r >
à .
1 11»
l i )
.-'lîàî'
m » . „ L L ,, .
. 141” ÿ
(i") Bor
Nederl.
Beroerten.
XXIX.
boek,
fol. II.
verfo.
(i) Mete-
ray Abr.
Chron.
tom. VII.
p a g .iit .
Bouillon,dien h y korts re voore toc Maar- [
fchaik van Vrankryk ( i ) verheven had,
met zyn e onderhoorige benden deezen aftogt
te dekken. Zoodra Parma van die
opbrcekcn bericht kreeg floeg h y voor om :
den vlugteiiden gcencii tyd rc gunnen, i
maar aauftonds mec vollen ren op het ly f
te vallen; dan dc nydigheyd der Franfche ,
( z ) Bevelhebberen belettede zoo fchoone
kans te waagen : zulks Parma zich ver- j
nocgen moeft mec , naa ’c ontzctccn van !
Rouaan, de verloftc ftad van het noodige
te voorzien. Echter was z yn e g lo r i, daardoor
behaald, zeer groo t, vermids h y ,
g c ly k in ’c voorleeden jaar P a ry s , zo o in
die Rouaan ontzec had. Philips z e l f wierdt
daarover niec alleen geluk gewenfcht:
maar men zag hem, als ec.nen befchermer
des Roomfchen geioofs in V rank ryk , w e gens
’c ontzctccn vaii Rouaan op deez
eu legpenning iu dic jaar in ’c lichc körnen.
(3) GDondini
- de reb. ab
Alex, in
Gail. gell,
iol. 79.
Tuflchen de borftbeelden van Koning Philips, cn zynen eenigen Zoon, zict men op de voorzyde
een overcyndftaande bloot zwaard; binnen dit om-en opfchrift:
■ D I V O P H i l i p p O I I , H I S P a n i a r u m R E G i , E T D i v o P H i l i p -
p O I I I , D i v i F I L i o , P R 0 P U G N A T 0 R I B U S ( 5). 1 79 2 .
A A N B E r O O R F E C H T E R S D E N F E R G O O D E N P H I L I P S
D E N I I , K O N I N G F A N S P A N J E , E N A A N D E N
F E R G O O D E N P H I L I P S D E N I I I , D E S F E R -
G O O D E N S ZO ON. 1792.
Op de andere zyde wordt de Roomfche kerk in de gedaante van eene maagd verbeeld, wicr
hoofd met de Pauslyke kroone gedekt is. Op haare flinker hand zit eene duyf, en met de rech-
(4) Matth, ter houdt zy den werreldkloot, midsgaders twee fleutels, zynde het zinnebeeld der verlu’eegc
XVI.9.18.' magt (4) van binden en ontbinden op dc aarde. Het omfchrift is:
L i E T A R E , M A T E R E C C L E S I A ,
F E R H E Ü G U, O Ä IO E D E R D E KERK.
Naadat Rouaan aldus ontzet was, wierdt
Caudebec (y ) belegcrd om zich niet alleen
Chron.' van ’c graan dac ’er in was meefter te maa-
tom. VII. ]^en, maar ook om den toevoer lanes de
nvicr te openen. Hoewel die van binnen
z ich wel verweerden , zo o moeften
z y z ich eyndelyk op den zeventienden
van Grasmaand aan de verbondenen overgeeven;
weike , om de nieuwgewonne ilad
te dekken , hun leger te Y v e to t neer-
floegen. Ondertuflchen had de Franfche
Koning in allen fpoed nieuwe benden
u y t de iteden g e l ig t , en dus een leger
van dertienduyzend voetgaften en drie-
(6)Mete- duyzend ruyters b y een (6) vergaderd,
Hill.^ä aan Parma, w a are ’c moog elyk, flag te
321. verfo. leveren. Dan als h y z a g , dac de afgerechte
Veldheer tegens zynen wil daartoe niec re
brengen was, bezetccdc hy alle detoegan-
gen, en dwong hcm onder Caudebec te
wyken. Maar in plaatfe van alhicr in eeiie
becere Iegerplaats, kwam h y z ich in
nog grooter ongemak bedraaid, en van alle
kanten bezet te vinden. D it was niec
zoodra van den Koning gemerkt o f die
zondc z y n uytgeleezenfte paardevolk den
tienden van Bloeimaand naar ’cDorpRant-
fbn, alwaar tweeendertig vaanen van Parmaas
ruyterbenden waaren gelegerd, met
welke ftraks cen y fly k gevecht wierdt (7) (7)M«er.
begonnen, en dc overwinning d o o r ’tb e - Hül.'föl.
ieyd van Graaf Philips van NafTon , die 3^1.
door de Vereenigde Staaten mec een U yt-
re ch tfch , vyftien Hollandfche en vier
Zeclandfche (8) vendelen knechten op ’ t ©Rcfol.
vcrzoek van den Franfchen Afgezant Bii- TanHolh
fe iiv a l, tot onderftand des Konings in ¡n Bn.
dic jaar naar Vrankryk was gezonden , '
zich ftraks voor den Koning in diervoege
verklaarde , dat de geheele krygskas, en
het grootfte gedeelte van des legers iiyc-
rufting in handen der Françoizen v ie l ,
midsmidsgaders
de Nederlandfche benden van
ordening , ftaande onder het bevcivan den
Prius van Chimay en ßoflli b y dic toeval
gchecl verftrooid, overrend en verflaagen
wierden. Zulks de eerftgemelde z e lf hec
gevaar niet, als mec naar Artois ce vlugten,
onckwam. D i t , en dat hcc leger door gebrek
aan eetwaren cn w a te r , midsgaders
door dc daaruyt fpmyteude ziekten geheel
(¡b Mezc- bedorvcn wierdt, bragt ( i ) Parma in de
cLon!' uyterfte verlegenheyd, dan te gelyk hem
tom. VII. eene krygshft ce binnen,door welkc h y b y
nacht over de rivier en u y td it gevaar raakte.
Dc Koning zac hem echcer geduurig
op de hielen, en de naagezondene ruycer-
bendcn hadden het geluk van in dc«zen aftogt
nog vyfhonderd Spaanfche voetgaften
te betrappcn, wclke door vcrmoeidhcyd
re (2) Ncufbourg zich te ver van ’c leger
hebbende gefcheyden, thans genoodzaakt (2) Mcic«
waaren zich op befcheydenheyd gevangen chron*^
ce gccvcn. Parma integendeel, zonder tom.vii.
naar deeze om ce zien,haaftte zich zonder ” 5-
ophouden, zulks h y in vier dagen van
Caudebec re Charentoii mec z y n leger aankwam
, en zich niec zeker waande •, voor
dac h y de, grenzen van Nederland bercyk
t had. De Spaanfche hulpbenden door
den Franfchen Koning tot op de Nederlandfche
grenzen aldus zynde tc rug gedreeven,
zag men tot lo f dier (3)TVrajefteyc, hoe- (gìDcBie
wel eerft in ’t volgende jaar , deezen ge-
denkpenning munten ; Wiens voorzyd e ° ’
hieronder nict verbeeld i s , mids de Bie,
uyc Wiens penningwerk ik de verbeelding
getrokken h eb , dic niet verbeeld heeft.
Hec geharnafte borftbeeld de Konings , hebbende het hoofd met eenen gepluymden heim ge-
dekc ftondt, volgcns de getuygeifts van den gemelden Schryver, op dc voorzyde ; binnen den
Zoom deezer tytelen:
H E N R I C U S I I I I , D e i G r a t i a F R A N C O R um E T
N A V A R r ,e R E X .
H E N D R I K D E I I I I , D O O R G O D S G E N A D E K O N I N G
F A N V R A N K R T K E N N A V A R R E .
Op dc andere zyde ziet men de koninglyke ruyters het vlugtende paardevolk van Parma, met
gevelde fpeeren op dc Iiiclen zitten; ’c gene ook door dit omfchrift wordc beveftigd:
H E N R I C O H I S P A N I s S IC T E R G A D A n T I b u S. 1693.
L A A T E N D E D E S P A N J A A R D S D U S A A N H E N D R I K
D E H I E L E N ZIEN. 1793.
(4) Bor
Ncderl.
Beroerten,
XXVIII.
boek,
fol. 48.
{<) Rcfol.
derStaaten
van Holl,
ln Jan.
1592. fol.
15.
In Nederland, daar Parma op deeze
w y z e met cen verzwakt leger en z iek c ly k
lighaam terug kwam, hadden des Keyzers
A fg e zan ten , om alle gedachten tot het
fluyten van Vreede niet geheel a f te leggen,
eenen hunner reysgenooten,te weeten den
(4) Baanderheer va"n Reydc achtergelaatcn.
Welk e, naa ’c verkrygen der verzochte
vrygeleybrieven, zieh in perfoon (7 ) met
een gevolg van tien o f tw a a lf bedienden
naa r ’s Graavenhaage b eg af, cn aldaar op
den zevenentwintigften van Lentemaand
in de Vergadering der Vereenigde Staaten
zynd e verfcheenen, aan der zelver Leden
ecncn brief, op den cwceencwincigften van
Slagtmaand des voorleeden jaars door den
K e y ze r te(ri)Praag gefchreeven,mct v eele (6) Bot
betuygingen van hoogachting der Keyzer-
ly k e Majefteyt tot deezen Staat, overgaf. x x v iii. ’
Des zelfs inhoud en de mondelinge en
fchriftelyke boodfchap des G e zan tsw a s ; vwä.'
hoe dc K e y z e r , hebbende aangemcrkt den
langdiiurigen oorlog , waardoor niet allecn
de Nederlanden toc in ’t gebeente geknaagd
wierden, maar ook verfcheydene
grenzen des R y k s groot naadeel geleeden
hadden, volgens z yn e gewo onlyke goedertierenheyd,
z ich met ccn innerlyk medelyden
over deczc oorlogsrampen voelde
aangedaan, en met de Vorften des R y k s
tot ftuyting van de zelv e z ich hebbende
beraaden, hec afzenden van dic Gezant-.
P p p p p 2 fcliap
te !
te tote
Ì ri.
ri
äri'