i ;
;»ÍS.kí
mm
(ORefol.
derStaaten
van Hoil.
op vericheydene
dagen gc-
noinen,
fol. 228.
240.258.
261.273.
276.280.
282.284.
288.293,
en 307.
laft: om den z cedyk door te ftekeu, en nier
allcen de buytenwerken wel tc vcrdcedi-
g en , maar zelfsbuytcn de onde voorwaart
u y t te fchanfen, en nieuwe aan te leggen,
omden vyand des temecrhecnadcrcn ce be-
lecten. De Vereenigde Staaten verzuyra-
deii ook nicts van hunnen kanr, maar zonden
binnen den tyd van veertien dagen ,
ondcr ’c belcyd van den Admiraal van
Warmond, honderdzeventig fchepcn derwaart
, gelaaden met allerhanden voorraad
van w y n , bier, brood (r ) íp ek , v lc c fch,
turf en hout voor deu aanftaanden winter;
midsgaders b y dcvierhonderdday zend pon-
den buskruyds, boven de vyfhonderden-
vyfcig tonnen,waarmede de ftad van den beginne
des belegs voorzien was. Nog waaren
’er ingebragt zevenenzeventigduyzend
ponden lonts, achtennegentigduyzend pon-
den muskeckoegels, en over de vyftienduyzend
gefchutballen: zulks in deeze ftad
zo o groote voorraad thansgevonden wierdt,
dat ’er geheele legers van zouden können
beftaan. En d ew y l de Aartshertog de
gemeenfchap ter zee niet kondc beletten,
zo o kwaamen’er in, z o o liepen ’er (x ) uyc
meermaals honderd fchepen tevens, dicdc Ned. Hiii,
gequetften, zieken en onuutce ingezcete-fo*-43>-
neu afhaaldcn, en nieuw gefchut, verfche
manfchap, Iceftogc cn allcs, hec gene in
cene belegerde veiling vcreylcht wierdc ryk-
ly k aanbragten. Dic maakte dac ’cr wederzyd
fch heftig gevochten, doch weynig gevorderd
, cn veel tyds cn bloeds verlpild
wierdc: invoege de wederzydfche ontmoe-
tingen ecr een hardnekkig en langduurig gevecht
van twee legers, die door werken cn
cegenwerken tegens elkander ftrecden, als
eene belegering konden genaamd word en;
endit alles in die onzekerhe yd, o f de ftad
tot de overgaaf, o f wel de Aartshertog rot
den aftogt eyndelykzondekonnen genoodzaakt
worden, A llc deeze voorzorgen
der Vereenigde Staaten om dc bezetting
van Ooftende al het noodige, tot hct doen
van eenen langen tegenweer, tc bezorgen,
gaaven aanleyding dat decs legpenning voor
’c eynde van dit jaar gemunt wierdt.
i n
De ilad Rynberk en het daarvoor leggende leger van Graaf Maurits zyn op de eene zyde ver*
beeid j binnen dit randfchrift :
H A N G C A P IM U S V I R T U T E D E I .
D E E Z E S t A D W I N N E N W T D O O R G O D S KR A CHT .
Op dc andere zyde ziet men voor de belegerde ftad Ooftende, die door een Hemelfch licht
en des, H E E R E N naam beftraald wordt, twee fchepen at-en aanvaaren j in zee ftaan de lettres
S C , OP RAADSBESLUYT, en in den rand dit omfchrift:
D E F E N D IM U S I S T A M . CID 1 0 C l.
D I E B E S C H E R M E N WY. 1Ö01.
Op deeze w y z e de ftad Ooftende tothet
uythardcn ecner langwyiige belegeringe
van alles geno^zaam zynde voorzien,
rukte Maurits den eerften van Slagtmaand
met drieenzeventig vendelen knechten
, en dertig vaanen ruyteren voor ’s
Hertogenbofch: ’t gene cene welbevolkce
ftad is, en mids de moerige grond, waarin
hec legt, vooronwinbaargchoudcn wordc.
De toegangen wel hebbende bezet liet h y ,
volgens zyn e gewoonlyke w y z e , hec
Staatfche leger tegens allc aanvallen van-
buyten ongenaakbaar befchanfen. Want
voor de bezettelingen der ftad wa s ’er w e y nig
v reeze, mids die zwak en daardoor
buyten ftaat wa s, om met naadruk eenige
uytvallen re konnen doen. Antoni S ch e tz ,
Hcer (3 )vaii Grobbendonk voerde hierbin-
nen hct b e v c l; welke vol mocds en een zoon Ned. Hifl.
van den geweezen Schatmcefter Schetz fo*-433*
was : tcn wiens huyze de G raa f vau Egmond
eertyds de fchctie lievrey tcgens
Granvelle bedacht had. Onder hct beleyd
van deezen a^erichteii Stedevoogd hebben
de Geeftlyke en Magiftraatsperlooncn het
gebrck der bezettelingen geboct door dc
burgery tot het opvatten der (4) wapenen (4) Meter,
en befchermen van den Roomfchen Gods-
dienft , die met het verlies der ftad ook
zoude vcrlooren gaan, zonder ophouden
aan
de belet hebben, zoo nict eene overllrenge l á o i .
v o r i l , veel vroeger en vinniger als n a a r ---------- '
gewo onte, waare opgekomen, die dc
Staatfche knechten den zevenentwiutigilen
van Slagtmaand noodzaakte dc halfgcwon-
ne (1 ) ftad tc moeten verlaaten. H et wel- ti)H. áe
k e , mids het o p ’t eynde deezesjaars voor- nT W
aan te maanen. Desonaangezien zettede
Maurits het aangevangen bcleg met alien
moogelyken fpoed voort, deed deftad met
vuurige kanonsballen befchieten , en der
zelver wallen, naa't afcappen der wateten,
langs dcmoerige-gronden door dc geopende
loopgraven en ry sw e rk en , zo o veci doenly
k w a s , naderen. OnderrulTchcn was
'c r , hoe naamv h y o o k de toegangen bezet
had gehouden, toc tweemaals eenige onderftand
binnen geraakt; het gene echter
’ c winnen v an 's Hertogenbofch niet zouv
ie l , waarfchynelyk gelegenheyd z a l ge- fol. 434.'
geeven hebben, dat in den aanvang van ’c
volgende door dc verloftc ftad ter cere van
haarc nieuwe Vorften deeze twee penningtjes
gemunt zyn .
Het eene is wat grooter als het andere, dan hebben beyden op hunne voorzyden hct oekroondc
Wapen ffldvandenAartshertog(z) Aalbert, wiens {linker zyde uyt het Spaanfche, dc beneden
neiic der rechter ivdp nur n^^r RrmrfTG.nriiG'Jni. »r. Aa - ir .__- i .. x x ^ „
heemfche wapen is i
moeder gehad heeft. , uo
binnen deeze randfchriften:
A L B E R T U S E T E L I S A B E T h a , D e i G R a t i a A R C H ID U C E S
A U S T r ,A t ; D U C E S B U R g u n d i a l E T B r a b a n t .A t . i«oz.
A A L B E R T E N I Z A B E L L E , D O O R GOD S G E N A D E A A R T S H E R T
O G E N F A N OO ST ENRTK - , H E R T O G E N F A N B O U R G
O N D I E E N B R A B A N T , idoz.
(2) Elafon
dela Toif.
d'Or, fol.
'1 Blafori
la Toil;
Y
d’O r , fol.
163.
Door de Spaanfchgezinden wierdt dit
opbreeken der belegeringe van ’s Hertogenbofch
op eenc geheelaudcre w y z e en
tot lo f van den Aartshertog vcrhaaid. Naamelyk
hoehy voor Ooftende het gevaar verftaande
, waarin zich eenc ftad van dic aangelegenheyd
bevondt, ftraks tot het verzamelen
van ccn bequaam leger la ftg a f; ’t
gene omtrent Dieft onder het gez.ig van
den Graaf van den Berg ten ipoedigfte gefchiedde.
Op deeze w y z e , onaangezien de
ftrafheyd van den winter, omtrent ze v en duyzend
foldaaten te voet, en vyfencwin-
(4)HM. rig honderd te (4) paarde, met allc de noo-
. d'gito fcrygsgerecdichappen byeeuhcbben-
¿'ifaLfoi brak b y van die Had op, cn wendde
het in voile ilagorde langs de h c y en , wclk
c in die geweften veel cn groot z y n , mct
dic aanbetrouwde leger rechctoc naar de
Staatlche benden. W c lk e , door haareuyt-
gezondcne fpicden cn vcldonrdekkcrs van
den aantogt van ’s vyands legcr verwittigd,
dermaate met vreeze bevangen wierden ,
dat z y het beleg, zonder dat a fte wachten
, in zo o groote wanorde opbraken, dat
491,
dit vcrlaaten eer eene (y ) verwarde vlugt,
als eenen geregeldcn aftogt g e le ek ; zulks Nartat.'
veele wapencn, lecftogt en andere grove
na.iilccp wierden achtergelaatcn, en zo o ' M.
door dc bezettelingen als burgers tot buyt
bekomen, Wac ook van de waarheyd deezer
verfchillende verhaalen z y n mag, immers
is het zeker dat men mct zeer groote
plegtigheyd wegens haarc verlofling in de
ftad heeft gevierd, en door den Loontrek-
keudcn Raadsman van Antwerpen Jodokus
dc Weerdt, den Heer Johan Klaare, M aximiliaan
(6) de Vricndc Geheymfchryver (6) Hiii
van G ent, cn verfcheydene andere dicht- Karm.'
kundige gecften ook verfcheydene Jaar- Ä T &
fchriften, cn gedichten, zo o tot fpot der Hab-fol.
afgetiokkene Staatfche benden als rot eer
der Aartshertogen z y n iu het lichc gegeeven.
De vreugd w e g en s ’t ontzetten van
’s Hertogenbofch wierdt ten Hoove te
meer beipeurd, mids men aldaar vooraf
rccds dc wifle cyding u y t Spanje bekomen
had, hoe aldaar tot groote blydfchap des
Konings en van het geheele H o f , den tweeentwintigften
van Herfftmaand, des zelfs
B b b b b b b z Ge