(i) Sttada
de Bello
Belg. Dec.
II. pag.
Ä73-
„..Hllli ié ITI , ,'r|jiHï
* o . •"
(1) Hooft
Ned. Hift.
fol. 838.
(jlRecueil
Herald.
desBour-
guem. de
Liege, fol.
3x0.
zynMeeftergeensziasdeezc aangevange ge-
ioofshervorming binnen de paalcn des K e y zerryks
zoude coelaaten. De Paus trachtte
hera ook dc voorgenome Geloofsveran-
dering a f te raaden, dan Truxes op de beloofde
hulp van den Keurvorll van den
Palts , van den Graaf van Nieuwenaar ,
van den Hertog van Tweebnigge en van
de andere vorften der Ausburgfche belyde-
niiTc zich verlaatende, volhardde in z yn
voorneemen. Zulks men te Keulen een
Roornfch Banvonnis door den Pauslyken
Afgezant, Johan François ( t ) Bonhovius,
eerlang zag afkondigen en aanpiakken ;
waarby Truxes van de gemeenfchap der
Roomfche ketke wicrdc afgefneeden, en
zoo van z y n Biftchoplyk ampc, alsKeiir-
vorftlyke waardigheyd vervallen verklaard
; Midsgaders de Domheeren gemagtigd
, om tot het verkiezen van ecncn
nicuweii BiiTchop cn Landsheer te treeden.
By ’t vergaderen van ’t Kapittel w ie rd t, op
dc gedaane aanptyzing des Keyzers en K onings
van Spanje, Erneft van (a ) Beyere ,
dieBiiTchop van Frifingen en Luykwas ,den
(3 ) drieentwintigften van Bloeimaand in de
plaats van den in den Ban gedaanen Gebhard
Truxes verkoozen. Welke zieh hiet
door genoodzaakt vondt de wapenen op tc
vatten, op hoope van eerlang doorde bovengemelde
Onroomiche Vorften ktachtdaa-
dig te zullen worden bygefprongen. Dan
g e lyk de belofte gemeenlyk vaardig ge-
Ichiedt.maar de hulp ttaaglyk, vooral die der
Duytfers, byk omt, zoo zag de getrouwde
Biflchop z ich eerlang in ’ t naauw en door
dc kry-gsbeuden, zoo van Erneft van Beye*
ren als van den Spaanfchen Koning (die
Alexander Farneze hcm ondet gezag van
den Graaf van Arenberg tcn getale van
drieduyzend voetgaften en vyftienhonderd
ray ters, ten onderftand had toegefchikt)
meeft alle (/ J zyn e fteden en fterkten, uyt-
genomen Bon, eerlang overweldigd. In-Bdg.Der.
voege de nieuwe Kerkvoogd wegens z o o 0 p^s.
zonderling geluk , midsgaders ter ge-
dachtenilfe , dat het L uykfche Prins-
doni ondcr zyn e beftiering mec het
Rhyniche Keurvorftendom thaus was vereenigd,
dit geldftuk nog in dit zelfde jaat
zyner verhettinge heeft in ’t licht gegee.
ven.
■!
Op de voorzyde leeft men, rondom het borftbeeld vanden méuwverkooren BiiTchop, deeze
fpreulc tot randfchrift:
T A N D E M B O N A C A U S A T R I U M P H A T . Ì785.
E T N D E L T K Z E E G E P R J A L T D E G O E D E Z A A K 1783.
De rugzyde voert zyn wapenfchild, famengefteld, uyt die van zyne oude en de thans op nieuws
verkreegene Staaten} in den rand ftaan deeze woorden;
M O n e t a N O v a R H E N a n i E L E C T o r a t u s
P R I N C i p a t u i c o n s o c i a t i .
N I E U W M U N T S r U K F A N ' T R T N S CHE K E U R F O E S T E N D O M
M E T H E T P R I N S D O M F E R E E N I G D .
Niets byna mangelde aan de volle bezit-
ting van dat Keurvorftendom , als de ftad
Bon, die zynde de gewoonlyke Z etel der
BiiTchoppen, en raraelyk gefterkt , door
Karcl Tuxes als Opperfteevoogd m etmeer-
der moed als manichap, voorzyn cn gevlug-
ten Broeder Gebhard, tegens dc aanvechtingen
van Erneft van Beyere , vcrdeedigd
wierdt. ; OndertuiTchen was de getrouwde
BiiTchop door Ke yzer Rudolph C^) ^
in den Ryksban gedaan, en alle krygs- ß^qg^ec-
overften en foldaaten, die Gebhards zyd e iLpus-iii-
niet verlietcn, voor vyanden des Roomfchen
R y k s , b y openbaare aflcundiging
' t e ’ li
verklaard. Johan Mauriquez , die met
eenige hulpbenden door Alexander Farne-
z c aan den nieuwen BiiTchop federt nog tot
hulp was toegevoegd, vondt een middel uyt,
ora den inhoud van ’t gemelde Banvonnis
aan dc bezettelingen der belegerde ftad
kenbaar cn daar door zoo oproerig te maaken
, dat z y tegens hunnen Steevoogd op-
ftonden en nevens den zelven nog twee anderen
der aanzienlykfte Hopluyden in de
boeijen fraeeten. Dus meefter der ftad
z yn d e , zonden de opgeftaane bezettelin-
M Strada gcn ticii ( i ) huiiner makkers naar buyten,
deReiio rerwyl de anderen op de veft ftaande, met
7i'. het opfteckcn der handen, betuygden van
waarde te zullcn houden ,wat met de uy t-
gczondenen zoude z y n beflooten. Naa '
veel ftribbelens wierdt b y ’t verdrag vier
duyzend kroonen den bezettelingen toe
gelegd, mids dac ze b y ’c uyttrekken de
gevangene Hopluyden zouden overleveren,
Gebhards vendelen verbreeken en daarenboven
b cloo ven, dat z e voortaan niemand
zouden dienen / die door den K e yzer in dea ,
Ryksban verklaard wierdt. Dic wierdt
v o lb r^ c , eil daags daaraan nam Erneft
van Beyeren bdzic van Bon, waarin, ftaande
dc belcgering, toc betaaling der bezettelin- Luckii
: gen deeze driederhande zilvere noodftuk- Syii.foJ.
ken gemunt (z ) zy ii.
(ff Strada
deBelb
Belg. Dec.
!I.päg.i75.
(6) Rör
Nederl.
Beroerten,
XVIII.
boek,
fbl. 4. .
(7) Refoh
der Staat.
vanHoll.
2 Mey
1584. fol.
i6j.
(8) Hooft
• Nederl.
Hift. f o l
(9) Hooft
Ned. Hift.
fol. 860.
Gelykze van verfcheyde grootte zy n , zoo zynzc ook zekerlyk voor onderfcheyden prys gang- Heiß
baar geweeft. Op alle drie ftaat in den boveiihock eene ingeftempelde G de eerfte letter van Hift. de
Gebhards naam. Waaronder/ boven op het gewoonlyk wapen van ’ t Aartbisdom Keulen (dat l’Emp.
(3) een zwart kruys op cen zilveren grond is) het ftamfchild van Gebhard T ru x e s , ’ t gene uyt
drie zwarte loopende leeuwen (4) op een goud veld beftaat, gefteld is} met dit opfchrift; (4) imhof
• • Not. Saci,
538.
Sedert wierden nög de krygsbenden, die ! hielden, ¿00 nani men voor het dertiende
Gebhard Truxes in ’t länd van Kleef ftaan- ; lid der Uytrechtfche vereeniginge (’t gene
de hec beleg vergaderd had, door (7 ) Ver- | van den Godsdienft handelt ( 1 0 ) ) nader ce (10)Hooft
dugos v o lk cn de Beyerfchen, die hera | ondcrzoekcn en dit ftuk tcn meefteoorbaar £*620.'^*
volgd en, voor ’t laatft geheel verflaagen en } des lands te bcfliiicn. En dewy l alle de
verftrooid. Invoege de verjaagdeBiflchop
met Agniet van Mansveltzyue huysvrouwe
naar Delfc b y den Prinsvan Oranje(6) ver-
tro k , en federt,als vergeeten burger,zyn e
overige jaaren, zynde door de Staaten van
(7) Holland flcchtsvandewyn-en bierpagt
onthefc , in knaagend naaberouw, over
z y n voorleeden loc, op ’c huys re Rouw-
k o o p (8 ) , b y Leyden fleet. Even gelyk
hec gcfchil van den Godsdienft in ’t Keulsland
eencn k ryg veroorzaakt had , die ten
voordeele der Roomfchen beflift wicrdc,
zo o was de zelfde zaak thans aan de A lge meene
Vereenigde • Staaten, in ditjaar tc
Middelburg vergaderd, ook toc voorwerp
van himne bcraadflagingen. Want aanmerkende
de m enigvuldige eii verfchillende
gcloofsgcvoelens hunner inwoonderen,
hoe in Noordholland (9) groote iaainenko-
mingcn van Roomfchen geftoord, cn onder
andere ook twee Jefuicen gevangen
waaren, die cen platten lande vergadering
bezondere Staaten, uytgezonderd Holland
( 1 1 ) en Zeeland b y ’ c gemelde lid der U y t- (iff Bor •
rechtfche vereeniginge , voor zich eene ßemertenj
volle vryheyd in het laaten oeffenen van xviii.
zulk eenen Godsdienft, alwaar het z e lf
den Roomfchen , hadden bedongen ;
wierdt thans toc meerdere eendragt met algemeene
ftemmen b e flo o ten ;d a r ( iz )m en (n^Hooß
den Hervormden Godsdienft , welks oef-
fening cer kerke was ingevoerd, zoude
handhaaven , zonder eenige andere leere,
o f pleeging van Godsdienft binnen
de Vereenigde Landen openbaarlyk te gedoogen.
Ingevolge van dit befluyt is aan
de Gemagtigde Raaden van Noordholland
gefchreeven ( 1 3 ) , ren eynde z y luyden de (13) Refol.
Baljuwen hadden de behulpzaame hand te vaiHdi"
leenen met ’s lands k r y g s v o lk , opdat iSjanuary
zeker opgeworpen verleyder , die z ich fo*-
noemde BiiTchop van Haarlem, en z yn e
aanhangeren bekomen, midsgaders alle
kerkvergaderingen der Roomfchen met de
Q_qqq z vya-
MY