f i í ,
i b
f ilJ
(.)H.dc
Groot
Ned. Hiíl.
fol. 197.
© Bor
Nederl.
Beroerten,
XXX.
boek,
fol.31.
verlo.
£,31 Rcfol.
derScaaten
van Holl.
5 Jan.
iS 93.fol.
Refol.
der Staat.
van Holl.
van I. tot
5 M y ,
iS93-fok
re Geweften op dat ftuk niec minder. Want /,
gelyk die van Holland de noodige berichts- derStaaten
punten voor hunue(4)Rekenkamer,voor
den (7) Griffier van’s Lands Hooggerechts- 1593. ¿3.
h o f en voor de Weeskamcrs der fteden (6)
Delfcen(7)Rotterdamberaamden,midsga- derStaaten
ders ook orde o p ’t (8) verley der Leenen af-
hangelyk van de aangeflaagene goederen, i593.^f3.
op het flagturven o f (9) dc ontgrondingen
en het villchcn in d e fco ) Maas en Mer we dejstaawn
ftelden, zo o deeden ook andere Staaten
en fteden desgelyks; cn wcl byzonderlyk i593?vS„
die van de ftad Uytrecht in dic jaar op
hec ftuk der Kerkorde: welke op de aller- (yj-jito
plegcifte w y z e tuflchen den Magiftraat eji
de gemeente dier ftad den eenentwintigften fgvfeoi.
van Bloeimaand ( 1 1 ) deezes jaars wierdt
beflooten. En dewyi aldus daardoor niec vafc.tot
min de ruftindcKcrke aldaar (iz )he r fte ld , ^7 Jan.
als de grenzendoor dewapenenuytgebreyd
en befchermd waaren, zoo behoeft zich
niemand te verwonderen van in de zelfde yl[
ftad en ook .die zelfde jaar deezen legpen- 24 Sept.
1 ning te zien in ’c lichc geeven.*
137.
(10) Refol.
derStaaten
van Holl
»3 Jan.
•!93.foI.
»5-
(nJBor
Nedetl.
Beroert.
fXXX.
boek;
fol. ; 6,
gezellen aan te ftellen. Welke ongehoor-
zaarahcyd, op dc Franfche grenzen begonnen,
( i ) zich ook eerlang in dc andere
fteden van Nederland deed gcvoelen. Invoege
de bezettelingen van Rynberk mede aau’r
muyten flaande, door het invorderen van
tollen cn vreygeldenvan’tomgelegcn land,
z ich voor ecn gedeelte aan betaaling hicl-
pen. En mids Graaf Herman ( z ) van den
Berg hen de ge'mde geldfommen in minde-
ring van hun achterweezen liet behouden,
en het overige in geld, tuidsgaders vergiffenis
v an 't begaane bezorgde, wierdt de opftand
in dien oord geftild. Diergelyke on-
geregeldhedcn ontdekten zich geenszins
onder de krygsvoikeren der Vereenigde
Geweften, maar die waaren wel betaald,
waar toe de Staaten, behalven dc gewoonly
k e tweehonderdduyzend guldens .ter
maandnog tientonncn(3) fchats daarboven
in dit jaar bewilligd hebben en z y des tot
alles willig en bereyd, als in ’t laatfte beleg
was gebleeken. Wat het huyilyke beftier
aanbelangde,zoo was de zorg der byzonde-
-- - - - (li)Bor
Ned. Bet.
Op de ecnc zyde zietmen, onder het wapenfchild dicr ilad, in cenbloeijend geweft eenige
welbeboudc fteden, omhoog in dc wolken het woord B E LG IA , Nederland, cn in den randfoi,
dit omfchrift;
L E X R E G I T , A R M A T U E N T U R . lys?.
DE WE T BEST IERT, E N DE W A P E N E N B E S CHE RMEN 'T. lys;.
Rondom het Staatenwapen van het Landfchap Uytrecht, lecft men in den rand der andere
zyde deeze woorden tot omfchrift:
C A L C u l i R A T io n dm O R D IN U M T R A J E C T i .
R E K E N P E N N IN G E N DER S T A A T EN V A N UTTRECHT.
(13) Bor
Nederl.
Beroerten,
XXX.
boek,
fo lló .
I n ’t midden van zoo goede gefteldheyd
van binnen , kreegen de Vereenigde
Scaaten zo o b y monde van den Franfchen
Afgezant, (13 ) als door eenen brief van
den Koning z c if toc hun groot leetwee-
zen, bericht, dat die Majefteyt beftemd
had, den Hervormden Godsdienft afzwee-
rende, zich met de Roomiche Kerke re
verzoenen. En dewyi dic eene zaak wa s ,
waaruyt de Vereenigde Geweften in ’c vervolg
niet als vcel naadeels, zoo voor hunne
Geloofsgenooten als den Staat z e lf te
gemoet zagen, zo o vonden die van Holland
goed op den zes-en zeventienden van
Hooimaand plegtelyk te vergaderen,omte
beraadflaagen o f hec niet ccn hoogfte althans
dienftig voor den lande zoude z y n in deeze
gefteldheyd van zaaken cencn Gezant
van byzondere bequaamheyd, midsgaders
eenen dor ervaarenfte (14) Godsgeleerden fiff Refoi*
hunner Hooge fchoole aan zyn e Maje-
fteyc re zenden , om haar de voorgenoo- I'^Jui);^^ ■
me verandering a fte raaden, en door goe-
den raad tegens alle dc behcndige aanflagen
der Roomfche Geeftlykcn in dcnGc-
ioove te verfterken. Hoewel dc yverigften
ftcn hicrop fterk aandrongen , z o o nam de
vcrgadering eyndelyk met voile eendragt
ccn befluyt om . die zaak aan God bevolen
laatende, voor een goede uytkomft cn den
aanwas van den Hervormden Godsdienft
tc bidden. En vermids men op verfcheydene
plaatien met veele fchamperhcden
des Konings verwiiTeling u y tk re ct, als o f
b y z ich zoude hebben laaten oncvallen,
dat het draagen der Kroone wel een cer
Mis gaan waard was, z o o zonden z y aan
alle Magiftraaten bevel van zorgvuldig roe
tc z ien , dat van des Konings geloofswilTeling
n ie t , als met de uyterfte omzigtig- I5'9L
heyd wierdt gefproken, cn aan alle Kerk- ' '
bedienaars uytdrukkelyken laft van daar
van in hunne preeken geen het minfte vermaan
te d oen; maar om voor den Franfchen
( i ) Koning alsnog,onaangezien h y (i)B o r
den Roomfchen Godsdienft omhelsd had,
en voor de Staaten van ’c zelve R y k , naar xxx.
de voorige gewoonte, b y ’c eyndigen him-
ner kerkdicnften ce bidden. Met hcc zelfde verVo.*
oogmerk meen i k , dac ook dees legpenning
door de Zeelanders is in ’c lichc gegeeven.
De ecnc zyde verbeeldt eenen manspcifo6n, die op eene plank , ruftende op eenen ronden , , , tr
bol, door middel van ecn koordedanfers ftok zich beftandig cn in evenwigt houdt; binnen deeze irat kap
fpreuk van (2) den Apoftel; ^ 11.
Q U I S T A T V I D E A T N E C A D A T .
B I E S T A A T Z IE TOE B A T HT N I E T VALLE.
Het gekroonde wapenfchild van Zeeland fiert de andere zydcj binnen deeze zyne eewoonlvke
zinfpreuk; .
L U C T O R E T E M E R G O . 1793.
IK. WO R S T E L E N HOU MT B O V E N 1793.
(3) Bor
Nederi.
Beroerten,
XXX.
boek,
fol.78.
Voorwaar geen zinnebeeld en iprcuk
konden de Zeelanders mec meer rechts, als
h e t bovenftaande voeren ; zo o men aanmerkc
de gelegenheyd dicr landen, en hoe
z y onophoudendlyk mct de alverflindende
ze e en Ichrikkelyke wacervloeden ten alien
tyde ce worftelen gehad hebben: waarvan
ons d itja a r weer een zonderling voorbeeld
verfchaft. Wane op den vierentwintigften
van Wintermaand (3 ) verhief zich omtrent
den avond een zeer geweldige weft-
noordweftc wind, die met y fly k e woede
en ftorm op ftorm voortgeftunwd, de af-
grondcn des aardryks zelfs beroerde , de
zwaarfte boomen van hunne wortels rukt
e ; daken, toorens, h u y zen , en fchoor-
fteenen nedervelde ; cn onder cen y s ly
k gchuyl in ’t midden des akeligen
nachts ceneii wiflen ondergang den aan
zee grenzende landen voorfpelde. Want
de opgedronge z e e , door z o o feilen wind
gegeeflcld, verhief haare baaren ten Hemel
cn beukte met eene weergalooze
raazernye ’s Lands dykcn cn duynen •
J. Deel . ^ ’
ja fchccn die te zullen overftroomcn, vermids
het water , ten tyde dac hec vallen
moeft, eencn voet z e l f hooger k lom , als
hec in cen der voorige acht jaaren geweeft
wa s: zulks het ce Hoorn tot beneden aan
de herberg van den rooden raolen fteeg. In
zeezelfgefchiedde ecue fchrikkeiyke fchipbreuk
onder de fchepen, welke zich thans
op die (4) verwoede hoofdftofie bevonden: (4) H. de
want van honderdveertig, die met koorn
en andere waaren om naar Italic te vaaren, fol. 197.
in ’c Maa rsd iep,Texel, e n ’t Vlie bevracht
en gereed laagen, wierden ’er veertig van
hunne ankers gedreeven , vervolgens ge-
rold en gefold werwaart de verbolge zee-
baaren de groflyvige gevaarten fmaktcn.
Eenigen wierden hoog en droog op ’ c ftrand
gefmeeten , anderen ftieren met z o o dol
een geweld tegens een, dacde ronwen z y n de
ineen verward cn de fchepen tc berften,
z y elkander on d e rlin g , onder een y fly k
huylcn en kermen der noodlydenden, naar
den afgrond rukten. Mec een woord; den
onvcrzaadelykenzecboezem vielen onnoe-
T t t r t melyke
vR