groote geldibmmen van noode. Om deeze
te bekomen had h y rccds voorheen (gcIyk
vcrhaaid is ) in den jaare negcnenzeftig ,
gc cy fcht ddn honderdften penning eens van
alic een ieders m id d e le n v o o r t s to t laftdcr
verkooperen (z ) den twintigften dergrond-
vaftc, en dcntiendendertilbaarcgoederen,
zoo dikwils die ook zouden moogen verkocht
worden. Dan dewyl toen ftechts
ecnc merkelyke fomme, naar elks vermoogen,
was uytgemaakt, met welke zich de
Hertogvoor eerft voldaanhieldt en, alsby
u y tk o o p , voor twccjaaren(3) van denge-
daanen eyfch afzag, dacht b y , zynde tegens
z y n verzoek in het Landbewind ge-
blcevcn, en de bepaalde t y d , gevrydvan
die geeyfchte fchatting, ten eynde loopcn-
d e , met het uytgaan des voorleeden jaars
die bclafting ( f) eyndelyk door te dryven.
T o t dat eynde hid h y ook o p ’s'Konings
naam cen Plakaat ontworpen ; doch dc
Staaten, zonderling van Holland, w e y gerden
het re laaten afkondigen, cn weezen
(5) den Landvoogd menigerhande
zwaarighedcn aan; voornaamelyk de ftad
Amfterdam, die daarover v o o r ’t H o f van
Holland gedaagd cn in cenc geldboete van
vyfentwintigduyzcnd guldens beftaagen
wierdt. Uytrecht , insgelyks weygerig
blyvende , wierdt nu , onaangezien het
een- en andermaal door de gemelde inlc*
geringen (6) niet weynig was gequeld ge- (6) Hooft
weeft , daarenboven by aanfchryving be-
laft de echte en oorlpronglyke brieven en
befcheyden zyner voorrechten en vrydommcn,
als verbeurd, over te geeven en in
de magt des Hcrrogente ftellen. Dan vermids
dc Regeering i n ’t gehoorzaamen van
zoo een hard en ongehoord bevel kwam tc
Ichoorvoetcn, wierdt de bezetting in ’t ge-
wecr gebragt, deRegeerdersmetgevange-
nifte , en de burgers met eene gemeene
plonderinge htimier huyzen gedreygd. En
o f fchoon eenigen , ziende zich het vuur
zoo na gelegd, cn dat mer volharden niets
te winnen w a s , eyndelyk beflooten den
tyd wat toe tc geeven; waaren ’er ook anderen,
die met eene wonderlyke kloek-
moedigheyd den Spanjaard (7 ) toebeeten: (1) Ho
Hebhenwy het ly f verbeurd, dat men’tons
neeme; maar laat ons geenfzins van onze
gerechtigheden wyken. Invoege zeer vcele
beflooten het uyterfte a f te wachten, en
nooit in zo o drukkenden laft te ftemmen,
maar ftaakcn, gelyk in ’t begin derberocr-
teii onder Breederoode, te meer hunne
hoofden b y elk andere, hielden geheym verftand
met den Prinfe van O ran jc , en betuygden
op den volgenden penning, diein
ditjaar gemaakt is, datze den Koning w ilden
getrouw blyven, doch tc gelyk ook
alles voor dc onderlinge trouw en de v r y heyd
opzctten.
Op
Hooft
Hift,
I 57i .
Op de eene zyde van deii penning, aan wiens rand ecu beedelnapje en kalabasie hanet, ilaat
hot borilbceld der Spaanfche Koninginne, en voor hctzelve dit byfchrift;
A N n A A U S T R I A c a , P H I L i p p i H I S P a n i a r u m
R E G i s U X O R ,
A N N A V A N O O S T E N R T K , G E M A A L I N V A N P H I L I P S
K O N I N G V A N S P A N J E .
En om tc betuygen, dat zc geenszins tocleyden, om zich aan de gehoorzaamheyd des K o -
nings tc oiittrekken, maar flechts geneegen waaren aan de trouw , die men uyt pligt van cede
tot voorftand van Ilads en lands gercchtigheyd fchuldig is, geftand te doen; lecft men achter hec
hoofd der gemelde Vorftinne dit tweede byfchrift: ' .
T I E N E R O N F O Y . 1572.
I F T Z U L L E N A A N D E B E L O O F D E T R O U W G E S T A N D
D O E N . lyyz.
De andere zyde veitoont het geharnafte borftftuk van den Spaanfchen Vorft, vanvooren bellend
met dcezc tytelen;
P H i l i p p u S I I , D ei G r a t i a H I S P a n i a r u m R E X j
C O M es H O L l a n d i ®.
P H I L I P S D E I I , D O O R G O D S G E N A D E K O N I N G F A N
S P A N J E , G R A A F F A N H O L L A N D .
E n tot geen mindere betuyging van hun volharden in de trouwe en onderwerpinge , die zy
den Koning by zyne inhuldtng gezwooren hadden, iecft men achter Philips becld de oude zin*
fpreuk van getrouwheyd, toc een tweede byfchrift:
E N T O U T F I D E L l e s A U R O Y .
I N A L L E S D E N K O N I N G GE TROUW.
Onaangezien dc gemoederen der.Iaiid-
zaatcn dus a a n ’t zicden waaren, geboodt
de Hertog den tienden en twintigften penning
met geweld cn to t alien prys te innen;
doch geen ftad w ie rd t’er gevonden, dicdc
eerfte in zo o haatelyke zaake den nek ter
dienftbaarheyd wildc buygen. Dierhalv
en , om geen ding onbeproefd te laaten,
nam hy voor daarmede van den hoofde af,
naamlyk tc Bruflel in z yn e tegenwoordig-
. h cyd tc beginnen, cn die ftad het fpits tc
nÄ ? Her gerucht hiervan
fol, 227. ' verfprcyd, flooten dc burgers hminc W in kels
cn kraamen, zeggendc niets te koop
tc hebben, en by gevolg geenen tolfchuli
i ;
r i i V
i f '
3 FVdig
tc zyn . Hierdoor ipys noch drank
voor geld te bekomen z yn d e , raakte alle
koophandel gcftremd, de ftad op de been
en te gelyk Alvaas w o cd e ; w e lk e , waanende
zich magtig om alles met voeten re
treedcn, befloot de voorbaarigfte Hoofd-
luyden der Gilden, (wanr door hen moet
in het heffcn van fchattingen, volgens de
oude voorrechten v e r lo f gedraagen worden)
ren fpiegel en affchrik van anderen,
in hunne deuren te doen ophangen. Dc
beuls waaren daartoe bereyds vaardig, dc
ladders by de hand gebragt, en Don Fre-
drik ten huyze (2) van Viglius , om dc Mederf*^
doodvonniifen te flu y ten ; als ter goeder Hift. foj; ‘
O o 2 uurc ’
I lf :
^t|: