L i i
k
l 5 oo. Tccht zynde legers, die op de andere zydc verbeeld zyn, in dcij wcdcrzydfchcn rand deeze cchtc
- fprcuk van den Treurfpeldichter (l) Seneka tot opfchrift voert :
£ S ï r “ '
fc. III. -i. 6i"&6Vs. Q U O S D IE S V I D I T V E N I E N S S U P E R B O S , H O S D I E S V I D I T
F U G I E N S J A C E N T E S , z J U L I I . lio o .A D N E O P O R T U m.
H E N , D I E D E M O R G E N S T O N D H E E F T V E R H E V E N G E Z I E N , Z A G
D E A V O N D S T O N D , d e n t w e e d e n v a n H O O IM A A N D
1600, B T N I E U P O O R T V E R S L A A G E N .
VI. D e laatfte e ynd elyk v erbeeldt eenen ftapcl veroverde k ry g sw a p en cn ; binnen den Zoom deczc
r wo ord en op h e t v o o r f tu k ;
M A G N a E R E S A R M I S .
GROOTE Z A A K E N D O O R D E W A P E N E N V E R K R E E G E N .
Het ruggeftuli vocrt het Zeelandfche wapenfchild; binnen zyne gewoonlyke zinfpreuk;
L U C T O R E T E M E R G O . idoo.
I K WO R S T E L E N HOU M T B O V E N . tdoo
ÖG'troo ) Groot
c'
H. de
Ned. Hift.
fol. 409.
(3) Refol.
der Staat.
van Holl.
van 7 tot
271.
(4) Meter.
Ned. Hift.
fol. 4j6.
verfo.
(5) Refol.
derStaaten
van HoIL
van 7 tot
13 Aug.
1600. fol.
272.
© B or
Ncderl.
Beroerten,
XXXVII.
boek,
fol. 43-
vcrfo.
Ecr Graaf Maurits den gemelden inval
iiiViaandre deed,\vas’er van wege de Roomfche
Geweften weder aanzoek gedaan, en
gewag gemaakt van Vreede; waarop de Vereenigde
Staateu die van Bru^ e en Gent door
brieven hadden aangemaand, ten eynde z y
zich het Verbondwilden erinneren, dat z y
eertyds tegens de uytheemfche heerfchappy
mct zoo groote kloekheyd nevens hen bezwooren
hadden: des zo o z y den Vreede
verzochten, dat hec vooraf noodzaakelyk
was hun Vaderland van alle uytheemfch
(x ) geweld te bevryden. Op dit fchryven
o f uyc vreeze wegens de laatftverlooren
veldflag, kwaamen onder de vergunde(33
vrygeleybrieven, vanwege de Roomfche
Nederlanden Graaf Gerard de Hornes Sre-
devoogd van Mechelen , Jonker Philips
van Benting, Heer vanBicht, enMeeftor
Hendrik Kodt Loontrekkend Raadsheer
van Y p ere, nevens eenige andere Gemagtigden
den (4) twintigften van Hooimaand
te (7 ) Bergen op Zoom. Alwaar nevens
Johan van Oldenbarneveld zich ook v e rfcheydene
Gemagtigden vanwege de Vereenigde
Geweften lieten vinden, om de
voorflagen van Vreede der Roomiche Staaten
aan te hooren. Naa de elende van den
kryg en hct voordeel van den Pays ten
breedfte uytgemeeten te hebben, betuygden
de Roomfche Gemagtigden het eens
tyd te worden, om het (6) masker v a n ’t
voorgcwende mistrouwen tegens den Spanjaard
a f te leggen, en met eene volkome
oprechtheyd aan de herftelling van den te
lang ontbecrden Vreede tc arbeyden. Waarop
Johan van Oldenbarneveld, die indit
jaar van Graaf Lamoraal van Egmond de
Heerlykheyd van Berkel , opbrengende
jaarlyks vierentwintig guldens (7 ) voor
achtienhonderd guldens kocht eu hier voor
de andere Gemagtigden vanwege de Vereenigde
Staaten het woord voerde, betuygde
eene gelyke zucht tot den Vreede, doch
dat de Vereenigde Geweften zich uooirmet
den (8) Spanjaard, noch met de Aartshertogen,
onder wier naamen die Landaardt
flechts z yn e aanflagen verborg, in
eenige onderhandeling zoude konnen inlaaten.
Dan wilden z y zich de Aartshertogen
en Spanjaards quytmaaken , ieder in
zynen ftand en weezen laatende eene v ry e
regeering der Staaten, o f wel eenen gere-
gelden (9) Vryenftaat oprechten, waarin
elk, h y z y Roomich ofOnroomich, v ry
zynen Godsdienft oeffenen, en (10) buyten
alle naafpraak z yn e gerechtigheden en
vrydommen behouden en gebruyken kond
e, zoo maakte h y zich fterk u y t naame
van alle de Vereenigde Geweften, dat’cr
geene hinderpaalen zouden gevonden worden
, die den P a y s , wederzyds zoolang gewenfcht,
zouden konnen vertraagen. Dan
vermids de Roomfche Gezanten betuygden
tot het maaken van eenen Vreede en niet
tot ( 1 1 ) het ftichten van eenen nieuwen
afval gekomen te z y n , wierdt de famen-
komft( I xjafgebroken ,en keerden z y zonder
iecgevorderdtezyn naar BruffelDeezeaan-
bieding echter van dat de Vreede getroffen
w a s , zo o z y nevens de Vereenigde G cw e f
ren onderling eenen nieuwen Vryenftaat
wilden oprechten, hcefc rot hetmuntenvan
deezen legpenning aanleyding gegeeven.
Dewyl
V L B o e k
i6oo.
RefoL
Ge-
comm.
Raad.
van Holl.
18 Nov.
1Ö00. fol.
419.
(8) H.de
Groot
Ned. HHt.
fol. 423.
(9) Ror
Nederl.
Beroerten;
XXXVII.
boek,
fol. 44.
(10) Mete-'
ren Ned.
Hift. fol.
457.
(11) H.de
Groot
Ned. Hift.
fol. 423.
(12),Refol.
der Staat,
van Holl.
van 7 tot
.‘Jotell.
272.
Î
Dewyl de Vereenigde Geweften \ s waaren op de gemelde voorwaarden de wapenen neder
te leggen en gelykals verbranden , ziet men op de eene zyde ecnen ftapcl afgclegdc wapenen
in ’t vuur geworpen i ftaande zoo op den opgerechten ftandaard als in den rand deczc woorden;
O R D in um A U S p i c i o , P r in c i p i s M a u r i t h D U C t u , MDC. 11 . J U L i i .
D U C E A L B e r t ö A U S T r iæ F U G A T o, E X E R C i t u q u e A D
N E O P O R T um CÆ S O .
O N D E R r G E Z A G D E R S T A A T E N ; E N B E L E T D V A N P R ÎN S
MA U R I T S D E N z. V A N H O O IM A A N D D E S J A A R S l i o o .
HE R T O G a a l b e r t V A N O O S T E N R Y K V E R J A A G D ,
E N Z Y N L E G E R B Y N I E U P O O R T GESLAAGEN.
Dengebondcn Vlaamfchen Leeuw, als blyke uyt hcc woord F L A N D r i a , VL A AN D R E ;
dat op de zuyl ftaat, wordt op de andere zyde door eenen gewapenden arm de Hoed van Vryheyd
aangebooden; doch door het uytbreyden zyner klaauwen toont hy dien te weygeren, en
zich daartegens tc wapenen. Hec omfchrift, zinfpcelende op de aanbieding door de Vereenigde
•Geweften gedaan, luydt aldus;
T U T U M A U D E N D I P R E C IU M O B L A T A L I B E R T A S .
D E A A N G E B O O D E V R Y H E T D I S E E N E V E Y L I G E B E L O O N I N G
OM D E N S P R O N G I E W A A G E N .
( i)H . dc
Groot
Ned. Hift.
fol. 422.
(2) Refol.
derStaaten
vanHoll.
Nov. tot
31 Dec.
1600. fol. 473- «a 474-
Evenals deeze famenkomft der wederzydfche
Gemagtigden, zo o liep ook de geheele
veldtogt, onaangezien debehaaldeover-
winning, zonder verder iet merk waardigs te
konnen uytvoeren, cot nier. Zulks Maurits,
naa z ich in zoo groot gevaar gezien te hebben,
flechts de glori van in eenen open vcld-
den Aartshertog verwonnen te hebben,
b y z yn e wederkomft ( i ) u y t Vlaandre me-
debragr,doch door de Staaten met den eienden
penning van alle p r y z e n , aan deez
e zyd e van de Kaap der goede Hoope en
de ftraac van M^^ellanes te veroveren,
voor hec eynde van d itja ar, volgens de (x)
gewoonte, zo o onder Ke yzer Maximiliaan
als Ke yzer Karcl gebruyk elyk , als Opperadmiraal
des Lauds voor het toekomende
wierdt befchonken. De Aartshertog ondertuflchen
met hec veld geenszins den
moed hebbende verlooren, had in ’ c kort
uyc de bezettingen nieuwe manfchap b y
een verzameld , en vondc zich eerlang
weder in ftaac om alle de aanflagen, die
Maurits met z y n zee^epraalend Jeger verder
zoude willen onderneemen, te konnen
verydelen. Echter was de elende waar in
z ic h d c landen, die onder de Aarcsherto« -
gen ftonden, om deezen tyd zeer hoog in
top geklommen: vermids alle fchackifteu
uytgeput, de Vorftlyke inkomften vermin-
derd, en integendeel de muytery der quaaly
k becaalde (3 ) krygsknechten in veele ©
fteden op nieuws ontfonkc zynde,dic alles Ned. Hift.'
ce famen eenen wiffen ondergang van den
Staat dreygde. Waarom de Aartshertogen
zich verpligt vonden, tegens den to tn o g
coe gehouden voec, eene vergadering van
Gemagtigden uyc alle de Staaten te Bruffel
(4) by een re roepen , om b y w y z e van (4) H. dc
raadvraageu in zo o verwarde tydsgeftal-
te , door hct voordraagen der Vaderland- fol.?i.* ’
fche elende en des berooiden ftaacs der
geldmiddelen, hen te eer toc hec inwilligen
van nieuwe belaftingen tebrengen: waarin
z y echter niec als naa lang tvviften, en
hec befnoeijen van de groote hofhouding
der nieuwe Vo r ften , eyndelyk bewilligd
hebben. Integendeel de w elvaart en
bloeijende ftand der Vereenigde Geweften
nam dagelyks toe in magt en groo th e yd ,
zo o door de goede beftiering des Lands als
door den aanwas van den dagelyks magti-
gerwordenden koophandel: w e lk e , naadat
h y toc aan ginszyde van dc evennachcs-
Z z z z z z 1 lyn