. J et*
iM l li t l lf
• V H
1 i
M i ' dl"*
P H I L I P S , B A R O N V A N M O M M O R A N C Y , E N Z . G R A A F
V A N H O O R N , A D M I R A A L .
Op de rugzyde ftaan wederom twee Jerufalerafche veders o f palmtalckenj en daar onder deeze
dichtregels, mede door Johan Oofterwyk gemaalct.
D i t ' S H O O R N E , D I E H E T Z E L F D E L O T
M E T E G M O N T SM A A K T E OP ’T M O O R T S C H A V O T ,
I N ' T B E R R E N E N D E R S T A A T S G E V A A R E N
H A D G Y O R A N J E S R A A D GE LOOF T ;
GY WA A R T G E E N P R I N Ci E Z O N D E R H O O F T
D Ü S S N E U V E L E N V R Y H E Y D T S M A R T E L A A R E N
O N T H A L S T TOT B R U S S E L ;
D E N s- J U N Y , A N N O ifö § .
Naa ’c uytvoeren van deeze en andere
ftaacvonniiTen volgde de Hertog van Alv a
in perfoon de byeengecrokke krygsmagc,
Ci) Hoof t welke h y onder den Overfte V ite lli, ( i )
kleynen naafleep van gefchut,
fchipbru^en en anderen voorraad ; over
Deventer en Koeverde voor a f naar Groc-
ninge had gezonden. Graaf L od ew yk had
deeze ftad federt het laatfte behaalde voordeel
eenigzins belegcrd gehouden, maar
op de tyding van Alvaas naderinge zyne
benden doen afcrekken , . het we. Ikc ZOO
behendig niet kon worden v o lv o e fd , o f
hem wierden in ’t wyk en naar Jcmminge
driehonderd zyner achterhoede afgeflaa-
gen. Z y n e geheele krygsmagt beftond
thans u y t omtrent achtduyzend zo o Franfche
als Hoog- en Nederduytfche knechten,
midsgaders tweeduyzend ruyteren;
met welk e, en zich voordeelig te legeren,
h y de aanflagen en eerfte hevigheyd van
A lv a hoopte te verduuren, Dees op zyn e
aankomft , door de achterhaalde boeren
cn het bericht der overlooperen, van 's
Graaven legerplaatfe en de fterkte zyner
(0 Mete- benden verwittigd , deed ( x ) dc z yn en ,
Hiil foi. Df^t^renr twintigduyzend fterk, zich een’
60. halve myl van de Naflbufchen nederflaan,
en door Romcro vooreerft ligre fchcrmut-
lelingcn aanhechten,omde onbedreevenen
dus uyt hun ingcnomen voordeel te lok-
keu. En .waarlyk, dit gelukte den Spanjaard;
zülks de volkome ftryd tuflchen de
wederzydfche legers eerlang wel heftig
wierdt begonnen, doch zeer kort uytge-
houden; vermids de kans der overwinninge
w el haaft, door Alvaas overmagt en er-
vaarcnheyd in krygszaaken verzekerd, z y ne
z y d e koos. De moord hier op gevolgd
was zeer groot cn kon het getal der geblee-
venen, volgens des verwinnaars voorgee-
ven , wel zevenduyzend ophaalen, doordien
hcc geeven van lyfsgcnade thans niet
geb niyk lyk was,en veclen van de vlugters,
in het water cn de moefcn geftorC,het leeven
daar b y inlchooten. Graaf L o d ew yk
e lfw a s hec gevaar (3) niet, als met over (3) Hooft
de Eems te zwemmcn, o f (gelyk anderen
willen) met een fchuytje ontkomen. Niet 188.'
minder was ook de b u y t, want de Spanjaard
had dertien vendels met zeftien zo o metaale
als y ze re ftukken gefchuts., en daaronder
de zes van G roeninge, die Arenberg
voorheen had verlooren, midsgaders een
groot getal trek-en rydpaarden, overvloed
van eetwaaren, cn cen goed deel gelds en
zilverwerks veroverd. ’c Was hierom dar
Alv a van deeze zeege alom (4)
^ (4) Mctez
breed opgaf, cn cen uytgebreyd verhaal ren Ned.
aan den Raad van Staate b y brieven
zondc ; ja ’c was u y t oorzaake van Bor Ned.
deeze overwinning dat ook t’ zyn c r ecrc fvT o 'S ’
deeze twee gedenkpenningen gemaakt foi. i7S*
zyn.
I.cnll.
I. en n . Zyn geharnaft borftbeeld ftaat op beyde de voorftukken; binnen het omfchrift dee*
zer tytelen:
F E R D I N a n d u s T O L E T a n u s , A L B tE D U X , B E L G i i
P R jiE F e c t u s .
F E R D I N A N D V A N T O L E D O , H E R T O G V A N A L V A ,
L A N D V O O G D V A N N E D E R L A N D .
Op de rugneftukken ftaat, tuiTchen twee opgehangene wapenriften, een brandend altaarj
Wiens voorzyde dit opfchrift voert: '
D E O P A T R U M N O S T R O R um .
A A N D E N G O D O N Z E R V A D E R E N .
De maarc deezer overwinninge had geheel
Spanje met ongemeene vreugde vervuld
, waare die niet aangekomen op een’
. ty d dat dc Koning en ’t ganiche H o f zich
van her uyterfte leed en hartzeer voelden
getroffen: aangezien Don Karel, eenigfte
zoon des Konings cn toekomende er^e-
naain des R y k s , op bevel zyn s vaders was
(i) Hooft (^) hcchtenis geimeeten, om dat h y (ge-
Nederi. ly k iommigeii meenen) op ’s vaders leeven
189.’ verdrukte Nederlanden zou de
hebben toegelegd; of(als anderen willen)
om alte g roote gcmeenzaamheyd metzyne
Sciefmoedcr, welke eerft aan den zoon ten
h u uwelyk -zynd e beloofd g ew e e ft, hem
naderhand door ’s vaders trouw was ont-
ftreekcn: o f eyndelyk (gelyk de Geheym-
(1) Korn, fchryver (x ) Antoni Peres getuygt) over
Ema^e vcrftaiidhouding met de vyandcn zyn s va-
Muntder dcrs. H o c h e t z y , ’t is zeker dat de Ko-
Hoirfoi“ was , en de Ketter-
■ Sj.cm,' meefters de Rcchters, die hem ter dood
verwcezeu. Philips z e lf niet zonder g root
7 . Deel.
iy6 8 .
' f l
geweld te doen op z y n gemoed, beveftig-
de met eyge handteheninge het gevelde
vonnis, ftellende de w y z e van fterven aan
de keur van zynen veroordeelden z o o n ;
die nu de eene, dan de andere w y z
e , en alle even zeer verwerpendc, zich
als wanhoopend aan de woede overgaf, cn
niet minder tegens de onmenfchelykheyd
zyn s vaders, als dc wrcedheyd zyn s Raads
tiytvoer, te rw y l hy over de elende van
z y n rampzalig noodlot ook menigmaal u y t
riep: E l e n d i g e z o o n v a n d e n A l l
e r e l e n d i g s t e n V a d e r ! Dan e yn d
elyk door zyn en Biechtvader ter dood
b e re yd , wierdt h y (gelyk Peres ichryft)
door vier flaaven met een’ zyden ftrop in
zyn e ftaapkamer geworgd, o f (gelyk (3 ) (3) Hooft
anderen melden) door vergif, o fh e t ope-
nen zyner aderen gedood. D ew y l n u'zync
gedachtenis de volgende penning cn penningplaat
bewaard hebben, acht ik niet
ongcrymd dezelve ,fchoon veel vroeger gemaakt,
beyde alhier in te laflcn.
Hh I. De