4 o H N E D E R L A N D S C H E
( i) Meter.
Ned. Hift.
fol. 309.
( i)H . de
Groot
Ned. Hift.
fol. 154.
deren arbeyd, mids h y , zich door den
afgclegdcn reystogt vermoeidveynsde, tot
den volgendcn dag uytfteilen. Eu dewyl
men hem noodzaakte binnen de ftad te
moeten vcrnachten, n a n ih y die gel^en-
hcyd w a a r , om aan Graaf M aurits den
ftaat, waarin de zaaken zich bevonden, te
laaten weecen : mids die reeds ( i ) tot on-
derfteuning des aanflags, met cen genoegfaam
gecal knechten, in ftilte de ftad was
genaderd; De nacht nu ondertuiTchen het
aanfchyn des aardryks met duyfterheyd
overdekc, en de gemoederen door , eene
diepe ruft in den eerften flaap bevangen
hebbende, trade Herauguieres met zyne
medegezellen ten e lf uuren u y t het fchip,
verdeelde zyn e manfchap aan tween, en
viel ze lf mec de eene helfte opde(x) bezec-
ting, waarop zich eerlang ecn verward
krygsgefchrey onder ’c doodflaan der bezettelingen
, alom in ’c Hot verhief. Des
vloog de op de been geraakte bezetting der
ftad derwaart mec voorneemen van langs
de poort van ’c flot den hunnen te hulp tc
komen; dan door de andere wederhelft
onder Hopman Lambert Charles, met
fterk fchieten en ’c ftiptelyk opvolgen der
beraamde maatregelen in dic voorneemen
belet zyn d e , wierdt het beftemde teken
aan Hohenlo gegeeven, die z ich ftraks
daarop in (3) den burg begaf, en onmid-
delyk weder van Graaf Maurits mec zyne
onderhoorige manfchap gevolgd wierdt.
Op deeze w y z c het flot geheel zynde vermeefterd,
zoo ftondc nu de verwinnaar
gereed, ommet het openen der poorte in
de ftad tc vallcn ; maar de verbaasde burg
e ry , ontbloot van rugfteun, en bevreesd
voor den aanftaanden moord en eene wiffe
plondering, beletceden hec eerfte d o o r ’c
aangaan van een eerlyk verdrag, cn kochten
het laatfte af, d o o r ’t betaalen van twee
maanden foldye. Breda aldus zynde (4)
gewonnen, zonder dat iemand, van dic
in'’c turffchip geweeft waaren, was geCieu-
veld/ wierdt daarover door alle de Vereenigde
Geweften, o n d e r ’t bedryven veeler
vreugdetekenen, (7 ) gevierd en dcs-
„wegen dees legpenning op bevel van
den Raad van Staate roc eeuwige gedachtenis
gemunt,midsgaders de Ontfanger (6)
Doublet door de Algemeene Staaten gelaft
om, naar ’c voorbeeld van den gemelden
Raad, ook elf Leggen, ieder van eenentachtig
guldens dier legpenningen, te doen
flaan,en die door den Griffier des Lands aan
de leden der vergaderinge, volgens beraamde
o rd e , u y t te deelen^
.. Meter:
led. Hift.
fol. 309.
(4) Refol:
der Ge-
conim.
Raad.
vanHoll.
S Maart
1590, fol.
i8o.
(5) Bor
Nederl.
Beroerten,
XXVII.
boek,
fol. 24.
verfo.
(6) Refol;
der Staar,
Generl.
26 Mey,
ijpo. ■
Op de voorzyde zict men uyt hec befchreeven turffchip, daar het in de haven o f gracht, van
’ t flot legt, de verborgene krygsknechten te voorfchyn komen, cn den rand daarrondom beftem-
pcld mec deeze woorden;
P A R A T I V I N C E R E A U T M O R I . 4. N O N A R um M A R T I I .
B E R E T D OM TE W I N N E N OF T E S T E R F E N D E N 4. F A N
L E N T E M A A N D .
;ens by ver-
iauwcrkrans
Zynde de nacht,op welken zy het flot gewapender hand, cn de ftad Breda vervolgi
drag hebben ingenomen. De ragzyde heeft geene verbeelding, maar binnen eenen 1;
dit opichrift;
B R E D A A S E R V I T U T E H I S P A N A V I N D I C A T A , D U C T U
P R IN C I P I S M A U R I T I I A N A S S o u .
A n n O C IO 1 0 X C .
B R E D A F A N D E S P A A N S C H E S L A A F E R N T F E R L O S T D O O R
' T B E L E T D F A N P R I N S MA U R I T S F A N NAS SOU.
I N ' T J A A R ifpo.
Hoogi
to - U
t.;
H I S T O R I P E N N I N G E N . V . 409
(P Refol.
der Ge-
comm.
R.iad.
v.in Holl.
5 Manrt
1590. fol.
(i) Refol-
dt-r Ge-
toinm.
Raad.
vanHoll. 6 Maart
jjpo. fol.
81.
(al Bot
XXVII.
boek.
fol.24.
vcifo.
H ooglyk was men in Holland op de
tyding van deezen weluytgevoerden aanilag
verheugd; zulks dc Gemagtigde Ra aden
van dac Geweft ( i ) den Hopman Bruges
v o o r ’t ovcrbrengen vau de zelve mec
tweehonderd guldens befchonken, e u u y t
den naam der Scaaten van Holland b y (2)
brieven nict min den Graaf van Hohenlo
als Maurits z e lf wegens ’c herwinnen van
Breda geluk wenfchten. Dees laatfte ook
willende bclooncn hcc goede be lcyd , dat
Herauguieres ftaande deeze onderneeming
had laatcii blyken, ftelde hem ftraks aan
tot Stedevoogd (3) niet allecn van ’t f lo t ,
m.tar ook van Breda ze lf, maakte Hopman
Lambert Charles, die de bezettelingen der
ftad op dc poort aanvallende zo o moedig
had afgekeerd, Wachtmeefter der veroverde
ftad, en vondt goed den Schipper, z y ne
twee Neeven, en alle de overige fol-
da.aten, dic in ’c turflchip verborgen geweeft
waaren, aan dc gocdc gunft der Staaten
van Holland o p ’t uaadruklykfte te b eveclen.
Zulks de Algemeene Scaaten, op
den voorflag van die van Holland en het
ingenomen oordeel van den Raed van Staate
, aan den fchippcr Adriaan van den
Berg, uyc aanmerkinge dac h y den aanflag
(4) op Geertruydenberg i n ’t jaar vyfticn-
honderddrieenzevcncig mede had bevorderd,
behalven eeu ly frentc van driehonderd
guldens ’s jaars en vyfhonderd guldens
gereed hierenbovcn nog duyzend (7 ) guldens
hebben toegelegd uy td e eerfte gelden,
die van de Brabantlchc brandfchattingen
ftonden ontfangen tc worden. Z y u e Neeven
Willem en Adriaan Jooflsz van den Berg
wierden ieder mec tweehonderd guldens in
gereed geld,en ccne lyfrente van hondcrd-
y y ftig (6 jguldens ’s jaars hun leeven lang
geduurende befchonken. A lle de verdere
Hopluyden en gemeene foldaaten , dieHe-
rauguiercs in ’c turffchip verzeld hadden,
wierden fcdcrt door Maurits b y alle voorkomende
gelegenheden (7 } mct ampten bc-
gifcigd, en icdcr der zclv e doorde Algemeene
Staaten vannuafaan nice alleen mec twee
maanden fold ye, boven de twee andere,
die z y van de ftad bedongen hadden, maar
ook cer gedachtenis van hnnne beproefde
kloekmoedigheyd en goed beleyd daarenboven
nog mec deezen gouden gedenkpenning
, ter waarde van vyfentwintig (8)
guldens, befchonken.
( 4 ) * « hier
vtor fol.
166.
(5)I<anfte-
kcning op
de Refol.
derStaaten
van Holl.
fol. 308.
(6) R efol.
derStaaten
van Hoi).
16 Maart
(7) Bor
Nederl.
lleroerten,
XXVII.
boek,
fol.24.
vcrfo.
(8)Kantte-
kening op
de Refol.
herStaateu
vanHoll.
foi. 308.
Op des zclB voorZyJc ziet men de verfchoolc manfchap uyt het turffchip te voorfchyn komen;
cn de rand omzoomd met deeze woorden toc op- en omichrift:
I N V I C T I A N IM I p r e m i u m . P A R A T I V I N C E R E A U T
M O R I . 4 M A R T I I .
B E L O O N I N G D E R O N F E R W I N N E L T K E Z I E L E N . B E R E T D
O M T E W I N N E N O F T E S T E R F E N . D E N 4. F A N
L E N T E M A A N D .
Onder het wapenfchild van Maurits en den Leeuw der Vereenigde Geweften, die in den ecnen
Idaauw eencn bundel pylen, cn in den anderen een bloot zwaard voert, leeft men dit opfchrift
op dc achcci-zyde:
B R E D A A S E R V I T U T E H I S P A N A V I N D I C A T A , D U C T U
P R I N C I P I S M A U R I T I I A N A S S o u . A n n O C IO 1 0 X C .
B R E D A F A N D E S P A A N S C H E S L A A F E R N T F E R L O S T , D O O R
I IE T B E L E T D F A N P R I N S M A U R I T S F A N NA S SOU.
I N ' T J A A R lypo.
/. DeeL L l l 11 Mec
#v
“I; '
'•( to;.
0 1 '
ijlT
V
ro. M