( I ) Ou-
daan R.
Moog.
pag. 19. cn
20.
(i.) Korn.
Tan Alke-
made
Munt der
Graav.van
Holl. fol.
29.
(3)P.Mon-
lanus over
Guicc.
Befchr, der
Nederl.
fol. 197.
knechten ilc tk te weezen. Haarlem wordt
niet zo o zeer om z yn c ilerktc van natuur
o f konft, als wcl om den wydcn omtrek
zyner wallen, onder dc voornaamfte fteden
van Holland geteld: ook is het zeer
oud, en fchynt zyncn naam van de ( i ) Herulen, oude volkercn die ’t bewoond
hebben , tc oncJecnen. Want Haarlem
is, g elyk eenigen w illen , zo o veel als Herulhe'm, dat het Land der Herulen
betekent , gelyk men door Heimraad
eencn Landraad verftaat. Deszelfs inwoonders
rocmen hoog op dc vernufte
dapperheyd hunner voorouderen , hi de
tweede (2 ) kruysvaart b y ^t winnen van
Damiate betoond. Want z y willen dar
de Haarlemmers door een Ichip, wiens
voorftcven met eene zaag gewapend w a s ,
de kecen, die den mond der haven ftoot,
zouden hebben verbroken, en dus het
winnen dier ftad bevorderd. Waarom z y
ook van den K e yzer b y de vier ftarren ,
die ze in hun wapenfchild voerden, met
een zilver zwaard , (3 ) en van den Patriarch
vau Jerufalem methec k ru y s ,d a t’er
boven ftaat zouden z y n befchonken. Nog
daarenboven is deeze ftad zc c r vermaard,
om dat Laurens Janfz. Kofte r, omtrent
het jaar vcerticnhonderdveertrg aldaar eerft
dc drukkonft zoude hebben uytgevonden.
Want o f fchoon die van Mencs zich de
glori dicr nuttige cn lo flyke uytvindinge
toeeygenen, zoo is zulks echter t’onrcchc
voorgevvcnd, v o lg e n s ’t gcvoelcn van (4) CtoP.Mos.
fommigen, omda t een van z yn c kiicchcs GuTccì^Ìj*^
Johan Fauftus, zo o haaft h y dier zaake ’
kundig w a s, ai zyns meefters gexeedlchap
op Kersnacht b y cen gepakc had, en daar- fol. 89.
mede over Amfterdam en Keulen naar
Ments gcvlugt was. De gedachtenis zo o
van de zeege c n ’t veroveren van Damiate
, als v a n ’ t uytvinden der drukkonftc, .
vindt men op de twee volgende penningen
bewaard , met wclkc men te
Haarlem thans de gewoonte heeft , b y
’ t vergaderen der Vroedfchap , dcrzelver
tegenwoordig zynde leden te befcheii-
kcn.
H I S T O R I P E N N I N G E N . IL Boek. t6 i
Verder zict men op dezelfde zyde dccze twee letters S. C . die volgcns het voorbeeld der I 5 7 2 .
( i) oude Romeynen betekenen :
( i)P . Jo*
bert Seien-
cedes Médailles,
pag.97.
i l l
..
Beyde deeze penningen hebben wederzydfch
. ^ , verbeelding, beftaande hun onderfcheyd
alleen - ’ •
de grootte. Op de eene zyde ziet men door een fchip eerfe keten , die de haven
ftuyt, aan ftul^en zeylen. Op den voorgrond ftaat het vermeerderdo Haavlemfche wapenfchild.
hierboven befchreeven; cn om hoog dit byfchrift:
V I C I T V IM V I R T U S .
D E D a p p e r h e y d h e e e t h e t g e w e l d v e r w o h n e n .
H ^ lcm als cen vrouw, doch in Romeyns k iygsgewaad, verbeeld, wordt op de andere zyde des
pennings v an ’s Hemels lich t, dat is zyne gun ft, befcheenen; want het had onder deeze beftraa-
ling den prys, van eerft de drukkonft te hebben uytgevonden, tot zyne onfterfiyke eer wegge-
draagen: waarom het ook in de rechter hand eenen krans, en met dc llinlcer de drukpers vafthoudt.
W ie nu dOor de vrouw verbeeld wordc, blykt genoeg uyt die opfchrift van den voorgrond:
H A R L E M U M .
H A A R L E M .
En dewyl de drukkonft door haare beftandigheyd de volgende tyden ftaat te verduuren,
zaaken als vereeuwigt, leeft men op cene zu y l, bclcnd met eenige boeken, dit; opfchrift ;
t y p o g r a p h i a .
cn dc
D R U K K O N S T
Vcrdr;
S e n a t u s C o n s u l t o .
OP E A A D S B E S L U T T GEMUNT .
Dc Haarlemmers waaren van hunne zcnd geoeflcnde krygsknechten rot bezcteerfte
ftrydbaarheyd niet ontaardc, want : ting. Scdcrt trachtte de Graaf van der
i) Hooft o fw e l (2) ilads Regeerders meeftendeels j Mark vau den kant van Le yde een’ (4) (4) Hooft
het handelen mct den Spanjaard neyg- n i cm v e n onHprftimd Nederl in H-.ot-I/’m Ned. Hift.
ipj. ° ■ den, de burgery nogtans befloot dicn a f te
(3) Hooft keeren, en de bezctcelingen, flechts (3)
twaalfhonderd fte rk , krachtdaadig te on-
dcrftemien. Dus zag men dc foldaaten,
burgers en w y v c u , ja deeze, onder beleyd
van Kenauw Simons Haflelaar, tot driehonderd
ill ’c getal, de hand aan dc ipade
ftaan , de al rc laage borftweeringen en
wallen verhoogcn, dc zwakke verzwaaren,
en ’c ravelyn voor de Kruyspoorc, dat de
voornaamfte ftcun der veftinge w a s , in
den vereyfchten ftaat van tegenweer brengen.
Bekrompen nogtans waaren de eet-
wareii: dan onder gunft v a n ’t vriezende
nieuwen onderftand in Haarlem te bren- foi.i9YJ'
g cn , maar z y n volk kreeg de nederlaag j
en de Spanjaards al den raedegebragten
voorraad. Dit moedigde hen aan om de
ftad, onaangezien het i n ’t midden van
den winter w a s , nog nicer te benaauwen.
Dierhalven trokken z y eene Joop-
graaf, die tuflchen de Kruys- en Sint Jans-
poort uytkwam, rechttcn daar eene beu-
k ery op, en begonnen van de zelve met
veertien ftukken op den achttienden (5)
van Wintermaand heftig te fchieten. Hoe- toK 198.'
wel dc wal merkelyk hierdoor bcfchadigd
^ wierdt, zo o kreundcn de verdeedigers
! zich des w eynig; maar hcrftelden onver-
w e e r , dat de vyandlyke fchepen afhield, j moeid b y n a ch t, het gene b y dag geen
de belegeraars in ’t betrekkcn van ’t | veld was : ja men deed al in den be-
laage land verhinderde, wierden de ftede- I ginne des belegs , om de bezetreJingcii
lingen van den Meerkant, die hen nog \ door wel betaalen in de vereyfchte v ly - (¿)Theod'
open was, taameiyk voorzien; desgelyks | righeyd te houden het (6) volgende nood- Schrerei. ‘
van manfchap, want eer deeze gemeen- I geld voor den uytgang van d itja a r mun- S S "
fchap geftremd was, haddeu ze vierduy- I ten. pag. 115.*
-j-
I. Het eerfte, ’t gene voor ccnen heelen velddaler gangbaar geweeft is , heeft boven Iict jaar
1572. het Haavlemfche wapenfchild en daar boven nog een kleyner, waarin een ftaiTCtie verbeeld
IS. o ; » J
1. Teel. ir . Het
Àtri' .1
■ E t ,
» ' I t
m i r ,
f v '
i
I#; ^