N E D E R L A N D S C H E
1^75. berg, rot Stadhouder aangefteld , bevondt
----------b y z yn e komft ce Groeninge, dat men aan
dc bezetting omtrent tweehonderdduyzend
guldens foldye ten achteren wa s : des deed
h y , omaanhaar, volgcns belofce, betaa-
ling van dat achterwcczen cc b ezorg en,
dc Ommelanden vergaderen; die tot het
uytmaaken dicr fomme hcc opbrengen van
den vyfden penning uyc de inkomften der
vafte goederen beftemden. Maar dewy l
de penningen, daaruyt bekomen, niec
genoeg waaren, deeden z y daarenboven
nog hec zilvcrwerk van den overleeden
BiiTchop ( i ) Johan K n y f, en dat der ge- Nederi.
vangene Hopluyden cn vermoogendfte in- fSoek'’’
woonderen der ftad fmelten, en daarvan fol. 174.’
dc volgende vierkante noodftukken rotvol-
lc betaaling der bezettclingen munten. verfo. '
I S ' l
I. Het eerile, dat een heele lyksdaler is, heeft in het midden het wapenfchild van Grocniif-
gc, en boven het zelve eene G , zynde dc eerfte letter van den naam dier ftad. Hcc omfchrift is:
N E C E S S I T A T E . 4. F E B r u a r i i . 1777. ‘
D O O R NO OD. D E N 4. F A N S P R O K K E L M A A N D . 1777.
II. Op het tweede ftuk, zynde een’ halven ryksdaler, ftaat in hec midden het wapenfchild der
ftad, cn daai-boven eene G , bctekenende Groeninge: verder heefc het dit zelfde omfchrift als
het eerfte, tc weeten;
N E C E S S I T A T E . 4. F E B r u a r i i . 1777.
UY T NOOD. D E N 4. F A N S P R O K K E L M A A D . 1777.
(2) Hooft
Ned. Hill,
fol. 484.
1 ^7 7 -
(3) Hooft
Ned. Hiil.
fol. 491.
(4) Bor
Nederl.
Beroerten,
X. boek,
fol. 210.
verfo.
Naar dit voorbeeld hebben ook de vendels,
die (2) te D c lfzy l en Dam laagen ,
hunne Hopluyden gevangen genomen en*
naar Groeninge gevoerd: en die van Leeuwaarde
enStaverevolgden hetzelfde fpoor.
Desgelyks was op den eerften dag desjaars
zevenenzevencig de Prins van Oranje mec
M uyd e, cn weynige dagen daarnaa mec
Weefp en (3) WeeiperkerfpcI overeen gekomen.
Integendeel ontdekte men te
Bruflel hoe eenigen gezind waaren om Don
Johan te ontfangen, zonder vooraf eenige
voorwaarden, die tot ruft des lands ftrekten,
re hebben bedongen. Zulks de
Roomiche Staaten mec elkandere cennaauw
verbond aangingen ; om hunnen Godsdienft
en ’c Vreedeverbond van Gent te
handhaaven , de Spanjaards cn hunnen
aanhang te verdryven, en , onder behoorely
k e gehoorzaamheyd cot den Koning, de
ruft, welvaart, vrydommen, gerechtigheden
(4 ) en oude herkomften des lands
voor tc ftaan. Die van Uytrecht in 't b y zonder,
ziende hunne inwoonders door
de bezettelingen tot het gebeente uytraer-
gelen, en hec ilotVreedeburg nog in handen
der Spaanfchen , lieten door hunne
Gemagtigden b y den Raad van Staate te
BruiTel aanhouden; ( 7 ) ten eynde den (5)Bor
Spanjaarden mogte gelaft worden hetge-
melde flot te ontruymen. Dan als dit b y x.boek,
de bezettelingen van den burg wierdt ver-
nomen, namen z y die ten euvelften op ,
voorzagcn zich van al het noodige tot te genweer
zoo z y mogten worden aangetaft,
ja fcheenen z e lf s , mec de omleggende
bezettelingen in goed verftand z y n d e , iet
naadceligs tegens de ftad in den zin te hebben,
Waarvan de vrees niet ongegrond
was: want als de burgery door onmagc
wat traaglyker, als naar gewoonte, hunne
weekelykiche foldy b c zo rgd e, deeden
de Spanjaards v a n ’t flot op den middag
eenen uytval in de ftad, cn hebbende
eenen opde wacht flaanden burger dood,
de anderen op de (6) vlugt geflaagcn, rak- Nederl.
ren z y , terwyl hec g ro f gefchut mer fcherp
op der bürgeren huyzen gcloft w ie rd t , foi, zi6.
ter
cigden van Holland, cn de Graafvan BofTu
nu van z yn c gevangenis oncflaagen , tc
ter ftad in ; fteekendc den brand in eenige
huyzen aan verfcheydene plaatfen. En
hoewel dit den volgenden dag hervat
wicrdt, zo o greepen echter de burgers
moed ; die aanftonds de ftraaten, naar ’c
flot uytgang hebbende, opgegraaven en
befchanft, de binnen muurender b y ’t flot
ftaande huyzen doorgeflaagcn, detoegan-
Ë i S n gcu met ze y len geblind en , het verzochte
vanHoll. buskruyd en lood van de Staaten ( i ) van
“ 7Ö.Y0I. Holland bekomende daarachcer veertien
106. zwaare ftukken geplant hebben; zulks de
del Staä Spaanfche bezetting z ich binnen weynige
vanHoll. dagcii bcrcnd, cn op het flotingefloocen
Fjö!fol. vondt. I n ’t midden van deeze beweegin-
ZI4-’ gen kwaamen eenige (2 ) Staatfche Gemag-
Uytre cht : dees bezorgde aan z y n rege-
menc, dac in en op dc dorpen om die ftad
lag, z y n achtcrwcezcn, deed het flot zcer
hcfdg bcfchicten, en dwong de bezetce-'
lingen van ’c zclv e wegens dc overgaave in
onderhandeling tc treedcn. H e t verdrag
wicrdt den liegenden van (3 ) Sprokkeimaand
geflooten ; ende burg, volgetis inhoud
van ’c z e lv e , door den Spanjaard
den elfden ontledigd : waarvan de gedachtenis,
in dankbaare erkentenis van dat
God die van Uytrecht van het gevreesde
gevaar op zo o zonderlinge w y z e verloft
had,op deezen legpenning bewaard woidt.
(3) Bor
Nederl.
Beroerten,-
X.boek,
fo l.iiS i
vcrfoi
Het gekroonde wapenfchild van den Spaanfchen Koning, omhangen met den Ridderlyken fiats-
band van’t gulden Vlies, fieid de voorzydc, tuflchen de gekroonde letters P en A betckenende
P h i l i p s cn A n n a . Vender leeft men in den rand, vermids zy hunne verlofling ook aan de
eendragt der bürgeren hadden dank te weeten, deeze fpreuk:
C O N C O R D I A R E S P A R V z E C R E S C U N T .
B O O R E E N D R A G T G R O E I J E N K L E T N E Z A A K E N .
De borftbeelden van Koning Philips en Anna zyne Gema.alin ftaan ondcr eene Koninglyke (allifof
kroon, cn binnen deeze (4) fpreuk van den Apoftel op de achterzyde: XV, %i,-.
G R A T I A D E I S U M U S Q U O D S U M U S . 1577.
D O O R D E G E N J D E G O D S Z T N EFT D A T JVT Z TN. tfyy.
hi Bot
A ls de Spanjaards het Uytrechtfche Hot
ontruymd hadden,is het door den Schour,
..tdni Burgermeefter, en eenen (7 ) Burgerhop-
Beroerten, man met honderd burgeren betrokkcn, en
foiuto bewaaring v a n ’t ze lv e door den
ntfo. ‘ Graaf van Boftn in handen gefteld : om
H9. h e t , voor den regeerenden Raad en de
(<) Hooft Algemeene Staaten in ’s Konings (6) naam,
(o', 45l'®’ vervolgens door hunne eygene burgers bez
e t te houden. Dus raakten dc Spaanfche
krygsknechten van den burg, en eyndelyk
gchecl uyt hetSricht; b y welke zich in ’t
wegtrckken ook vervo^den HopmanTor-
dezillas, die op her huys te Viane, cn
Alon zo Lopes G a llo , die op dat van Kiiy-
lemburg had gelegen. Hiermede waaren
de verbitterde burgers echter nog niet te
vreede, maar bcgeerende het ftot tot den
grond te flechten, zo o zonden die van U y t re
ch t, om dat te moogen doen, een w yd loopig
verzoekfchrift (7 ) aan de Algemee- t?) Bor
ne Staaten te BruiTel. Dan dewy l de toe- Bo'romenj
ftemming dier Staaten nog lang achterwege X- Boek,
b le e f , wierdt b y voorraad het gefchut
en de oorlogsnooddruft daaruyt in de ftad
gevoerd ; en naadat middelerwyl het ver-
lo f was ingckomen, op den achtentwintigften
van Oogftmaand hot flot aan de zyd e
der ftad volkomcniyk gcftecht : het welke
door K e yzer Ka rcl, om de ftad in toom te
houden , in het jaar vyfticnhonderdnegcn-
entwintig gefticht was. In Zeeland had
de Prins van Oranje in ’t voorige ja ar, als
reeds verhaald is, z ichv an de ftad Sierikze
c , en alle de verlaatene fterkten in dien
oord door den G raa f van Hohenlo verzekerd
: zulks ganfch Zeeland , uytgenomen
T e r to o le , zich thans onder hetLands-
M m m 2 be