Î
I:
Op de andere zyde Ilaat zyn gchclmd wapenfchild, zynde een danibcrd ; ncvens dc volgende
. fpreuk, die zoo wcl als het wapcn op zyncn naam zinfpeclc :
S O N D E S F A L L E N S T A E T D AM I I O U D E R E .
(i)Sanderi
Status Au-
lic. fol. 6.
( i) Guicc.
Befchr. der
Nederl.
ful. 38.
Op den zelven tyd als Koning Philips de
zaaken van den Raad der geldmiddclen re-
gelde, heeft hy ook dc Leden tot den Gc-
heymen R.aad benocmd ; die u y t tien o f -
twa alf zeer ervaarene Rcchtsgclcerden ( i )
o f Edellicden, wier bequaamheyd alom
vermaard is , bellaande zcer oud is , en in
den beginne eene v ry uytgebreyder magt
zo o in recht-als ftaatzaaken gehad heeft;
maar naderhand door K e y ze r Karel in
nveen gcrplitfl: (z ) zynde , heeft h y veel
van z y n gezag verlooren; echter ftaat nog
aan deezen het maaken van w etten, kcn-
ren en geboden ; hcc kennis necmen en
oordeelen over de klagten en verfchillen,
wegens de grcnspaalen der byzondere
Landfcliappen gcreczen ; midsgaders het
verlcenen o f ontzeggen der brieven van
vrydom, gunft cn geuade, en veele andezaaken,
welkc de mindere rechtbankon
voorbygaande aan deezen Raad vervallen.
T o t Leden van dien benoemdc thans dc
Spaaniche Koning, Philips Nigri Kanfelier
der Ordre v a n ’t gulden (3) Vlies ; Karel
Pcrrcnot A bt vanFavern cn broeder des NcJeri.
Biftchops van A trccht; Flcrmes van Win- f°l-39-
gen; Philibert van Bruffel ; Simon R c y -
naart ; Niklaas Micaut Fleer van Indevel-
de ; Chriftoffel van Affonvillc ; Karel
Granjan Heer van Rome yn ; Philips
Knebel, en Joachim J loppcr, onder een
vootzittcnd H o o fd , ’t welke gemeenlyk
de Opperzegelbewaardcr des Vorfts is , ,
cn althans Viglius van Zwichem vv.is. In
welke hoedaanigheyd men hem op eenige
penningen vindt afgebeeld ; waarom ik
noodig achte b y de eerfte melding zyn s
naams dezelve alhier in te laffen.
I. Dc cerile,dié een lei
op de voorzyde zyn borf
^ en eerft in het jaar vyftienhonderdeenenzeftig gemunt is, voert
;ld iriit ontdekten hoofde, binnen dit omfchrift ;
V I G L I U S Z U I C H E M U S , P R jE S E S Z.
F I G L I U S F A N Z f F I C H EM , R A A D S H O O E D ENZ .
Op dc achterzvdc ftaat zyn gewoonlyk zinnebeeld , zynde een tafel, op wclke ccn geopend
bock, cene brandende kaars cn zandlooper gcplaatft zyn, waar boven deczc fpreuk van Plimus ,
uyt de Voon-ede zyner Natuurkunde, geleezen wordr:
V I T A M O R T A L I U M V I G I L I A .
H E T L E E F B N D E R S T E R F E L I N G E N I S E E N E
N A C H TWA A K E .
Met welke fpreuk cn vcrbeeldinge Viglius , op zynen naam zinfpcelende , niet allecn heeft
(4I Adas, willen bedieden, dat hec menfchlyke leeven, gelyk Erafmus (4) aanmcrkt, zeer koit van duur
Cent.llI, is maar voornaamelyk, dat het zelve eene geduurige en ernftige waakzaamheyd , orde en te-
gcnzorg vereyibht; en dat het den menfch paft, met God fteeds voor oogen te houden, altyd
gereed tc zyn, om zoo haaft als het uurglas ledig is cn de leevcnskaars uytgefchccncn heett, van
zyne wacht tc können afgeloft worden.
II. De tweede is van kleyner omtrek, doch anders den eerften in alles gelyk: waarom hy ook,
zonder eenige befchryving, hiervoor alleen afgebecld vertoond wordt.
E yndelyk heeft de Spaanfche Koning
nog eenen derden, tc weeten den Ra
fol. 844.
Ne?°Hüt. Staate, opgerecht ; welken het bc-
fol. II. ' wind over vreede- cn krygszaaken (.5) was
aanbevolen. Staande de regeering der Herrogen
vanBourgondie was dat hooge gezag
in handen van eenen Kanfelie r, doch is
federt door K e yzer K u r d , misnoegd tegens
(i) Sanrfe-
jiStatus
Aulic. ful.
(1) Guicciard.
Befchr. der
Nederl.
fol. 38.
gens dien grooten Staatsdienaar, omd a thy
het verbond, door hem met den gevangen
Franfchen Koning geflooten,- weygerde rc
bekracbtigcn, z e lf ter hand- cn waargeiio-
mcn. Naa de dood echter van z yn e M oey e
Margreta , LandvoogdeiTe deezer landen,
vondt hy goed z yn e Z u ftc r , Koningin
van Hongarie, Ci) tot Landvoogdes,en nevens
haar eenige uytmuntende Edclen des
lands te v e rk ie zen , om als ’c haar goed
d o ch t, met die vergaderinge, welke hy
den Raad van Sraate noemde , zieh over
de zwaarwigtigfteftaarszaaken te bcraaden.
Dan mids die Vorftin, cnledcrt ook Emanuel
Philibert van S a v o y e , deezen Raad
als eenen hinderpaal voor hun oppervcr-
moogen aanzagen, was dezelve zeer zcl-
dcn iamcngcroepcn. Des vondt Philips
g o e d , als zynd e ieverzuchtig u y t den
aardt , dien als op nieuws weder op tc
rechten, en aan zyn e natuurlyke Z ufter,
Avelke het hoofd van denzclven w a s, als
een tegenwigt van haar uytgebreyd ftaats-
bcwind roe te voegen. De Leden van dee-
zennieuwen Raad waaren, de ( i ) Biflchop
van Atrecht Antoni P errenot; de Prins van
Oranje; de Graaven van Egmond, H o o rn ,
cn B o flli; dc Baanderhccren vau G la y o n ,
cn Barlemont; midsgaders dc nytmunten-
de Rcchtsgelecrdcn Philibert van Bruflcl, '
SimonRcynaart,en dc Hoofd-raadViglius
vanZwich cm. En d ew y l dc laatfte nu eenen
andermaal ons voorkomt, cn cen Ne-
derlander zynde groot ftaatsbewind,ftaande
de volgende beroerten gehad hccfc,
fchynt dezaak te vcreyfchen, d a tik zyne
afkomft, aardc en forruyn war dieper op-
haale en omftandig befchryve. H y was in
Vriefland ccn half uurbuyten Lecuwaarde,
(3) den negentienden van Wynmaand, in
het jaar vyftienhondcrdenzevcn gebooren,
en wierdt, om de bcginfelcn der gelccrd-
heyd op te leggen, eerft naar Deventer,
naderhand naar ’s Graavenhaage en Lcyd e,
en vervolgens op de Hooge fchool vau Lo-
ven gezonden, om zieh daar in dc La-
tyniclie enGriekfchetaalkiinde ende eerfte
grondcn derRomcynfche rechten te oefTe-
nen: die laatfte wcrk voltrok h y te Dole in
Bourgondie , en is daarnaa te Valen9C in
het, Dauphine (4) rot Leeraar der beyde
rechten, met geene mindere rocjuychinge
dan z yn e kennis en gaaven verdiendcn,
ingewyd. Mer welken ryrcl hem ook
deeze twee volgende gcdcnkpcimingen vertoonen.
(3)Su#rid;'
Petr, dc
Scriptor.
Friliæ
pag- 307.
(4) Suffridi
Petr, de
Script.
Frilîæ.
pag. 314.'
-i-
L Een ficrlyk flangerond; het ziitndbccld van de eeuwigheyd en önftcrfiykheyd zyner gaaven de\^ail-^
cn geleerdheyd, omvungt den eerften, zynde in het ja a r vyfdenhonderdeenenzeventig gemunt, voorgaan-
en voerende op dc eene zyde zyn gewoonlyk byfchrift en zinnebeeld, van’t wclke her gcopende Uyt-
boek is beftempeld met de woorden: (f) D E U S O P t i m u s M A x i m u s ; D E B E S T E
E N G R O O T S T E GOD. De andere zyde vertoont zyn borftbceld binnen dit omfchrift; fpceling
op deeie
V I G L I U S Z U I C H E M U S A B A Y T A , J u m s U t r i u s q u e .woorden.
D o c t o r .
F I G L I U S f a n Z I V I C H EM F A N A T T A , L E E R A A R D E R
B E I D E R E CHT E N .
II. De tweede, in bet jaar vyfticnhondcrdiclitenzcilig'gemunt, is kleyner, doch heeft de-
zelfdc voor- en tegenzyde, behalven dat op deezen in den naam cn tytel cenc geringe, doch gce-
nc weczcndlyke veraucfering, en het borftltuk met eene muts, het teken der Meefterlykc waardigheyd,
gedektzy.
1/ 2 Groo-
■ I
lit