P H I L I P P U S I I I , R E X H I S P A N I A R U M .
P H I L I P S D E I I I , K O N I N G V A N S P A N J E .
Ecn groot fchccpsanker is onder cenc k ro o n , nevens deeze zinfpreuk op de tegenzyde verbceld;
S P E S F U T U R A .
D E A A N S T A A N D E HOOP E .
Derdchalve maand v o o r ’s Konings dood
was ook des zelven alomvermaarde Aard-
ryksbefchryver Abraham Orteis te A n twerpen,
daar hy ruym eenenzeventig jaa-
(i)Sweer- ren tc voorc (i)g eb o o rcn was, tot groote
B d ? fo i droefheyd der geleerde werreld overleeden.
89. Van jongs a f zich in vericheydene wectenfchappenhebbende
afgericht, heeft h y onder
geworden federt toegelegd, om eene
volkome kennis van de gelegenheyd der landen,
ryken,ileden, zeen en ftroomen tevcr-
krygen, entot dat eynde iu gezelfchap van
de zeer geleerde Johan Viviano cn Jeroen
Scholiers van Antwerpen eerft de landen
van L u y k , Trie r,Tongren, en M encs, met
eene byzondere oplettendheyd doorreylH.
Naamaals verzeld van Emanuël van Me-
teren heeft hy zich naar Grootbrittanje en
(i)Swcer lerland tothet bezigtigendicrryken(2 ) be-
Beig ^foi T^och zynenieuwsgierigheyd, hier-
S8- ' doormeeropgewektalsverzaadigd, ipoordc
hem eyndelyk aan om ook Ita lie , waarvan
men zooveel b yd e Schryvers gewaagd
vindc, te doorreyzen. Dit om zyn e ontdekte
zeldzaamheden toc driewerf hervat
hebbende, heeft h y t’ huys komende zich
geheel aan ’c befchryven der doorrey sde landen
over- en eyndelyk z y n alomvermaard
Tooneel (3) des ganfchen Aardbodems,
raet zoogrootetoejuychinge aller gelcerden
in 'c licht gegeeven, dat Koning Philips dc
II, diehem den Ptolomëus zyner eeuwe cn
hec Sieraad des aardbodems noemde, tot
zynen Landbefchryver aannam. Nooiris
hy noch zyn e Zuftcr Anna getrouwd geweeft;
welke haaren overleeden Broeder
in ditjaar in de Abtdykerke v.in Sint M ichiel
liet begraaven. Alwaar’sMans graf-
fchrift, dac door zyncn boezemvriend Juf-
tus Lipfms (4) is opgefteld, alsnog gezien
wordt. Z y n lecven is door François
Sweertiiis befchreeven, voor z y n Tooneel
der w erreld geplaatft, de lo f-en lykdich-
ten, op z y n overlyden gemaakt, teiàmen
vergaderd in ’t licht gegeeven, en zynege-
dachtenis onder andere, als zynde f c ) een
byzonder Liefhebber der penningen, ook
op deezen gedenkpenning bewaard.
(3Ì A. Or-
telüThea-
trum orbis.
(4) Val.
Aiidrcæ
Bibi. Bels;
pag. 3.
(S) A.Or0
telii Deo-
ruin Dea-
rumque
Capit. ex
Vet.num.
Rondom zyn borftbeeld, dat met eenen geplooiden kraag cn bonten tabbaard verfierd is , lecft
men in den i-and der voorzyde dic opfchrift ;
A B R A H A M U S O R T E L I U S A N T V E R P i e n s i s .
A B R A H A M O R T E L S A N T W E R P E N A A R .
16) I. Brief Eenc gekronkelde flang, kruypendc door eene ilapel boeken , heeft den aardkloot in haar
van Paul, hoofd; (<5) nevens dit Griekfche byfchrift in den rand der achterzyde;
Korinth.
kap. III. M il p I A n A p’ T il' ensT.
y . 19.
D W A A S H E T D B T GOD.
(7) Evang.
kap. x’. D a t is , o f wel Ortcls, het Aardryk bcfchryvende, allerleye boeken der menichlyke wysheyd
if. 16. met eene wonderlyke voorzigtigheyd, waarvan dc flang (7) het zinnebeeld is , zoodaanig doorkrookroopen
had, dat hy de kcnnisvan den ganfchen Aardbodem genoegzaam in zyn hoofd bevatte- 1 7 9 8 .
d e , zoo was echter dccze uytgcllrekte wectenfchap even als alle wysheyd deezer werreld , v o l - -----------
gens het ge.aiclde opichrift, cn de getuygenis van den A poftel, flechts dwaashcyd by God.
(t) Meter.
Ned. Hill.
£oI. 410.
© H.de
Groot
Ned. Hift.
£01.352.
(3) Meter.
Ned. Hirt,
fol. 430.
Niet min, als Koniiig Philips v o o r z y n
overlyden aan zyue Dochter den Aartshertog
Aalbert cot Echtgenoot gegeeven
had, was h y ook bedacht geweeft om aan
zynen Z o o n , den althans regeerenden Koning,
eene Huysvrouw ce bezorgen. Deeze
was Margreta van Ooftenryk uyc den
huyze ( i ) van Beyere , wier Moeder cene
volle Nicht van Ke yzer Ferdinand en-met
zyn en Zoone getrouwd was. Zulks Margreta,
u y t dic huuwelyk gebooren, van’s
Vaders zyd e haaren eygen Oudoora cot Vadcr
, evengelyk Philips haar aanftaande Gemaal
in gelyken trap van’s Moeders zyd e
zynen Oiidoom toc Vader gehad heeft.
De eze Prinfcs, nu oud omtrent veertien
jaaren , in gezelfchap van haare Moeder
tot vokrekking van dit Huuwelyk uyc Hongarye
(2) in Italie komende, wierdc van
Aaibert op den Veneetfiaaufchen bodem
ontmoec , en mec hem op haare verdere
re y ze v erzeld, als ondertrouwde G e maalin
van den regeerenden Koning van
Spanje, alom met dc uyterfte hoogachcin-
g ed o o r de byzondere Staaten, Steden en
Landfchappen onder ’c oprechten van veele
eerpoorten zeer heerlyk ingehaald cn ontfangen.
T e Mantua namen de Gezanten
van den Veneetfmanlchen Vryenftaat, dic
haar tot hiertoe geleyd , cn (3) nevenshaar
gevolg in ’c doorreyzen van hunne landen,
op koften van hunnen Staat den tyd van tien
dagen achtereeii, op de allerprachtigfte
w y z e onthaald hadden, haar affcheyd met
uytbundige cerbicdcniiTc. Vanhier wicrdc
de rcys toc Fcrrarc, hoofdftad des Hertogdoms
van dien naam, voortgezet; daarzy
wegensPaus Klcracnsden V i l l , door cwcc
Kardinaalen (4 ) verzeld van een zeer
groot getal Kerkvoogden en Edellieden,
dric duyzend crccden buyten de ftad wierdcn
verwelkorat, cnnog dien zeifden avond
ter voetkus vanden Paus geleyd. W c lk e (7 )
om de ondertrouw tuflchen dcu Spaanfchen
Koning cn deeze Prinfes, entufrchcu den
Aartshertog Aalbert cn de Dochter van
Spanje, te verrichten, z ich aldaar bevondt.
Dce zc plegtighcden gefchiedden
den {6) vyftienden van Slagtmaand in de
Hoofdkerke dier ftad, werwaart het Vorft.
ly k e gezelfchap, naa ’c afleggen der ronw-
kleederen, mec blaakende ftaatfie zich had
begeeven. Naadat de volmagtsbrieven door
den Spanfchen Koning aan den Aartshertog
Aalbert gegeeven, om zynen perfoon b y
’t voltrekken dicr ondertrouwe te verbeelden
waaren geleezen, wierdt die volgens
de gewoonlyke plcgtigheden der Roomfche
kerke verricht, en ’t nieuwgctrouwde
paar geluk gewenlcht. Gevolgelyk wierdt
ook de ondertrouw tuflchen den Aartshertog
en den Hercog van Z e fla(7 ) ,als daartoe
b y brieven van Izabelle gemagtigd, op de
zelfde w y z e voltrokken, het overige van
dien dag in ’c bedryven veeler vreugdetekenen
wegen dit dubbelde huuwelyk ,geflee-
rcn, en opden laft van den Paus z c if ter
gedachtenis dees(8)gedenkpenning gemunt.
(4) Hift.
Narrat.
Profeél.
Alb. &
liab. fol.
S7-
(j^Bonan-
ni Nu-
milhi.
Pontif.fol,
490.
(6) Bulen-
geriHiil.
hb.X. pag.
314.
(7) Hift.
Narrat.
Profeft.
Alb. &
Ilab. fol.
59-
(8) Bonan;
Numilm.
Pontif. fol.
489.
Zyn borilbceld , eenc Vefperkap aanhebbende, ftaat op de voorzydc; binnen den zoom deezes
tytels:
C L E M E N S V I I I , P O N T i f e x M A X im u s .
P A U S K L E M E N S D E VI I I .
D e zelve Paus zit op de rugzyde des pennings op zynen troon , en houdt eenen zonnefcherm
in de flinker hand, aan wiens fteng twee fleutels kruyswyze gehecht zyn. ln dccze gellaltc naden
hem de ondertrouwde Gemaalin van den Spaanlchen K o n in g , die hy mct ecnc (p) gewyde
roosbefclienkc, cn met deeze woorden (10) van den Bmydcgom der Kcrke aanfpreekt;
(9) Hift.
Narrat.
Profeél.
Alb. &
Hab. fui.
Hoogelicd
kap.Il. fi.
10. en 13.
¡iii
t e " to|
!