IMíri
. ! 4 i .
Mi l
ÏÎ'J ?
f i iá
H 8 4 . C O N C O R D I A R E S P A R V Æ C R E S C U N T .
D O O R E E N D R A G T G R O E I J E N K L E Y N E Z A A K E N .
Op de andere zyde ziet men den vogel Fénix op zyn neft verbrandcn, ’ c gene door eene bo-
(iiCom. vcníbandc zon in vollen vlam gezet is, uyt wicns afiche, gclyk eenigen (i; willen, zyn jong
A^'^ní lih 'v^'dcT verryft en van zelf vooi tipmyt. Dac hier door den Fénix de overleeden Prins Willem ver-
ví.cap.iS'. ftaan wordt, kan nicmand loochenen : gclyk ook dat des zelfs jong Graaf Maurits betekent-,
welkc trachtende zynen Vader ¡n ’t hooge Staatsbcwind te volgeu de Staaten tot even zoo gun-
(•L) Ánd ft'gc gedachten, als zy eertyds voov zyncn Vader hadden, onder ’c weeren van den fchaadelykcn
ail. IV.’ cn althans in zwang gaanden tweedragt,alhierfcliynt aan cc nmnen. Want het omfchrift, geno«
iccn.a. nicn uyt Tcrentius (2), luydt aldus;
V A L E A N T , Q U I I N T E R N O S D I S S ID IU M V O L U n t /
D J t Z K v e r t r e k k e n , D I E O N D E R O N S D E N
T / V E E D R J G T WE N S C H E N .
(3) Hooft
Ned. Hiil.
fol. PJ4.
(4' Bor
Nederl.
IkroAten,
XIX.
boek,
fo l .,; .
verfo.
(5) Bor
Ned. Ber.
XlX.boek.
fol. 36.
verfo.
OndcrtniTchen wicrdc door de komft
van den Engcllchen (3) A tg ezan c , dees
handel mer Vrankryk, door de hoope van
onderftand wel geftremd, dien hy aande
Algemeene Scaaten u y t den naame zyn c r
Koninginne beloofdc, doch geenszins als
nog ecu vafte voec beraamd, om aan Parma
hec hoofd re konncn bieden. Zulks
d ic, als in vollen rufte, zich geweldig tegens
Antwerpen toeruftte, en her meefte
gefchut u y t Vlaandre, daar de Staaten
niec als Ooftende, Sluys en eenige weynige
fchanfen in b ezit hadden, alom ligtte
om hec tcgens Antwerpen te (4) gebruy-
ken: hebbende alvoorens zich van de bequaamfte
toegangen verzekerd, doorge-
ftichcte fterkteu de doorvaart der Schelde
voor ’c meefte gedeelte g e ftop t, en uyt
alle hoeken, de vereyfchte eetwaaren, en
krygsgereedfchappen b y een gebragt en
verzameld. Eer Parma echter het beleg
aanving trachtte hy de inwoonders door
z yn e vleijende brieven te winnen, met
hen de aanftaande elende op ’t leevendigfte
a f te maalen, en aan te zetten om de
genaade en verzoening, welkc hy hen
aanboodt, te aanvaarden. Z o o heufche
brieven wierden heufchlyk beantwoord en
van beyde hec affchrift den Algemeene
Sraaten toegezonden. Dar Alexander deez
e brieven in de ftad zondc, kwam voort
u y t de kennifte, die h y had, hoe veele
ftedelingen zich geneegen toonden, om ’s
Konings genaade te omarmen. Want den
tienden van Wynmaand (7 ) vervoegden
z ich Johan en Jakob Dellafaille met nog
eenige anderen van de voornaamfte burgers
twee- o f drieentwintig fterk b y den
Kanfelier van Brabant, ten eynde hy een
verzoekfchrift, om mer Parma te handelen
, aan der ftede Overigheyd wilde overleveren.
Dan als dit ruchtbaar wierdt
raakce de ftad op de been, de burgery in
de wapenen, de fttaatcn en markten a^e-
ketend cn z y op den Stccn in hechcenis.
Tcgens de gevangenen maakte de Markgraaf
z y n gcding op, en cy fch te, dat ze
als verftoorders der gemeene rufte, anderen
ten voorbeeld, aan den ly ve mocftcn
geftrafd worden. Wel is waar, d a td e lig -
haamlyke ftraf den eyfcher ontzegd, maar
Jakob en Johan Dellafaille ieder inzesduy-
zend guldens (6) ende anderen van hunnen
aanhang in andere geldfommen gedoemd
wierden, en zo o in de gemelde gevangenis,
als ftaande dc overige tyd des belegs
zeer groote wederwaardighcdcn le ed en:
waarom Johan Dellafaille, naa *t overgaan
der ftad, door Parma mct eene goude keten
en eenen daar aangehechten gedenkpenning,
voerende (7) ’s Konings borftbeeld
op de eene en Alexanders op de andere
z y d e , wierdt befchonken. Dan Wat
moeite ik te Antwerpen hebbe aangewend,
daar de naakomelingen van de voornoemde
Dellafailles thans nog de hoogfte bedieningen
bcklecden, zoo heb ik dien penning
nooit konnen achterhaalen; maar wel
eenen anderen, die in ’c ja ar 1779 ter eere
van eenen Johan van de Broek gemaakt is,
welke zynde van ’t zelfde verftand met
Dellafaille, en niet geneegen om alled e
onheylen re ondergaan, waarmede de belegerde
ftad gedreygd wicrd t, zich benevens
nög achtenzeventig anderen, zonder
bekomen v e r lo f (8) om deezen tyd daaru
y t begaf: waarom h y en de overige ge-
vlugtten ftraks wierden ingedaagd en
niet verfchynende hunne goederen aan-
geftaagen en verbcurd verklaard. Dit
Voorv al, dunkt my , geeft ons gelegenheyd
aan dc hand om deezen penning
alhier, en niet op het jaar dat h y gemunt
is , plaats te geeven , mids ik in dac
jaar niet byzonders van hem gemeld vinde.
Rondom
(<5) Bor
Ncdcrl.
Beroertto,
XIX.
boek,
fol. 37.
C7)GcneaL
delaMaif,
Dellafaille
MSS.
Beroerten,
XIX.
boek.
fol. 37.
Rondom zyn borftbeeld leeft men in den rand der voorzydc, dit omfchrift:
H A N S V A N D E B R O E C K , ; E T a t i s 51 A n n O i j f s .
J O H A N V A N D E B R O E K , OU D 51 J A A R , I N ' T J A A R ly rs.
Op dc andere ziet men het zinnebeeld der Liefde afgebeeld. Zynde ccne vrouw, dic haar
kind zoogt, aan wicr ccnc zyde twee kinderen elkander omhelzen, terwyl aan haarc andere zyde
een land uyt genegenheyd eencn hond llreclt; onder deeze fpreuk van den (l) Apoftcl:
C H A R I T A S O M N I A S U F F E R T .
D E L I E F D E V E R D R A A G T A L L E D I N G E N .
h) Refol.
derStaat.
van Holl.
I Sept.
1584.10!. 543 eii 544-
(3) Rcfol.
der Staat.
vanHoll.
JiSept.
1584. fol. 571-
(4) Refol.
derStaaten
vanHoll.
ifOtftob.
1584. fol.
641.
(5) Rcfol.
derStaatan
vanHoll.
16 Oftob.
1584. fol.
657.
(6) Refol.
derStaaten
van Holl.
3t Oftob.
1584. fol.
(7) Hooft
Ned. Hid.
fol, 986.
Hoewel deeze bewceging in Antwerpen j
geftild w a s , zo o maakte die echter de ,
Vereenigde Staaten nier weynig voor dee- !
z c aanzienlyke ftad bekommerd : zulks z y '
thans niec alleen honderdduyzend guldens
tot hec ontzet ( i ) van Brabant en Vlaandre
inwilligden , maar ook den G raa f van
Hohenlo verzochten om z ich tot het gemelde
ontzet te willen (3 ) laaten gebruyken:
en fchryvende aan die (4) van A n twerpen
en ( 7 ) Bruflel, deeden z y voor
de eerftgemelde ftad dric kloeke oorlogfchepen
uytruften, en voor de laatfte te
Amfterdam honderd laften rogge, re Delft
de helft minder, te Dordrecht v y ftig laften
mouts, te Rotterdam twaalf laften haring
en vier laften v ifc h , te Leyde vyfentwintig
halfvaten b o te r , in Noordholland
vyfeiizeventigduyzend ponden kaas , en
nog vyfentwintigduyzcnd anderen ter
Goude koopen, mids ook in(r i) Zeeland
v y ftig laften tarwe en zeshonderd laften
zouts zouden g e k o ch t , en ten fpoedigfte
naar BruiTel gezonden worden. Vermids
dcezc ftad d o o r ’t affnydcn van alien toevoer
in eene zo o zwaare benaauwdheyd
ftak, onaangezien aldaar eenige (7 ) w a gens
mct koorn en anderen voorraad voor
’ c eynde van Slagtmaand waaren binnen ge-
I. Ldeel.
komen, dat men w il dat zekere moeder,
niec langer könnende aanhooren hec ge-
kerm haarer gebreklydende kinderen, dic
vergif zoude toegebragt (8) en zich zelve
daarnaa ook op de zelfdc w y z e van het (8) Strada
leeven beroofd hebben. Invoege men om Bel£itec.
de eetwaaren te rekkeu verfcheydene man- li-pag.
nen en vrouwen buyten de ftad zettede,
dan die wierden alle van den Spanjaard
door vinnig fchieten te rug gedreeven o f,
zo o z y dien in handen v ielen, de mannen
opgehangen end e vrouwen, haare kleederen
toc boven de fchaamleden afgefneeden,
naar de ftad tc rug gejaagd, met laft van
aldaar de Franfche hulp te verbeyden. Dus
bekneld betuygden eenigen dat het tyd
wierdt om mec Parma te handelen, Maar
Jit wierdt by de bezettclingen z o o dra niet
vernomen, o f die rukten den vierden (9)
van Wintermaand in d e wapenen, bezet-sJ?ram.
tedcn het H o f, de m a r k te n ’t Stadhuys, pagi?*.
nameii den Magiftraat gevangen, en kiezende,
naa den ouden te hebben afgezec,
eenen nieuwen Stedevoogd, deeden zon der
aanzien van perfoonen geweldiger hand
de ingczeetenen hunne maandelykfe fold y
opbrengen; toc wicr betaaling onder anderen
ook deeze noodftukken zo o van goud
als zilver aldaar gemunt zyn .
Vvvv I. Het
I ; . :
I
■
'i
Ir
i : 'iri?