«»Il i
i l i
IS
• iiH'lf '1 "it.i ’’ I
f i ' ‘ Si. , | i i
t “'Ì;i, É;
i . i f f i
t a l ’ *
I< 77. C A L C U L I O R D IN U M B E L G I I .
R E K E N P E N N / N G E N D E R S T A A T E N V A N N E D E R L A N D .
Hoewel men uyt dit op-cn omfchrift zoude moogen denken, dat dees legpenning ter eere van
Viglius zelf gemunt is , zoo is’t echter eene voldaage waarheyd, dat de gedachtenis van zyncn
N e e f,als nieuwen Proolb van Sint Bavo,daarop bewaard is:als blykt zoo uyt het ontbeeren der
gemelde eertekenen, cn uyt andere penningen, in laatere tyden t’zyncr eere gemaakt; als ook om-
Cr):\Anc3ie op de achterzyde, rondom het wapenfchild van Bucho van Ayta, zync gewoonlyke by-
kSpTlf ’ genomcn uyt (i) den brief van Paulus, iu den rand tot omfchrift gcleezen wordt; te
Y.i'. . ' -weeten:
Q V M S U R S U M S U N T Q U .^ R I T E .
Z O E K T D E D I N G E N D I E B O V E N ZTN.
Als Don Johaji n y t zyne wcdergekeerde
Gezan ten , die h y , oin den Prins van
Oranje, nevens de Staaten van Holland
. cn Zeeland tot het aanneemen cn tekenen
v a n ’t gemelde Verdrag tc beweegen, naar
Geertmydcnberg had gezonden, verftondt
ri") Hooft dat de ( i ) gemelde Prins en Staaten zich
fof. 51? ■ «iiu den Vreede van Gent wilden houden,
doch geenszins in het daarop gevolg-
de Ecuwige gebod o f eenig ander verdrag
inlaaten, eer de voorwaarden van dicn
Pays waaren volbragt en naagekomen ;
vcrgde h y den Staaten dien Prins en zyne
WY Hooft aanhangers te (5) beoorloogen; voorwen-
‘ dende dat die den k ryg , met het benaauwen
van Amfterdam, ’t gene den Roomfchen
Godsdieriit en den Koning was coe-
gedaan, van zynen kaut eerft had her-
vat. M-aar dewyl de Algemeene Staaten,
moede van de voorgaande elende en rampen
des oorlogs, verre van dat verzoek
toe re ftemmen, verfcheydene benden ,
U'' Hooft i n ’t land van Namen en daaromtrent (4)
foLjfi.' ’ de regemencen van Mario Cordoini
en Margeile , g elyk ook honderd-
v y ftig paarden van Entes, midsgaders de
vendels, die zich in 't Sticht van U y t recht
ophielden, naa gedaane betaaling
afdankten ; zag h y tot z y n leedweezen
hoe merkclyk zyu e magt door ’t laatft-
gcflooten verdrag gefnuykt was. Des be-
ftooc h y zich daarvan te ontdoen, en hebbende
de Walfche benden, die de befte
Nederlandfche fteden in haar geweld hadden,
behendiglyk aan z yn c zyd e getrokken,
vc r rcy sd ch y naar Namen; in fchyn
van dc Koningin van Navarre, op haaren
doortogt aldaar, tc begroeten: doch
naauwlyks was hy in de gemelde ftad aangekomen,
o f h y cn z y n gevolg maakten
zich door cene krygslift meefter van den
burg; welke v yandiykh eyd, gevolgd van
’t verzekeren van Charlemonc en Luxemburg
, genoegfaam het teken van eeneh
nieuwen oorlog in Nederland g a f De
Staaten, deeze onverwachte tyding ont-
fangendc, ftelden zich ftraks in ftaat van
raecr diergelyke aanfl-agen te konncn te-
gengaan, deeden (5) Antwerpen, Bergen WHooft
op Z o om , Steenbergen, Tertolen c n ’s
Hcrcogenbofch bezetten; en Breda, wiens
bezetting zich voor Don Johan verklaard
had, door hunne benden, onder beleyd
van den Graaf van Hohenlo cn Champai-
gncy {6) belegeren. Daarbinnen had
Fronsberg hcc beve l; welke zich zo o on- £01.519. ’
verwacht vindende aangetaft, eenen z y ner
Hopluyden naar Don Johan fchik te ,
om ce weeten, hoe h y zich by deeze tyds-
geftalce te gedraagen en waarnaarte richten
had. I n ’t wederkeeren van Namen wierdt
dees uytgezonden Hopman, en by hem
zeker brieQe, van Don Johan aan Fronsberg
gefchreeven, betrapt, ’t gene dien
Stedevoogd binnen twee maanden ontzet
beloofde. D e Prins van Oranje, die zich
thans te Geertruydenberg ophieldt, en
werwaart men den gevangen gebragt had ,
wift dien zoo verre te overreeden, dat h y
zich in zynen dienft b e g a f, en aannam
een ander naagebootft brieve in dc ftad te
beftellen, ’t gene het ontzet buyten hoope
ftellende den Stedevoogd tot het handelen
mct den Prinfe aanmaande. Deeze k rygslift
, cn dat men den bezettelingen twee
maanden foldye in geld, en eene in lake-
nen, tc betaalen aanboodt, mids z y de
rcft der fchuld den (7) Staaten quyt fchol- (?) Hooft
d en en hunnen Kornel overleverden, was
van die uytwcrking, dat z y don Stedevoogd
Fronsberg nevens dc aanbctrouwde
ftad, op den vierden van Wynmaand,
den Prinfe van Oranjc in handen ftelden.
Staande de belegering had men daarbinnen
tot betaaling der,bezettinge dc volgende
tinne cn zilvere noodftukken geflaagcn.
I. Het
H I S T O R I P E N N I N G E N ; I IL BoeL 237
■ 4 - 'i i
J. li
I. FÎct eerfte is vierkant, heeft in’t midden het wapenfchild der ftad , en' omhoog een ander
ingeftempeld, zynde dat van Oranje; tot een teken dat door des Prinfcn laft de inwiiTeling eri
Vergocding gefchied is. Het omfchrift verder is dusdaanig :
I N D E R N O O T B red a . A nno 15-77.
II. Het tweede ftuk, dat van zilver en voor twee guldens gangbaar gewéeft is', als uyt dé oh«
dcrgefteldc Z blykt, heeft omhoog eene leli, in den rechter’ hock het wapenfchild van Oranje^
en in den flinker’ dat van Breda, wiens naam ook in het midden, cn binnen dît omfchrift ftaat;
N E C E S S I T A T I S E R G O . 1777.
N O O D S H A L V E . 1777.
III. Het derde en kleynfte is van lood, en heeit in’t midden het wapen van Breda , ter flinker
dac van Oranje, cn ter rechter zyde ecn burgje geftempeld; binnen dit omfchrift;
I N D E R N O O D B r e d a . A nno lyjy.
IV. Het vierde is mede van zilver en voor èenen gulden gangbaar geweeft, als blykt uyt de
twee ondergeftelde talduydende letteren X X , en inden rechter’ hoek ftaat het wapenfchild van
Oranje, in den bovenften een burgje, en in den flinlcer’ cene leli; verdcr leeft men tot op- én
omfchrift :
IN N E C E S S I T A T E B R E D Æ . i f j ; .
I k D E N N O O D v a n B R E D A , i frf .
V. Het laatfte, dat van lood en rond is, heeft in’t midden den naam der ft-ad^ cn daarboven
het wapenfchildtje van Oranje geftempeld ; binnen het omfchrift dcezer woorden ;
N E C E S S I T A T I S E R G O . 1577.
N O O D S H A L V E . 1777.
Die van A ntwerp en, bevrcesd dat in
tyde en w y le de bezettelingen van’c flot,
die z ich , o p ’t ontfangen hunner achtcr-
ftallen, voor dc Algemeene Staaten verklaard
hadden , z ich door Don Johan tot
naadeel der ftad wel weder mogten laaten
omkoopcn , g elyk h y bereyds , in
fchyn van te handelen mct de Hoogduyt-
fchc Kornellcn wegens hunne achccrftal-
i . lOeel.
len, de zelve aan zyn c ( i ) zyd e en tegens CL Bof
de Algemeene Staaten , voor z y n vertrek S ? r ten j
naar Namen, verbonden had , verzoch- xi.bo ek ,
ten aan de Algemeene Staaten, op den ne-
genticndcn van Oogftmaand b y mondeling
vertoog hunner Gemagtigden, (2) hetge-
heeic flot, o fte n minften het gedeelte aan Beroert«;
dc z y d c der ftad te moogen flechten. V c r - X l . boek,
mids Don Johan niet zoude ruften voordat
O o o b y
1
li, .
ii .
I'.. .