a - f f
! t,
I ■
f: II!“ ' 1 1 ,
' f i f i ¡X
i ; fi
l 'i ‘ M ‘ I
Il r*
t/ çÂ.
(i)Æneid
lib.VIII.
i5'.64I-
(i) Lib.l.
c. 14-
(3)J.van
Vondels
Virg.VIII.
boek van
Eneas pag.
29i.
R U M P I T U R B A U D F A C I L E , ifp « .
■r W O R D T N I E T L IG T E L T K V E R B R O K E N . ij-gä.
Rondom ccncn bundcl vtm icvcn pylen iie t men op de dndcre iyd e dc wipen f^ilden van
Gelderland, Holland, Zceland, Uytrecht, Vriefland, en Ovciyirel, door cencn band aan clkan-
deren gekoppeld j en binnen dic randfchrift:
N E X O S F A V O R E N U M I N I S , Q U I S D I S S O L V E T .
WI E Z A L H E N S C H E I D E N , D I E , D O O R GODS G U N S T
V E R E E N I G D Z IN.
I I De gekroonde Nederlandfche L e euw , houdende in den eenen klaauw eenen bundel pylen,
cn in den dndercn een bloot zwaard, is op dc voorzydc van den tweeden penning, cn boven dccze
woorden, verbeeld:
S e n a t u s C o n s u l t o .
O P R A ADSB E S LUT T .
Eene hand komende uyt de wolken houdt op de tegenzyde een drievoudige fnoer > binnen den
Zoom deezer woorden:
R U M P I T U R H A U D F A C I L E . C I O l O X C V I .
'T W O R D T N I E T L I G T E L T K V E R B R O K E N . i f p i .
I II. D e n a am T E H O V A H , H E E R E , ftaat op dc eene zyde van den derden omhoog in
eene heldere zonneftraal, cn da.aronder hec G e lo o f, d a t , tot.teken van het geflooten Verbond,
aan de Standvaftigheyd de hand geeft. In den rand ftaat tot omlchritt;
F I D E E T C O N S T A N T I A .
D O O R G E LO O F E N S T A N D V A S T IGH E T D .
Op dc andere zyde wordt eene zeuge, mct eene k e y , tot beveftiging van ’c verbond, voor ’t
hoofd geflaagen; binnen deeze fpreuk ( i) van Virgiliu s:
C a E S A F I R M A B A N T F O E D E R .A P O R C A . lyp«.
Z T B E V E S T I G D E N d e V E R B O N D E N D O O R ’T S L A G T E N
E E N E R Z EUGE, typ«.
O m ’ t wclke tc verftaan, men moet weeten, dat by de aloude Romeynfche , Sabynfche
cn Duytfche volkcren cene gewoonte was van, by ’t aanga.an eencr diergelyke verbmtcnillc, de
plegtigheyd door’t flagten ecner zeuge te beveftigen. Waarvan de inftelling door den vermaarden
Hiitorifchryver Titus Livios (z) is befchreeven, en door den Hoofddichter Virgilius, d a ^ h y be-
fchryft dc wapenrufting, en de.verbeeldingen door Vulkaan daarop dienfte van den Troiaan-
fchen Held gemaakt, ons m e t 'deeze woorden naagelaaten : daarnaa'hoe de zelve gewapende Koningen
(5) onderlinghetgevecht fiaakten, en voor Jupyns altaar , met offerfchaalen in de hand, het ver-^
bond door het fiagten van eene
IV . D c cene zyde van den vierden verbeeldt,onder de gedaante van drie krygshelden, de drie
verbondene Moogendheden by eenen altaar, waarop, en in den rand des pennings deeze woorden
ftaan;
l i b e r t a s P A T R i® , C O M M U N I S Q U O S C A U S A M O V E T ,
S O C I A T .
D E V R YHE YD D E S V A D E R L A N D S F E R B I N D T H E N
O N D E R L I N G , D I E Z Y A L S E E N E G EM E E N E
Z A A K G A A N D E M A AK Y .
O p de andere zydc ziet men eenen gewapenden met eenen ftok wyzen naar een berd, aan eenen
pylaar gehecht j in ’t welke , gclyk ook in den rand dier zyde deeze woorden tc Icczcn
• O D I U M
O D I U M T Y R A N N I D I S T I T U L U S F O E D E R I S . C I D I 3 X C V I .
D E H A A T D E R G E P F E L D E N A A R Y E IS D E B E W E E G R E D E N
D E S F E R B O N D S . lypö.
V . D c laatfte, dic in Zccland gemunt is , verbeeldt de wapenfchilden van V ran k ryk, Enge«
land, en de Vereenigde G eweften, met Oranjc takken doorvlochtcn j eri binnen den zoom
deezer woorden op de voorzyde:
D E O D U C E , C O M I T E C O N C O R D I A .
M E T GOD TOT L E Y D SM A N , E N D E E E N D R A G T
TO T G E Z E L L I N .
Om den naam J E H O V A H , H E E R E , ziet men o p d e rugzyde drie gewapende armer!
als in eencn driehock uytgeftrekt j en in der zelve rand dit omlchrift:
M U T U A D E F E N S I O T U T I S S im a . ifp fl.
D E O N D E R L I N G E B E S C H E RMI N G I S D E F E Y L IG S T E . lypö.
(i) Mete-
ren Ned.
Hift.fol.
374. vcrfo,
T e rw y l dd Hertog van Bouillon over
hec eerfte verbond nog in Engeland handel-
d e, was de Maarfchalk van ßiron in ’c begin
van Herfftmaand, op hec hier voor-
gemeJde verzoek der Vereenigde Staaten,
met een aanzienlyk getal zoo van voec-ai?
paardevolk , en (r ) eenig gefduir, door
den Franfchen Koning tot hec maaken eener
afwendinge, naar Artois gezonden;
'’c gene' hy w yd en z y d ondef brandichat-
tin g ftc id e , ea Imbercourt enFeriene hebbende
uytgeplonderd, hec kloofter Ceri-
kanip éene goede fom gcld s, toc afkoop
van diergelyk onthaal, deed opbrengen.
De Markgraaf van Varambon, d ie , als
(1) ik M U-) hebben, onlangs rot Land-
<ii4' voogd van Artois was aangefteld , nict
könnende dulden dat z yn e aanbctrouwde
landen in den aanvang zyn s bewinds door
dusdaanige ftrooperyen der Françoizen
wierden uytgeput cu bedorvcn, rukte uyc
He.sdin cn dc andere bygelegene plaatfen
omtrent twaaif vaanen paarden te hoop,
om den iugcdrongeu vyand hec hoofd te
bieden, en hem, wa are’c moogelyk, van
daar tc mg tc jaagcu. Den vyfden van
Herfftmaand ontmocttcu beyde de V e ld heeren
elkandcrcn ; zulks her niet lang
draaide o f daar wierdt cen zcer vinnig ge-
vechr begonnen. Dan door des zelfs u y tkomft
bleek eerlang dac de Markgraaf van
Varambon in krygskunde tegens den afgc-
richten Biron nict opmogt : want zyue
benden viel eene geweldige nederlaag te
(3)Refol. beurt, en h y z c i f (3) nevens den Graaf
valfSSr Montckukulien veele anderen zyn s gevolgs
2s"ept.° ' in handen der Françoizen. Deeze naa ’t
*596. fol. behaalen dier zceg e, rukten ftraks voor
Sint P o l , ’c g en e , zoodra hec gefchut
daarvoor gebragt was, zich overgafi even
ge lyk ook naamaals Prenay cu de Burg
Divioen. Zooliaaft de Aartshertog Aalbert
de wifTc tyding deczcr nederlaage ontfing,
zondc h y den jongen Hertog Karel van
Aarfchot (4) naar de grenzen. Welk e,
naadat Iiy op dc hiervoorvcrhaalde w y z c
zich nevens de ftad ßrngge cn ’c Vry e
mct den Koning verzoend liad, zich ledert
verzeld vanzynen Hofprediker Johan vau
Harcii naar zyn e landgoederen had begeeven,
cn aldaar allengs zyn e Onroomiche
Bedienaars afdaukende, eyndelyk wederom
Roomfch verklaard, (5) evengelyk
ook de gemelde van Haren te Antwerpen
in handen der Jefuicen niec allecn de Hcr-
vofmde geloofsleer afgezwooren, maar
ook met nytgegeevcne fchriften rcgens dc
zelve zeer hevig uyrgevaaren. Des Hertogen
Vrouw cch c c r , Maria van Brimeu
Hertogin van Mcege, gclyk z c benevens
haaren Gemaal zich eertyds Onroorafch
verklaard h ad , was ongeneegen federt,
naar ’c voorbeeld van den zelven , zich
weder met de Roomfche kerke te vcreeni«
gen. Zulks z y van hem is gefcheyden (6)
gebleeven , ’t wclke niec onwaarfchynelyk
de reden geweeft is, dat hy zonder kinderen
naa te laaten federt is overleeden, en
dus zoo ryke erfenis in den huyze vari
Aremberg overgegaan. Doch wat ook
hiervan z y , hec is zeker, dat hcm z yn e
verzoening mct de Roomiche kcrke b y dc
Spanjaards in hoogachting bragt, zulks h y
door den Koning mct hcc gulden Vlies
befchonken, ledert lid van (7 ) den Raad
van Staate, eyndelyk Hoofd v andie iider
(8) Geldmiddelen, cn Admiraal ter zee
naa zyns vaders overlyden gemaakt, en
nu nict mccr Prins van Chimay , maar
Hertog van Aarfchot, evenals op deezen
gedenkpenning, die my tc BruiTel is in
handen gevallen, genaamd wierdt.
F f f f f f 2 Zyn
(4lH.de
Groot
Ned. HilL'
fol. 288.
(j) Mete«
ren Ned.
Hift. fol.
126. verfo*
© B o r
Nederl.
Beroerteu,
XXXVI.
boek,
fol. 39.
verfo.
C7) Sand.
Status
Aulic. foi.
(8) Sand.
Status Aulic.
fül. 14.
Ii