.. i l " i f f
l / ' f ! "ih
' -I ■'
J <r a I
'itori'il
f ï | i |
' F f f ' : ' ' : " ' i f
2 2 4 N E D E R L A N D S C H E
l y y i .
Op de eene zydc zict men binnen eene Koninglyke kroon 'een bloot zwaard en eenen olyf-
CO Salom. rak, zynde de zinnebeelden van oorlog en vreede; waarboven eene hand, die nyt de wolken
Ireaken komt, cen hart valfhondt; welk zinnebeeld door deeze (i) Ipreuk, die tot omfchrift in den
kap-XXL rand liatit, volkomen wordt uytgelegd ;
C O R R E G I S IN M A N U D E I . 1576.
H E T H A R T D E S K O N I N G S I S I N D E H A N D GODS . 1775.
Op de andere zyde is Nederland in de gedaante ecncr vrouwe verbeeld: want de leeuw, die
men aan zync vocten ziet,- geeft dat genoeg te kennen. Het heft zync rechterhand naar den Hemel
, ter oorzaake van alle verwarringen, wa.ar in het gedompeld icgt, en betuygt zyn vertrouwen
op God te hebben geveftigd, door dit binnenfte op- en omfchrift:
I N F E R I O R G E R M A N I A C o n s t a n t e r D e o C o n f i d e n s .
: N E D E R D U r f S C H L A N D S T A N D F A S T I G L T K OP GOD
V E R T R O U W E N D E .
Dctvyl het zync elende thans zoo groot kende, dat het geene andere uytkomft, als vaa den
Hcmel, volgens den inhoud van dit buytenftc omfchrift, tc gemoet zag;
N O N R E S T A T S P E S A L IU N D E .
G E E N E H O O P E I S ' E R V A N E L D E R S OV ERIG.
T c meer dewyl de vlam der ontftoke
tweedragt, onaangezien alle aangewende
hulpmiddelen dagelyks tevinniger voort-
lloeg; waarvan Antwerpen, ’t gene in
deezen tyd door zyncn bloeijeiiden cn
magtigen koophandel het hoofd der Nederlandlche
fteden was, geen kleyn deel
is te beurt gevallen. Want de Spaanfche
bezettelingen, die onder Don Jeronimo
de Roda binnen den Burg van Antwerpen
la ag en , verftaande hoe de Heer van
Champaigney Stedevoogd dier ftad , op
m Bor den derden van Slagtmaand (z ) de bendcii
ixtotoe"' Algemeene Staaten, zynde ecnentwin-
toi.1%1.’ tig vendelen fterk, te Antwerpen binnen
gelaaten had, raasden van fp y t , en naamen
ecn beiluyt van z ich , door de hulp
der gemuyte Spanjaarden van A alft, van
die magtige ftad meefter te maaken. Om
dit te beletten begonnen de Staatfche benden
de toegangen naar ’r ilot te befchanfen,
en de Spaanfche bezetting daaruyt op de
atbeyders en huyzen der ftad, onder het
doen van eenen feilen u y tv a l, geweldig te
fchieten. Staande de volgende nacht trok-
t c n de omleggende Spanjaards, onder
gunft van eenen dikken mift op ’t ilo t,
waarby z ich de muyters van A a lft, naadat
ze b y de Abtd y van Sint Bernard over de
Schelde getoogen waaren, benevens vier
Duytfche benden u y t Maaftricht en alles
dat z y onderwege hadden konnen b y een
raapen, nog dien volgenden morgen voegden
en gezamentlyk bellooren op de Staarfche
belchaniingen, eer die verder voltooid
wa aren, aanftonds u y t te vallen. Het
welke in deeze orde gefchiedde. Omtrent
(3) een uur naa den middag trok de Veld-
overflc Juliaan Romcro benevens François „ „ „ „ c ,
Baldes, hunne onderhoorige manfchap, en IX.boek,
de drie afgevallene Hoogduytfche benden
van den Graafvan Overlteyn naar dc ftraat
van Sint Michiel; wier verfchanfingen
ftraks veroverd, de naafte huyzen in brand
geftoken, en z y daarop door de ftraaten
der ftad alom verlpreyd wierdcn. Onder-
tuifchen hadden dc Spaanfche muytelingen
onder Jan Navarre hunnen Ketiroverfte ,
dc Baron P olwy 1er, Karcl Fokker, en twee
Hoogduytfche benden onder het beleyd
van den Baron Joris van (4) Fronsberg her (apMewr;
naar eene andere ftraat gewend, die door
de
H I S T O R I P E N N I N G E N . III. Boek. 22 ;
dc Walfche benden bezet gehouden wierdt.
En vermids deeze, onaangezien alle dc
(ri Bor aangewende poogingen ( i ) van den Ste-
p'*';- dcvoogd Champaigney , het aanftonds
itoboek, op een loopen ftelden, zo o drong de ge-
melde Fronsberg, die den aanval z e lf tc
paarde aanvoerdc, benevens de andere
Spanjaards ook langs dien oord in de ftad,
welke alles doodllaande dat hen tegen-
kw am , met zoo groote flagtinge dc Staat-
(•1 Hooft fche benden ter veftinge uytdreeven, dat
n i f fd. her gera' verflaagenen als drenkeliugeuby
(2) de zesduyzend kwam teb e -
loopen. Wegens dit beftaan, waar van
Don Jeronimo de Roda aan den Koning b y -
brieven kennis en als van eene zonderlinge
bcvochte zeege zeer hoog opgaf,
is ook onder anderen dees gedenkpenning
ret eere van den Baron Joris
van Fronsberg gemunt, welkc z ich w e y nige
dagen te voore uyt de ftad cn b y
de Spanjaards vervoqrd hebbende, mct
zyn e twee Hoogduytfche benden tot
het veroveren van Antwerpen op de verhaalde
w y z c niet weynig had geholpen.
Hot
ietl.
Beroerten;
Rondom zyn gehamail borftbeeld, dat op dc voorzyde vertoond wordt, leeft men dit randfchrift
zyner tytelen ;
G E O R C 1Ù S , B A R O A F R E U N D T S P E R G , D y n a s t a IN
M IN D E L H E IM . Æ t a t i s 41.
J O R I S B A A N D E R H E E R V A N F R O N S B E R G , H E E R TE
M I N D E L H E T M . I N Z T N S O U D E R D O M S 42. JA AR .
Op de achterzyde zict men de Staatfche benden uytdc ftad en mct groote hoopen in deSchel-
de iaaeeii, waarin ook de fchepen van oorlog zyn afgebeeld, die Don Sançio als Admiraal, on- ren Ned.
der het ftot op dien ftroom (5) gebragt had. Verder ftaat tot randfchrift: “ ,«0;
P E R S E V E R A N T I A R E R U M V I C T R I X , A N N O 177Î:
D E V O L H A R D I N G I S V E R W I N N A A R E S D E R Z A j K E N .
I N ' T J A A R 1776.
Dc Spanjaards dus meefter der ftad z y n de,
vielen gewapender hand in de huyzen
der bürgeren , floegen kiften en kaflcn
open, cn ftommelende alles om en om ,
fmceten inboel, pakken, koopwaaren en
wat hen eerft voor de hand kw am ’t on-
derfte b o v en ; ja daar wierdt geenerley
landaardt, ’t z y Spaanfche, Italiaanfche,
Portugcefchc, Hoogduytfche o f Engelfche
koopluyden, verfchoond, maar alienge-
(4) Hooft dwongen hun ly f cn (4) goed by uytkoop
fofl™*' loflen. De Geeftlyken zelfs o f Geeftly
k e geftichten ontdookeu dc roofgierige
handen deezer plonderaareu n ie t, maar
wierdcn van him g eld, de kerken van haare
koftelykheden, ficraadcn cn gewyde
v a ten , ja de beeiden der Heyligen van
1. ‘D id .
hunnen pronk en toeftel beroofd. Het
Engelfche huys, naa 't was uytgeplonderd,
moeft daarenboven twaalfduyzend
kroonen tot brandfchatting betaalen. Een
diergelyk lot viel het Oofterfche te beurt,
cn het gevangenhuys de Steen genaamd
aan Hopman Gafpar Ortis ten deel; die
ftellende op ranfoen alles, wat daar zo o
om g ro f misdryf, wecrdoopery o f andere
(y ) gezindheyd i n ’t ftnk des Geioofs op (;) Bor
den hais, als om geldfchuld gevangen zat,
daaruyt voor zich eenen ongemeenen ryk - ix.boek.
dom fmeedde. Op deeze w y z e w ie rd t ’er, fcl-iSs.
zoo als (6) fommigen willen, meer dan (6)Mcte-
veertig tonnen fchats aan gereed geld ge-
roofd, en eene omioemelyke fom aan m. verfo;
goud, z ilv e r , kleynoodjen, linne, wol-
L l l 1=.
. f f : to
'■ . i f f '
-
ri -L, I ,1
:
" 1 1 r i i ’
¡1
' i ,