158 1. C O N F I R M A , D o m i n e , O P U S T U U M ! 15-82.
H E E R E , B E F E S T I G U W WER K \ 15-81.
f i : ; f i
IH ‘t;' l'W J
r i '
De drie voornoemde Geweften, onaangezien
z y zich dus naauw met den Prinfe
hadden verbonden , bemygden nu echter
openlyk in de Algemeene Staatsvergadering
het verbond der naadere vereeniginge te
Willen aankleeven, en metde andere G e weften
eene goede en oprechte overcen-
komft, eenigheyd en vriendfchap. onderhouden
; zoo in ’t ftuk der munte, fchattingen,
en voorrechten milchen de onderlinge
Landen en Steden , als met zich zyn e
Hoogheyd den Hertoge van Anjou en de
algemeenfchap re onderwerpen ; volgens
de verdingen en handeliluycingen, reeds
gemaakt o f nog te maaken b y gemeen
goeddunken der breede Staaten , naar
den voet ( i ) der oude gewoonten en
vrydommen. Doch dit wel voornaamely
k in ’t gene den tegenwoordigen oorlog
bclangde , waartoe z y zich verpligtten
hun (2) aandeel, volgens de oude en
voorheen beraamde omflagen, ten eynde
toc te zullen opbrengen, en al hun vermoogen
aanwenden om Spanje door dewa-
penen te dwingen, eenen vaften en beften-
digen Vreede met deeze Geweften aan te
gaan en te fluyten. Uytre cht in ’c b y zonder
betuygde , b y ’c uytgeeven van
deezen legpenning , ten vollen bereyd
te z y n , om voor ’t Vaderland en zyn e
vrydommcn zoo te land als te water te
ftryden.
(ff Hooft
Ned. Hifl
fol. 809. •
(i) Refol.
derStaaten
van Holl.
31 Mey
176.
Want de eene zyde verbeeldt eenen gewapenden ruyter te paarde j en de andere een uytgeruft •
fchip onder voile zeylen, beyde omvangen door deeze woorden :
P R O P A T R I A P U G N A R E M A R I T E R R A Q U E P A R A T I . 1782.
B E R E T D TE W A T E R E N TE L A N D F O O R ' T
F A D E R L A N D TE S T R T D E N . 1782.
In deeze en andere bezigheden hctjaar
(3) Mete-tot den achttienden van ( 3 )Lentemaand
H iiT fo i zynde gefleetcn, maakte de Hertog groo-
loj.'vcrfo. ten toeftel om den z e lv en , als zynde z yn
geboortedag, op het prachtigfte binnen
Antwerpen te vieren. Doch een onver:
w a te te flag , die byna den Prinfe van
Oranje het leeven koftte, veranderde wel
haaft buyten ieders verwachting de voorgeftelde
vreugde in een algemeene neer-
flagtigheyd cn droefheyd. Want zekere
Johan Javregui, geboortig van Biskaaye,
zynd e door zynen meefter tot het vermoorden
van denPrins aangezet, enmet
dit voorneemen te Antwerpen gekomen,
ging n a a ’t hooren der MifTe en zich gc-
biecht te hebben naar de herberg van den
Prins, die met zyn e kinderen en andere
(4) Hooft Heeren het middagraaal (4) i n ’t openbaar
nu gereed was om
naar z yn e kamer te gaan. Deezen ftond
nam de moorder waar, en joeg u y t zyn
zinkroer hem eenen kogcl onder het
rechter oor i n , die door ’c gehemelte
d csmonds, met breeken van eencn tand,
beneden (7 ) het flinker kaakebeen uyt-
kwam. Oranjc ftortte op ’c ontfangen der vanHoiL
wonde voor dood ter aarde cn alle de om-
ftaanders tot koeling hunner wraake opden Îjj? °
handdaadigen, dien z y daadlyk afmaakten.
U y t de brieven, b y hem gevonden, bleek
hoe de aanflag niec door dc Françoizen,
g e lyk ’c eerfte gerucht melddc, maar (6) (6) Bor
door den Spanjaard beftokcn was. Onder- £iaten,
tuflchen wierdt de Prins verbonden, de xvii.
wond v r y gevaarlyk geoordeeld, en hy
te bedde geholpen. Sedert onrijîrpng de vcrfo. ^
afgefchoote (7 ) kropader, waardoor de
Prins in zeergrootgcvaarkwam:zulksmeii vanHoii.
goed vondt voor z yn e behoudenis alom ]
openbaare gebeden in te ftellen. Dan door ijöeii
den raad en dc uytvinding van LeonardBo-
ralli van Afti des Hertogen Arts wierdt dc
bioedftorting geftuyc, en dc Prins ecrlang
(OReWderSuaten
van HoU-
,0 April
1581. fol.
I do-
(g) Meter.
Hirt.
iol. loS.
vande ontfange wonde ( i ) geneezeii. In- koorts aangetaft, dat ze op den vyfden l y g i ,
tegendeel « y iie Gemaalin, ’c z y dac dc van Bloeimaand het fterflyke afleyde. Van '
fchrik o v e r ’c ongeval haars Gemaals, o f haare dood is ons geen penning voor
(2) degeftadige dienftbaarheyd in hcm cen , handen; maar wel de volgende/ op wcl-
cyde van z yn e ziekte by te ftaan, de haarc j ken ons de gedachtenis v a n ’t quetfen des
veroorzaakt hebbe, wicrdc van zoo heete ‘ Prinfen is naagelaaten.
Dc eene zyde verbeeldt deiiBiskaaijer, daar hy den Prinfe ccncn kogel door ’t hoofd jaagtj
binnen dit omfchrift;
P R O D I T I O N E N O N A R M I S A G I T U R .
M E N H A N D E L T DOOR F E R R A A D N I E T M E T W A P E N E N .
Op de andere zyde ziet men den Spaanfchen Koning uyc misnoegen, dat de flag gemift wasj
met den voet op den grond ilampen, en zynde verzeld van ecnen Raadsheer en lyfwacht, van
boven door ’s Hemels plaagen overftort worden jbinnen den rand deezer woorden;
P R O D I T O R T A N D E M L U E T . 1782.
' DE F E R R A A D E R Z A L E Y N D E L Y K B O E T E N . 1782.
(3) Bor
Nederl.
Beroerten,
XVII.
boek,
fol.ij.
verfo.
(4) Hoofc
Ned. Hift.
fol. 816.
O p ’t eerfte gerucht van ’s Prinfen ongeval
raakte geheel Antwerpen op deb een;
de poorten wierden (3 ) geflooten, de kec-
tingen over de markt en ftraaten gefpan-
neu , en de verbaasde burgery, bevreesd
voor nog zwaardere gevolgen,vloog alomte
wapen. Vau hier verfpreydde zich,mec het
zelfde gerucht,de zelfde verbaazingdoor alle
de overige Nederlanden; en ieder hicldt zich
verzekerd, dat dc Prins bereyds overleeden
, en wat men daartegens z cyd e flechts
verfierd w a s , om de opgevatte onfteltenis
der inwoonderen te dempen. Parma z e lf
floeg’er geloof aan, en vaardigde den tweeentwintigften
van Lentemaand (4) aan de
Regeerders van Antwerpen , Bruflel,
G ent, Brugge, Mechelen, Y p e re , O udcnaarde
, Duynkerken, Bergen op Z o om ,
en andere fteden brieven a f , met aanbiedinge
z yn e r hulpe toc het verkrygen
van genade b y den Koning ; vermids
h y vertrouwde d a t z y , nude Prins aan-
ftooker (gcIyk h y hcm noemde) der inlandfche
verdecldheden deezer werreld
oij^rlccdeii was, eyndelyk dc oogen zouden
openen, die Iiy met zo o veel liftige
voorwendfelen van gekreukte vrydommeu
, h c y l des Vaderlands, cn andere
fchoonfchynende beweegredencn tor nogtoe
had verblind , mistrouwen gevoed ,
en den eencn ramp (7) aan den anderen
gcfchakeld; om daardoor zyn e byzondere
ftaatzucht en begeereiykheyd te voldoen.
Diergelyke brieven wierden door Anaftro,
aanraader des moords , aan den Admiraal
T re llo n g , eu den Scheepshopman Maarten
Drooge gezonden, by welke aan den
eerftgemcldcn de Prins van Parma (6) ook
eenen van zyn e eyge hand voegde. Maar
geen eenige ftad , ja geen eenig peribon
kwam, op ’c ontfangen deezer brieven,
in ’c opgevatte wantrouwen tegens den
Spanjaard te wankelcn. lutegcndecl hec
algemeene gruuw'en van de gcfineede cu-
veldaad, op wier uytvoering dc Spanjaards
roemden, vereenigde des rc meer onderling
de neerflagtige gemoederen ; ieder
verfoeide ’c vcrraaderlyke beftaan en ont«
ftak veel heftiger in liefde toc Oranje en
(7) haat tegens den Spanjaard. Die van
Brabant in ’t byzonder, op dac de gemeente
zich aan ’t lokaas der bovengemelde
brieven niet mogt vergaapen, deeden om
hen dc eendragt aan- en dc tweedragc a f te
raaden, in dic jaar deezen penning mun-
(j) Bòi;
Nederl.
Beroerten;
XVII.
boek,
fol. 17.
verfo.
(6) Mete-
ren Ned.
Hift.fol.
io8. terfo;
(7) Hoöft
Ned. Hift.
fol. 81Ó.
K k k k 2 Op
ri: 1
fo r i " 'f?i;
r i ‘ " i l l
:0.
ri
t , I
ri
■si
'
i. ri; ri
■^ ' f i