l6oz Binnen tw e e zee g eta k k en ftaat o p de andere z yd c een volwaiTcn O ran je b o om , o pg efch o o ten
■------ u y t ccncn afgch ouw en ftam. V o o r t s is de nmd omboord m e t z yn e g ew o o n ly k c z infpreuk ;
T A N D E M F I T S U R C U L U S A R B O R . A N N O i6 o z .
E T N D E L T K W O R D T DE TELG E E N BOOM.
• I N 'T J A A R iS02.
I I en I I I . D e tweede en derde z yn den eerften g e ly k behalven dat zo o op de voo r- als te gen z
yd e van den tweedcn o o k cen Oranjekrans g efteld is. O p de ru gz yd en e ch ter van b e yd cn is med
e cen vohvaJlen Oranje b o om v erb e eld ; binnen de zelv e zoo gemeld c fp rcu k;
T A N D E M F I T S U R C U L U S A R B O R . A N N O 1Ö02.
E T N D E L T K W O R D T DE S P RUT T E E N BOOM.
I N 'T J A A R 1602.
Dit fcheyden v a n ’t le g e r e n ’tafdanken
der Duytfche benden kon thans zonder
fchaade gefchieden, mids men van den kant
der Spanjaarden , om hunne geweldige
muyteryen, niecs euvels te vreezen had;
zulks ook Mendoza zich genoodzaakt
vondc z y n leger te floopen en in bezetting
te zenden. B y dit afcrekken der Spaanfche
benden gebeurde, dat veertien vaanen van
Maurits ru y ce ry , welke u y t Breda en andere
naaftgclegene plaatfen den achcften van
Wynmaand tot het doen van ftrooperyen
<t)Mcter. waaren getoogen, te Bilzen ( r ) omtrent
Neft. Hift. drie uuren van Maaftricht byeen komende
vMfo. verftonden , hoe niet verre vandaar acht
vaanen paardevolks van den Aartshertog,
zonder eenige argwaan,Bevelhebberen,en
krygsorde verlpreyd leggende, ook zonder
gcvaar konden verraft en geflaagen worden.
Des rukten z y in alien fpoed der waarr, be-
zetteden haar in twee dorpen, floegen
de wachten op de vlugr, bekwaaraen v y f honderd
zadélpaarden tot b u y t, en namcn
b y d e tweehonderd meeft, op hunne bed-
den leggende, gevangen. Vyfftandaards,
(2) H. ftc in dit gevecht veroverd, wierden naar (z )
N'S^Hift. ’sGraavenhaage geb ragt, en aldaar op de
iol. 444. groote zaal van ’c H o f ter eeuwige gedachtenis
opgehangen. Omtrent den zeifden
t y d , te weeten in den aanvang v anWyn maand
, hebben de oorlogfchepen geen minder
voordeel op ’s vyands galeyen ter zee
bevochten. Deeze waaren zes in g e ta l,
mec negenhonderd foldaaten en -vyfticn-
honderd roeiflaavcn bemand, door den
Spaanfchen Koning onder’t bevel van Frederik
Spinola, om daarmede de haven van
Ooftende in te fluyten, aan Aalbert toc
onderftand gezonden. Om deeze tegen tc
gaan hadden de Vereenigde Staaten vier oorlogfchepen
aan de Engelfche Koningin gezonden
: wier v lo o t , zich tuifchen Kales
en Doevcr op h ie ld t, en den derden van
Wynmaand dric der afkomende galeijen
ontdekte, doch door eene (3 ) opkomende (3) Meter:
mift die niet könnende aantaften, g a f z y *
door feynfchooten echter den Hollauderen verfo. ‘
van haare aankomft kennis. Welkc haar
zonder ophouden langs de Engelfche kuf-
cen en hoofden vervolgende eyndelyk by
Grevelinge twee der z c lv e niec alleen mec
hun gefchut doornagelden maar (4) haar (4) Rcfol.
o o k .tw e e - o f driemaals zo o vinnig o p ’t
l y f zeylden , dat ze door de zwaaitc der R°aTcl *
Hollandfche fchepen vaneenfcheurden ,
haare maften, riemen, en geheele achter- 1602.*£01
ftevens her-en derwaart op den 09eaan ^94-
dreeven, en de zwaarlyvige wrakken door
’t geweld der zccbaaren verftonden wierden.
Naauwelyks tweehonderd manncn wierden
’er van geborgen, zynd e de overige zonder
erbarminge aaudezee ten deelgelaaten.Eene
derde le e d t , door dc onkunde der ftuurluyden
voor Kales fchipbreuk: twee andere
(s') zeer doornageld, en op de Vlaam- (jj h. de
fchc banken vervallen , hebben de haven
van Nieupoort bereykt, cn de zesde, die Spi- fof44^.‘^
nola op-en zich op de Zeeuwfche ftroomen
vcrfteekenhad, is niet zonder groot gcvaar,
enmet belofte van vryheyd voorde flaaven,
eyndelyk te Duynkerke aangekomen. Op
welke twee behaalde overwinningen cc land
en ce wacer , midsgaders ook op hec veroveren
van de ftad Graaf, de Vereenigde
Geweften in dic jaar deezen gedenkpenning
hebben doen muncen.
H I S T O R I P E N N I N G E N ,
I
+
PI. Boek
1Ò02.
D c kn d en tu ilchcn dc Maas cn W a a l , midsgaders die van R a v e fte yn en K u y k , g e ly k o o k de Had
G r a a f , '¿yn, onder den H eb re euw fch en naam des H E E R E N , op de eene zyd e verbceld. O p
d e andere zyd e ziec m e n , onder den zeifden n a am , dc Spaanfche ruyterbenden b y T o n g c -
ren verllaan , en in zee de ga lc ijc ii van F red erik Sp ino la ovcrzey len ; zynde de cene en andere
rand beftempeld mct deeze w o o rd en :
G R A V I A C A P T A , T U R M I S E Q U I T u m V I I C i E S i S , T R I R E M i b u s
V I D E P R E S S i s , F R A G T i s F U G A T I S Q u e , A n n o C I O 1 0 C I I . O R -
D I N E S F O E D E R A T A R U M P r O V I N C I A R U M F i E R I F e C E R U N T .
DE G R A A E V E R O V E R D , 7 R U T T E R B E N D E N V E R S L A A G E N , E N
6 G A L E I J E N O V E R Z E T L D , V E R B R O K E N E N VERJAAGD ZTNDE;
H E B B E N I N ' T J A A R 1Ö02. DE S T A A T E N D E R V E R E E N IG DE
G EW E S T E N D E E Z E N DOf iN MUNTEN.
Hec ftaan der zeven gemelde ruyterbenden
van den Aartshertog zettede de
Vereenigde Geweften aan, om nog voor ’c
eynde van’t jaar mec drieëndertig vaanen
lu ycers, twaalfhonderd man te v o e t, drie
veldftukken , en v y ftig karren , die den
oorlogsvoorraad voerden , onder het bele
yd van Graaf Lodewyk van Naifou, eenen
invai in hec Luxembnrgfche, tot hec
uytbreyden der bfaudlchaccingc tc doen.
Den derden van Slagtmaand troldtcn dege-
melde benden uyt Nieumege, langs Keppel,
Becbnrg , Wachtendonk, Grcvenraad en
Juggen naar Sine V i t ; ’c gene z y b y verdrag
innamen en , om den aftogt ce begunftigen,
bezetlieten. T o en to o g en z y voorb
y Jullig en Baftoigne naar Marche in Famine
en Sint Hubert, daar z y alles in vuur
en vlam zetteden, om de ingczeetenen tot
hetopbrengen derbrandichattinge te noöd«
zaaken. Die van Peterdorf b y Decliery vindende
zich den zeftienden van Slagtmaand
aangetaft en de loopgraven geopend, traa-
dcn in onderhandeling, en kochten de gevreesde
plondering mct cene goede fomme
gelds af. Sedert wierdt de Ritmeefter Kloet
met eenige afgezondcrde benden naar ’c
Luxcmburgfchc gezonden ; die w y d en
en z y d hec Land doorliep, den fchrik onder
alle de o p ’t land woonende ingezeete-
nen verfpreydde, cn de Kerken, K lo o fte
r s , Heerenhuyzen, cn Gebuchten alom
in brand fteekendc eene ongehoorde ver-
woefting aanrechtce: vermids Graaf Peter
Erneft van ( i ) Mansvelc, Landvoogd van (r) Meter:
dat Geweft, verbooden had met dc inge-
brokene benden der VereenigdeGeweften verfo.
over de'brandfchatting te handelen: zulks
z y de meefte huyzen vau de inwoonders
en tilbaare goederen ontledigd vonden.
Echter kreegenjzy veele Edellieden, en on-
deranderenden Abr van SintHubercgevan-*
g e n ; die z y tot gyfelaars der bedonge
brandfchactinge medenamen, engelukkig-
ly k naar de grensfteden der VereenigdeGeweften
voerden. W e lisw aa r , datdeAarts-
bertog eenig krygsvolk haar Luxemburg
zondt, om aan de ingedronge ruytery hec
hoofd te biedeii; maar by gebrek van geld,
bleeven z y langs den weg op den bocr teeren:
waardoor dearmc landzaaten toc hec
gebeente wierden uytgemergeld, en niec
min door deeze, als door dc Staatlche benden
, in den grond bedorven. Welke re
Geldorp tcfameu vergaderd , over Kor-
kum, Nierlchcyde en Wanlor weder af-
rrokken, aldaar fcheydden, e n z o o in d e
Graaf, Nieumege, en andere grensfteden,
mec den gcmaakten buyt cn de opgeligte
pandsluyden, naadat dees togc eene maand
geduurd had, gelukkig aankWaamen. D c
gedachtenisvandecze aangerechte verwoe-
fting van ’c Luxemburgerland , wordc op
deezen legpenning bewaard.
» ■
i< ' 'i
. i
5:
'T
ii
i
i I 1 4
I V