ly / g -
( i) Bor
Ncderl.
Pcroenen,
VII!.
boek,
fol. I35-
yeifo.
(ff Virgil.
¿En.lib. I.
y.zoS. &
ieqq.lib.II.
795.6c
feqq.
(3> Hooft
Ned. Hilt,
fol. 45--
(4) Bor
Ncdcrl.
beroerten,
IX. boek,
fol.147.
(5) Bor
Nederl.
Beroerten,
IX. boek,
fol. 155.
yerfo.
zag. Zulks b y fommigen , ja den Prins
zcIf. als zynde ( i ) t’cyndc raads, wierde
voorgeflaagen, van mannen, wyv en cn
kinderen, die dc Vryheyd lie f hadden,
mec dc befte cn tiibaarfte goederen in tc
fcheepen, alle dykcn en dämmen door ,
alle wacermolens in brand te fteeken, en
’cganfche land door’cwaccr te verwoeften:
om als cen andere Eneas,naa’t verdelgen
v an ’c Hollandfche Troje,mcc zyn e medge-
z c llen een nieuw Italic (2) op ce zoeken,
en in vryheyd van lighaam en geweeten
zich aldaar neder te flaan. Als men nu
dns als buyten alle hoope was, wierdt hec
gefchil met de Engelfchen bcflift, en beftondcn
de Spanjaards (tot redding van ’s
Prinfen (3) zaaken) op den twaalfden van
Hooimaand in ’c land van (4) Schomven te
m u y ten , hunne oude Overften a f cn
nieuwe aan te ftellen, en -zonder op eed o f
pligt acht tc flaan, voldoening van rwee-
cncwintig maanden Ibldye te eyfchen.
G e ly ke buytcnfpoorigheyd bedreeven de
[VVaalcn tcSierikzee: ja de Spanjaards, naa
’ c eyland Schouwen kaal gegeccen te hebben
, toogen mec hcc verlaaten aller ftcrk-
ren in dien oord, naar Brabant. Waarby
z ich ondcrwcge meer andere miiyrelingeii
vervoegden, doch niec hebbende konnen
in Mechelen geraaken, rukten z y gezaa-
mentlyk voor Bruflel: alwaar dc kreet
hunner aankomfte de burgers bereyds op
de veften rer befcherming en in de wapenen
gedaagd had ; die ook ftraks hierop,
uyc wantrouwe, de drie in bezetting Icgfende
Spaanfche vendels ter poorte uyc-
reeven. De muyters dus van hun oogmerk
verfteeken, wenden’t naar (y ) Aalft,
’c gene z y inkreegcn, moetende de burgers
veelc geweldenaaryen,gelyk ook de lands-
luyden van wel honderdzeventig onderhoorige
dorpen, door hen op brandichat-
ting gefteld, uytftaan. Wclke moedwil
eyndelyk zoo hoog liep, dac de Raad van
Staate (6) op den zesentwintigftcn van g)Jor
Hooimaand de muytelingen b y plakaat Bewrten'
voor weeripannelingcn des Konings cn iioeit ’
vyandcn des V aderlands verklaarde; mec laft ° ^
aan de byzondere Staaten om zich alom
tegens de zc lv e te wapencn. T c meer dew
y l z y dagelyks fterker, en van hminen
landaardt onder den duym geholpen wierden
; ja de overige Spanjaards, waanende
her mec de aanbevole wapeninge nice
flechts alleen op dc muytelingen, maar op
hun alien in ’c gemeen gemunt te z y n , verlieren
zonder v e r lo f alle fteden en fterkten,
cn trokken ter verfterking der muytelingen
mede naar Brabant. Die noodzaakte den
Raad van Sc-aatc de getrouwgebleevene
benden, die tot nogtoe Woerd^e hadden
bclegerd gehouden, tot eyge befcherming
naar Brabant op (7 ) te ontbieden. Waar- (7) Hooft
door die benaauwde ftad, naa eene ver-
geeffche influyting van v y ftig w e e k en , ’ •
zonder toedoen der Prinsgezinden en buyten
alle verwachting, nog eyndelyk ontz
e t wierdt: welk zeldzaam geval men
door de oudheyd op dir vierkante ftuk (’c
gene ftaande hcc bclcg voor veertig ftuyvers
is gangbaar geweeft) vindc aangetekend
; als zynde hec om de verwardheyd
der zaaken thans de tyd niet om de gedach-
cenis deezer zonderlinge verloffinge, door
hec in ’c licht geeven van eenen fierlyken,
gedenkpenning te vereeuwigen.
I. Op dc eene zyde is hcc v/apenfchild van W oerde, ondcr Iict jaar der muntinge en binnen
dit omíchrift gcílempckl:
. P R O
P R O A R I S E T F O C I S .
F O O R D E N G O D S D I E N S T E N I I E T F A D E R L A N D .
Op dc andere zyde Iccfl: men deeze woorden tot opfchrift, die ’er nict ingeftempeld, maar ge;
liiccdcn z y n :
A N N O 1776. D E N 24. A U G U S T U S , OP B A R T I IO L OM E U S D A G H ,
I S DE S T A D W O E R D E N O N T Z E T G E W O R D E N D O O R
d e s H E E R E N KR AGT .
U y t welke zcldzaame verloflrngc te bemerken is dat in de wanhoopigfte zaaken, door even
ftandvaftig te blyven, buyten verwachting fomtyds nog wel de beoogde prys behaald wordt: ja
■tisop deezen grond, dat ecnc ftandvaftige z ie l, door het geduld gefterkt, de zwaarfte tegenfpoeden
eu rampen v a n ’ t noodlot ovcrwint; en de hoopelooze gemoederen van anderen ondcr-
fteiinr.
II. Het welkc de zin van den tweeden penniirg i s , die op de algemeene Nederlandfche
ftaatsgevallcn deezes jaars zyne bctreUdirg heeft; en wiens eene zyde het zinnebeeld der L y d zaamheyd
vertoont,'hebbende ecn kruys in de flinlcer hand, cn een lam aan haare rechter zyde;
binnen dit omfchrift;
S O R T I S P A T I E N T I A ' i f l C T R I X .
D E L T D Z A A M H E T D I S F E R W I N N A A R E S V A N ' T N O O D L O T .
(i) Hooft
Ned. Hift.
fo!.455.
(1) Hübners
Gc-
flacbttafel
141,
(3) EUfon
dehToif.
d Or, fol
IJL
O p d e andere zyde i s , boven het jaar i f y ß , de Standvaftigheyd verbceld, houdende
haarc rechter hand hec anker der hoope j de rand is verder omzoomd met deeze woorden :
A N IM O S C O N S T A N T I A F I R M A T .
D E S T J N D F A S T I G H É Y D F E R S T E R K T D E G EM O E D E R E N .
Weynige dageii ecr Woerde, op zoo
onverwachte w y z e , ontzet wierdt, kwam
Karel Philips van ( i ) C ro y Markgraaf van
Havré uyc Spanje, met bericht aan den re-
geerenden Raad van Staate; dac z yn e Koninglyke
M a je fte y t, die de goedheyd hadde
gehad van hem tot Edelman van haare
kamer re verheffen, niecs zoude achter-
laaten, ’ c gene de ruft des lands eenigszins
zoude konnen bevorderen,en men dierhalven
zekerlyk mogte ftaatmaaken, dac Don
Johan van O o ften ry k , natuurlyke broeder
zyn e r Majefteyt binnen Herfftmaand
zoude overkomen , om ’t Oppcrlandsbq,-
wind te aanvaarden. Dees Markgraaf van
Havre was ccn halve broeder van Philips
van C r o y , den II Hertog (2 ) van Aat-
Ichot, van wiens huuwelyk en kinderen
w y voorheen gewaagd hebben. Want
Philips de I. Hertog van Aarichot zyn e
eerfte Gemaalin Anna van C r o y (3) hebbende
verlooren, die h y b y volmagc in
hec jaar vyfbicnhonderdcwintig getrouwd
had , begaf zich ten tweeden maale in ’t
huuwelyk mct Anna van L o tte r in g e ,
dochter van Antoni Hertòg van Lotteringe
enReynccte van Bourbon ; naadat z y te
voore was getrouwd geweeft mec Reynier
van Chalón Prinfe van Oranje, die in het
met
jaar vyfcienhonderdvierenveertig (4) was (4) Maitr.
overleeden. U y c dit z y n tweede himwe-
ly k heefc Philips Hertog van Aarfchot 153.
geene naakomelingen g ezien, vermids h y
in den jaare achtenveertig overlydende
flechts eene bezwangerde Weduwe naaliet,
welke op den eerften van Herfftmaand,
omtrent vier maanden naa haar
Gemaals affterven, deezen Markgraaf van
Havre ter werreld bragc, Hec groote verlies
echter, dac dees jonge Prins d o o r ’t zo o
vroeg ontbeeren zyns Vaders geleeden had,
fcheen eenigszins geboec, doordien h y b y
’c ontfangen van den Doop K e yzer Karel
cn zynen Z o o n Philips (5) tot Gevaders, (s) Mauf;
en de twee Koninginnen Wedmven
Hongarye en Vrankryk tot Geraocders 284.
gehad heefc. De gedachtenis van dee-
, ze Anna van L o tteringe, welkc te Dieft
in. hec jaar vyfcienhondcrdachtenzestig
(6) overleedt , en re Heverle buyten
Loven b y haaren tweeden Echrgenoot / o r ,
begraaven is , wordc op de twee volgen- i53-
de legpenningen bewaard , die in den
beginne der Nederlandfche beroerten gemunt
z y n , en de begeerte uytd rukkcn,
welke deeze Vorftin had om den vcrlooren
vreede in Nederland weder herfteld
I i i 2 I, Rond«