B E S CHR YVI NG
a a
D E R
4 \ l i
F i
NEDERLANDS CHE
HISTORIPENNINGEN,
D E S E E R S T E N D E E L S
V I E R D E B O E K .
( l) Hooft
Ned. Hift.
fol. 707. .
(i) Hooft
Ned. Hift.
fol. 717.
(3) Mete-
ren Ned.
Hift. fol.
(4) Hooft
Ned. Hift.
fol. 722.
E t groote geluk , dar de
Spaaniche Koning door het
fpoedig veroveren van Portugaal,
en het famenhechten
der beyde Indien,- verkreegen
had, fchcen ook in Nederland te zullen
vermeerderd worden , door de heym-
ly k e poogingen, die de Graaf van Rennenberg
aanwendde, om verfcheydene plaatfen,
rondom Groeninge gelegen, aan de
z y d e de Konings te brengen. Want behalven
dat h y den Graave van Hohenlo
vier vendels affloeg, de fchans te Auwer-
d c rzy l en den Opilag vermeefterde, en federt
den gemelden Graaf in een tweede gevecht
nog ccne veel zwaardere nederlaag
op de Bourtang toebragt; zo o had hy daar
en boven hec geluk van D e lfz y l tot het
openen zyner ( i ) poorten te noodzaaken.
Sedert wierden Koeverde en Grol van hem
b ezet, Oldenzeel aangetaft , en door de
burgery (2) overgegeeven , midsgaders
Steenwyk op den achttienden van (3)
Wynmaand berend; waarbinnen omtrent
zeshonderd foldaaten in bezetting laagen.
Welke door moedige Hopluyden beftierd,
een zonderling voorbeeld van vaftgcankerde
trouw in ’c verduuren van honger, koude,
en allerhande ongemakken, ftaande deeze
belegering kwaamen te geeven. Rennenberg
te vergecffch nu een- cn andermaal de
bezettelingen, om de ftad (4) over te geeven,
hebbende aangemaante deed die mct
gloeijende kogels befchieten, waardoor
wel zeventig huyzen metalierhanden voorraad
verbrandden, ter oorzaake, deeze
w y s van aanvcchten den bezettclingen onbekend
z yn d e , z y den brand (5 ) door
verraad van binnen gefticht waandcu. Sedert
wierdt (6) orde op ’ c bluftchen van
dien, het fpaarzaam gebruyken van bus-
poeder , en hec rekken der eetwaaren
gefteld, die , mids de kleyne voorraad ,
reeds toc eene zeer hooge markt waaren
geklommen, en waardoor dc krygsknechcen,
uyc wier dagclykfche foldye zo o hoog
een prys niec kon opgebragc word en, wel
meeft gedrukt wierden. En d ewy l d e in
bezetting leggende Hopluyden ondertuf-
fchcn niet alleen weyge rden, naar ’t voorbeeld
van andere belegerde fteden, eenige
kopere noodftukken te ontfangen, maar
ook begeerden, b y ontftentcnis der ge-
eyfchce fold y e , dac men de gebreklydende
knechten voortaan van eetwaaren zoude
moeten voorzien ; zo o is door de Sche-
pens.den Raad,de gemeente, mindere gemeente
, en Gemagtigden der burgerye, op
’t Raadhuys vergaderd, ' den (7 ) negenentwintigften
van Slagtmaand een befluyt genomen
, om hetvoor de hand zynde z ilve re
geld,rer fomme van omtrent negenhonderd
Karelsguldens, mct hcc wapen der
ftad,dat ecn anker is, te beftcmpelen, en
dus gemerkt zynde voor eens zo o hoogen
prys (8) gangbaar te doen z y n ; met
bcIofte dar de fchaade, daar door te ly den
, op ’c eyndigen der belegcringe,
b y wederinwiflciinge door de ftad zoude
worden gedraagen. Hoe nu die ftem-
pelrje geweeft z y , kan uyc die eene
geldftuk, 't gene ons door (9) Luckius in
z y n penningwerk bewaard is , gezien worden.
T e rw y l
(5) Mete,
ren Ned.
Hift. fol.
190. verfo,
(6) Hooft
Ned. Hitt,
fol. 723.
moriaal-
boek 6er
ftad Steeo-
wyk.
(8)Gerardi
Dumbar
Analefta
tom.III.
(g) Syllogi
fol. 2.76.
1/80.
(IlHooK
Ned. Hill.
fol.7S3-
(ilRecueil
Herald.
dcsBour-
puern. de
Cité de h
Liege, fbl.
193.
T e rw y l hcc ftuk des oorlogs in Over-
y flc l op deezen voet draafde, en men han-
delde wegens Anjous aauneeming , ' was
ook geene van de minfte overweegingeu
der Staaten , hoe men den Aartshertog
Mathias, die nu over de hand wierdt, mec
eere zoude konnen loozen. Hec was hier-
o r a , dat dc Staatfche Gezanten aan den
Hertog van Anjou ce verftaan gaaven, dat
zoo ’t z yn e Hoogheyd geliefde den Aarts-
hertog tc befchenken ( i ) met eene haarer
Heerlykheden , nevens eene jaarlykfche
inkomfte, de Staaten ook zien zouden hem
v yftig- o f zeftigduyzeiid guldens’s jaars toe
te leggen; mec verzoek van b y den K o ning
en de Koninginne Moeder te bemiddelen
, dac z y z ich inigelyks tegen
hem wilden uy tru ym en , cn hcm in
Vrankryk ecn huuwelyk, zyns waardig,
aanbieden. Ondertuflchen fcheendedood
van Gerard (2) van Groesbeek, die Bif-
fchop van L u y k cn Kardinaal geweeft was,
daartoe een middel aan de hand te geeven.
Dees was den achtentwintigften van Win-
termaaud overleeden aan eene opgebroke
wonde, die h y aan z y n been, ftaande’c
beleg van H a fle lt , voorheen door een
paard, o f gelyk (3) anderen w illen , o p d e
ja gt gaandc door hec onvoorzigtig loflen
eener handbuife had gekreegen. Hunne
uyterfte poogingen deeden Oranje en de
(4) te Antwerpen vergaderde Scaaten door
den Heer van ßerchcm hunnen Gezant (7),
om de ftemmen der Kanonniken tot dit
oogmerk te beweegen, mids hen hec recht
dier verkiezinge toekomt. Doch de vrees
voor de overmagt des Spaanfchen K o nings
, en hec ontzag voor den K e y z
e r , van Wiens R y k L u y k een lid is,
golden zo o veel , dac eyndelyk , op ’c
verzoek dicr Moogendheden Erneft, Broeder
des Hcrtogen van Beyere den laac-
ftcn dag van Sprokkclmaand des (6) volgenden
jaars , mec algemeene ftemmen
toc die waardigheyd verheven wierdt.
En dewy l ik eerlang nogmaals van hem
za l moeten Iprceken, en my dees penning
van hem was in handen gevallen,
heb ik goed gedacht dien alhicr plaats te
' geeven.
(3) Mete:
ren Ned.
Hift. fol.
195.
(4)Iieateil
Herald,
des Bour-
giiem. de
Cité de la
Liege, foL
319..
(5) Refol.
derStaaten
van Holl.
21 Jan.
1581. fol.
178 1 .
(6)Recucii
Herald,
des Bour-
gucm. de
Cité de la
L ie g e ,
fol. 320.
Op de voorzydc ziet men zyn borftbeeld in Geeftlyk gewaad, en den rand omzoomd met dee«
ze tytelen;
E R N E S T U S , a d m i n i s t r a t o r H I L D e s h e i m i E T F R I S i n g a i ,
b a v a r i a s d u x .
E R N E S T , B E S T I E R D E R V A N H I L D E S H E T M E N F R I Z I N G E ,
H E R T O G V A N B E T E R E .
(7) Bin.
drant.
Diftion.
Geograf.
Het Bisdom van Hildesheym is (7) in Nederfaxen cn de ftad Frizinge in Beyere gelegen. fsj oe*
Op de rugzyde ziec men op eenen pykar , die tuflchen twee gekroonde lecuwen ftaat, behal- Rouck
vcn den Beyerfchen ftandaard van zilvere (8) cn blaauwe ruyten, ook dien van Baden, doch zon- Nederl-
der byfchrift. Herauld,
D d d d a Met
fol. 38.
t e r
T i