' iW
< s
: I. r ii!
’ ¡Ü; lìÉ u :
' f i : *
handhaaven , door Johan Andries Doria
-- op ’c fpoedigftc in dc naaftgclegene zec-
havens zyn e r Staaten eene ontzaglyke
krygsvloot vervaardigcn. Dan deeze groote
toerufting had tyd van noode en
de benaauwdc ftaat der bclegerdcn leedt
aeenszins zo o langen uytftel ; des wierdt
middelerwyle Francois Mendoza met een
eedeeke der icheepsvlootc , dat te Batçe-
îona klaar lag c n ’t overige v erbe yd d e,
voora f tot hctontzetren van Oran gezonden.
Waar binnen de Chriftenen reeds
to t het uyterfte waaren gebragt, e n n u a l
eenige dagen lang met paarde- en ezels-
vleeich het gebrek der eetwaaren hebbende
vervuld, niet anders dan vechtende eene
eerlykc dood, o f b y ’t overgaan der plaat-
-J- t., í.O'htNKl
fe , eene gewilfcl flaaverny verwachtten.
Doch de aankomft van Mendoza redde de
bedrukten u y t deeze vaftgeftelde onheylen.
. W a n t, gelyk o p ’t g ezigt van der
Chriftenen hulpvlootc onder dc noodlydende
ftedelingen eene algemeene vreiig-
dekreet opging', zoo beving ook de belcge-
raars zoodaanig een geweldige fchrik en algemeene
verbaasdheyd, dat z y ,zo n d e r de
naderende zeemagt a f te wachten, fchande-
ly k het beleg op bracken, en gefchut en leef-
togt den opkomende ontzettercn ten buyt
lieten. W yd en z y d verlpreydde zieh alom
’t gerucht van dit behaalde voordeel, zulks
dat ook in Holland , ter gedachtenis van
’t ontzetvan O ran , de drie volgende legpenningen
z y n iu het licht gekomen.
T n e eerfte deeier drie penningen, die alle in ’t volgende jaar andermaal getlaagen werden,
voert des Konings borftbeeld, met de rechter zyde naarbuyten gckea'd; binnen dit omfchrift m
gebrcklyk Latyn op het voorftuk;
P H i l i p p u S , D e i G r a t i a H I S P a n i a r u m R E G I S ,
C O M I T I S H O L l a n d i a i .
P H I L I P S , D O O R G O D S G E N J D E K O N I N G V A N S P A N J E ,
G R A A F F A N H O L L A N D .
Ophetachterftuk ftaan de wapenfchilden van Holland, Zeeland, Uytrecht, Vriesland cn
Ovcryffel, verbceldende een krays; binnen den zoom deezer woorden.
O R A N A T U R C A R U m O B S ID IO N E L I B E R A T A . lySj.
O R A N F A N '1 B E L E G D E R T Ü R K E N F E R L O S T . lyfij.
II De tweede voert wederom her geharaafte borftbceld des Koninp , doch met dc flinker
zyde martayten gekeerd; zynde verdefden eerften in ruggeftuk en omfchnftcn gelyk.
:. De katfte heeft dezelfde rugzyde met de twee voorgaande; doch rondom her wapenfchild
ad Dordrecht, dit randfchrift op de voorzyde;
L E G G E L T v a n d e M U N T E R S v a n HO L L AN D .
I l l
der ftad
Alwa ar, g elyk ook d o o r ’t verdere Ne-
derland, met het vertrek des Kardinaals
( i ' Hooft van Granvelle men het ilaatsbewind ftraks
h S l op eenen anderen voet ( i ) zag behandelen,
47.
onder de Grooten des Raads grootere cen-
dfagt doorftraalen , cn den Prins van
Oranje, alsmedcde Graaven van Egmond
en H o o rn , op hec fterk aandringen der
i Land-
■.f
LandvoogdeiTe wederom in dicn van Staate
vcrTchynen. Des naar maate voorheen
deeze Heeren het regelen der ftaacszaaken
fomtyds hadden verwyld , fomtyds ook
de ftrafwaardige bedryven als ongemerkt
hadden laaten voorbyllippen, om in die
vcrwarringen den Kardinaal bet werks ce
verfchaffen; zo o bevlytigden z y zieh nu
boven gewoonte in ’c afdocn der zaaken,
mcnigmaal blokkende naar tyds vercyfch
heele dagen van den ochcend toc den
avond. Op dat de gemeente zo o veel be-
tcrfchapuyc de laatfte veranderinge gevoe-
lende , cn met deeze ftaatsbehandelingen
opcnlyk cc pryzen het voorige gedrag
der Kardinaaliften bedckcelyk laakende ,
des tc ccr hiuinc zyd e zoude kiezen. Dus
kreeg hec H o f een ander oog en wierden
thans met liift zoodaanige zaaken afgehan-
d c ld , welke tevoorc, o f om den gewel-
digeil laft o f uyt haac tegens Granvelle ,
waaren verfchooven o f van de hand ge-
(OHooft weezen. Wyders waaren ( i ) deeze drie
Ned. Hift. Heeren, welke by eygene brieven dcnKo-
° ning van hun wederkeeren in den Raad
hadden v erwittigd , van eenftemmig ge-
vo e len , dat d o o r ’t verbcteren dec ver-
vallene zeden van de Gccftlykcn en goed
onderwys der gcmccncc dc dagelyks
voorcflaande aanwas des Onroomfchen
gevoelens allecnlyk koft en moeft geftiiyt
worden, ’cwelke, gelyk bleck, tegens de
vervolgingen opwics, cn onder de vcrdrukking
weeldriger fcheuc maakte. Dierhalven
vonden z y geraadcn des Konings ftraf-
fe plakaacen aangaande de gcloofszaaken
met de voorige ftrenghcyd niet te doen
handhaaven. Des ontliet allengs de ftraf-
heyd van den Geloofsdwang, en vondt
hec ( z ) ftuk der Inquifitie min heuJs ten W Hooft
Hove. Door dusdaanige ftaatszorgen wak-
kerdenicc weynig de geneegenheyd der ge-
meentc rot deeze drie Heeren, danL bbyy-zonderlyk
de hoop der Onroomfchen. En
gelyk de l o f , door ’c blocd en de dapper-
heyd der mindere krygsknechcen verkrce-
g e n , veeltyds den bevelhebberen wordc
toegevoegd, zo o fchynt het dat ook in deeze
ftaatszaaken, de nieuwe y v er deczef
Heeren de geneegenheyd der gemeente
niet alleen c’hunwaart, maar ook tot den
Koning heeft weeten op te beuren; ’c welke
ook waarfchynelyk de oorzaak geweeft is,
dat men in dit jaar Philips lo f wederom,
alsin den beginne zyner regeeringe, doof
den volgendcn legpenning, ten minften
door z yn c vriendcii liecft zien ophenie*
Icn.
Zync beeldenis ftaat op dc ccne zydej binilen den zoom deezer woorden!
D I V O P H I L I P P O , O P T IM O P R IN C I P I .
D E N V E R G O O D E N P H I L I P S , D E N B E S T E N FORS T .
Op de andere zyde zit de Nederlandfche Maagd, houdende in de Ilinkerhand eene brandende
fakkcl, naaft een zecgctcken van verfcheydene krygswapencn, waarfchynelyk veroverd in de
laaftbchaalde overwinning op de Turkenj binnen dit (3) byfchrift;
C O N F I T E A N T U R T I B I O M N E S R E G E S . iföq*
D A T A L L E K O N I N G E N U L O O V E N . lydq.
Deeze fchorfling en maatiging der In-
quifitic , hoewel het befte daarmede be-
oogdwierdt, beautwoorddc geenszins die
verwachtingc, maar bragc eene algemeene
(4) Hooft onachtzaamheyd (4) in ’c behandelen des
ib f gercchts , 200 b y den grooten Raad als
verfcheydene Gerechtshovcn der b y zon dere
Landfchappen tc weeg. Want o f wcl
Granvelle vcrreysd was, zyn c fdicpfelcn
nogtans cn de aanhangers van ’c voorige
ftaatsbeftier waaren in den lande gebleeven.
Deeze zochten althans niet minder dit
nieuwe bcwind ce verwarten om ,g e ly k de
misnoegdc Heeren eertyds aan Granvelle,
alzoo ook nu op hunne beurt, onder’t voe-
dcn van nieuwe beroerten, aan dezelvege-
ly k cn lafter dicr beweegingen u y t wecr-
wraake toe tc vocgen. Hier kwam b y de
R 2, ' on-
J ‘
■'t I
'i -I
,1 :
t