------------^ A L B E R T U S , D e i G r a t i a A R C h i d u x A U S T r i æ ; D u x
B U R g u n d i æ B R A B y ^ . N T iÆ Q j J E j C o m e s F L a n d r i æ ,
D o m i N u S F R i s i æ .
A A L B E R T , DOOR GODS G E N AD E A A R T SH E R TOG F A N *
OOS T EN R Y K , HERTOG F A N BOURGONDIE E N
B R A B A N T ; GR A A E F A N V L A A N D R E ,
H E E R V A N V R I E S L A N D .
Izabellcs bo r ilb c e ld ftaat op dc a c h te r z yd e , d o ch binnen d it verfchillende omfchr ift :
E L I S A B E T A , D e i G r a t i a I N F a n s H I S P a n i a r u m , D u x
B U R guaX d i æ B R A b a n t i æ q j j e ; C o m e s F L a n d r i æ ,
H O L L a n d i æ , Z E L a n d i æ q j j e .
I Z A B E L L E , DOOR GODS G E N AD E DOCHT E R V A N S P A N J E ,
HE R TOGIN V A N BOURGONDIE E N B R A B A N T , G R A A V I N
V A N V L A A N D R E , H O L L A N D E N Z E E L A N D .
V I . D e z e sd e , d ic cen legpenning is , vo e r t op de v oo rzyd e h e t g ek ro on d e b o rftb eeld d ef
nieuwe V o rftin n e van N c d c r k n d ; binnen d it randfchrift:
I S A B E L L A , D e i G r a t i a I N F A N S H I S P a n i a r u m ,
D u x B R A B a n t i æ
I Z A B E L L E , DOOR GODS GEN ADE DOCHT E R V A N S P A N J E ,
H E R TO G IN V A N B R A B A N T .
O nd er eene kro on ziec men op de ru g zy d c haar w a p e n fch ild , wiens rechter he lft o p e n , en de
( i) Meter, flin ker met he t wapen van Spanje g evu ld i s j even g e ly k ( i ) he t z e g e l w a s , waarmede z y v o o r
Ned. Hift. haar h u uw e lyk den Kardinaal A a lb e r t g em a g tig d h e e fc , om de aan haar opgedraagene L an d en in
foi-410. h.uren naam aan te vaai-den. V e rd e r ftaat to t omfchrift :
G e c t o i r s D U B U R E A U D E S F I N A N C E S . 1799.
L E G P E N N I N G E N V A N DE K AM E R D E R G E L DM ID D E L E N . 1799.
V I I . O p h e t v o o r ftu k van den la a t ften , die doo r de Vla am in g en g em un t i s , z ie t men bo v en
tw e e geftrengelde r c c h t e rh a n d e n , zinnebeeld v a n ’ t g e flo o ten tro uw v e rb o n d , de borftb eelden
van beyde de nieuwe V o r f te n van N e d e r la n d ; b innen dit randfch rift :
A L B E R T U S E T I S A B E L L A , D e i G r a t i a C O M I T E S F L A N D r i æ .
A A L B E R T E N I S A B E L L E , DOOR GODS G E N A D E GR A A F
E N G R A A V I N V A N V L A A N D R E .
O m h e t gek ro on d e wapenfchild van Vla an dre le c ft men in den rand des ru gg e ftu ks deeze
fpreuk :
S P E S A L T E R A F L A N D R I S . 1799.
DE N I E U W E HOOP D E R V L A AMIN G E N . 179 9 .
(i)Bor
NederL
De veldcogt ondertuflchen in Nederland
voorhanden zyn d e , is de Aartshertog Andries
den twaalfden van Lentemaand (z )
¿T roS en , vaii BruiTel naar Maaftricht vertrokken ,
^ek nevens Mendoza met de voorfol.
14. naamftc Krygshoofden en ervaarenfte
Raadsluyden van ftaat, die derwaart befchreeven
waaren, ecnen grooten Krygsraad
te houden, en daarin tc beraadflaagen
wac men ftaande decs vcldcogc hec voordec-
ligfte tegens de Vereenigde Geweften konde
onderneemen. De Aartshertog wildc
het leger over de Waal brengen, doch anderen
met het zc lv e weder over den Y flc l
cn in dc Veluvv trekken. Dan hoewel men
hicrop geen vaft befluyt nam, zo o wierdcn
nog-
(t) H. dc
Groot
Ned. Hirt,
fol. 384.
©Bor
Nederl.
Beroerten.
XXXVI.
boek,
fol. 14.
verfo.
nogtans de ingelegerde bcndeu, die nu
door wanbetaaling in vericheydene plaatfen
van den Duytfchen bodem begoften te
muyceii, bycengctrokken, en i n ’c begin
van Grasmaand , mids het Lcntewccdcr
droog w a s , alle de krygsvoikeren , wcl
vyftienduyzend ( i ) man, fterk gelaft uyt
hunne wintcrlegeringcn op tc breeken,
om omtrent Emmcrik ce vergaderen; werwaart
dc Kardinaal met z y n ganichc H o fgezin
over Vcnlo cn Rees , nevens den
Admiraal van A rragon, den clfden van
Grasmaand aankwam. Hier wierdt w ederom
op nieuws groote Krygsraad gehouden,
wegens de onderneemingen, die men
met hcc leget ftondc aan te vangen; vermids
de opontboodcne benden den twintigftcn
( z ) der zelfdc maand nu ook aldaar
van allc kanten waaren aangekomen. De
Raadsheer Richardot wilde over den Y fle l
trekken om Nieumege en de fchans Knotfcnburg
tc belegeren : doch Mendozaas
raad, volgcns welken men Schenkenfchans
moeft aantaften, dreef boven. Des trok
G raaf Fredrik van den Berge aan de z y d c
van Emmerik, met zevenduyzend man tc
v oc ten twaalf vaanen paarden derwaart,
terwyl de Kardinaal Andrics mct het overige
van 'c leger langs de andere z y d c des
R yn s voorttrok, en ( 3 ) o p den overzyd-
fchcn oever voor Schenkenfchans zyn e
manfchap nederfloeg ; zulks nict dan de
Waal tuflchen beyden blccf. Dees aftogt
längs den R y n , waarmede (4) ecnc geheele
maand geipild wierdc, en hec een- en
andermaal raadhouden v an zo o veele ervaarene
Legerhoofdcn fcheen iet groots te
voorfpellen; dan dc Vereenigde Geweften,
op de meermaals genoote en bovengeincene
hulp van God thans wederom hun vertrouwen
ftellende, hebben ter gedachtenis daarvan
deezen legpenning doen muntcn.
1 5 9 9 -
(3) ßor
Nederl.
Beroerten,
XXXVI.
bock,
fol.iö.
(4) H. de
Groot
Ned. Hift.
fol. 384.
-h
(5) Rcfol.
der Staat.
vanHoll.
3 Maart
1599.fol.
67.
(6) Refol.
derStaaten
van Holl.
3 Maart
1 59 9 - fol.
67.
item vaa
löFebr.cot
5 Maart
1599-fol.
107.
O p de eerie z yd e z ic t men ’t le g e r van den Ka rdinaa l An drics längs den R y n ft ro om t r e k k e n ,
Onaangezien eenc h an d , die uyc d e w o lk en k o m t , den to g t fch yn t te w illen verhinderen. D e
andere zyd e v erbeeldt den z e lv en Kardinaal in den g ro o ten K ry gs ra ad ,d ie n h y zo o te M a a ft r ic h t
als E m m e n k , v o o r ’ t openen van den v e ld to g t g eh ou d en had. T e r w e d e r z yd en lee ft men d i t
randfch rift:
F R U S T R A C O N A T U R I M P I U S , I N V I T O N U M I N E . C I O I O I C .
V E R G E E F S POOGT D E GOD LO O Z E , I N
W E E R W I L V A N GOD. 1 7 9 9 .
Nooit heefc Maurits, wiens jaarlykfche
wedde dc Algemeene Staaten (7) met
twaalfduyzend guldens vermeerderd , en
hem daarenboven door die van Holland
nog ecn buytcngewoon gefchenk toc betaaling
zyn c r huyslyke fchulden van veertig-
duyzend (6 ) guldens in ditjaar gedaan hadden,
ongeniftcr dagen gefleecen, als ftaande
decs optogt des Kardinaals, noch ooit
flaaploozer nachten overgebragt, naardien
h y thans van z yn e gewoonlyke Veldheeren
en Raaden ontbloot was , mids Graaf
Willem, omdcn op nieuws gereezen twift
van Embde, in Vriefland, François Veere
in Engcland, cn anderen in Duytfchland
z ich ophielden, om aldaar dien beleedigden
landaardt tegens den Spanjaard tcn oorlog
op tc ftooken, cn den dienft der Vereenigde
Geweften te bezorgen. Hierenboven
waaren dc uytheemfche regementen, w c lke
de Staaten, voorziende de krachtige
poogingen, die de vyand doen z o u , hadden
laaten werven, nog niec (7) aangeko- (7) H .d e
men. Zulks Maurits nict boven dc vier-
duyzend man b y zich h ad , mec welke ‘
haudvol volks h y zo o ontzaglyken vyand
liec hoofd bieden cn den overtogt van den
Y fle l en den R yn ter flinker cn rechter z y de
bewaaren moeft. Dierhalven nam h y
hec flot Lobics en andere onzydige plaatfen
weder in, die h y aan dc landen van Klee^
op ’c eynde van ’c voorige ja a r , naa den
aftogt van Mendoza had ingeruymd; en
floeg z yn leger nogmaals op de Gelderfche
wacrd neder, mids de werken des voorgaandcn
jaars in hungchccl cn van den vyand
onbcfchaadigd gebleeven waaren. Verder
dc bezetting van ’s Graavenwacrd ver-
R r r r r r z fterke
Y‘
.r
J
i
T I
■>> i
i
,.r:‘ i
hi