l i
■’ l i - r i
Rondom zyn geharnaft borftbeeld leeft men in den rand van’t voorftuk dcczc tytcls:
W I L H E L M U S , D e i G r a t i a P R I N C E P S A U R A I c o s ,
C O M e s N A S S a v i u s .
W I L L EM , DOOR GODS G E N J D E P R I N S V A N O R A N J E ,
GR A A E V A N NASSOU.
_ Op bet raggeftuk zict men hem met den bevelftaf van dlE nieuwe ftaatsbewind, tuirchen twee
Raadshcden, op ecn’ verheven zctcl zitten; binnen deezen Latynfchcn dichtrcgel tot omfchrift:
B E L G I C A L I B E R T A S V I G U I T V I R T U T E W I L H E L M I .
DE N E D E R L A N D S C H E V R T H E rD H E E F T GE B LOE ID DOOR
DE D A P P E R H E T D V A N P R I N S WI L L EM.
( i) Mete-
reti Ned.
Hift. fol.
n o .
( i) Refol.
oerStaaten
van Holl.
12 July-
I57J- fol.
487.
(.3) Refol.
derScaaten
vanHoll.
15 July
1575-fol.
501.
(4) Hooft
Ned. Hift.
fol. 432.
- (5) Bor
Nederl.
Beroerten,
VIII.
hoek,
fol. 12:
Ondcrmffchen dat de Prins van Oranje
met dit gezag was begiftigd, had Hierges,
naa den voorgemelden inval in Holland,
her ftedeken Bnuren, waarvan des Prinfcn
oudfte Z o o n den tytel voerde , ligtelyk
veroverd, enbelaaden met deeze glorie op
den negentienden van Hooimaand het beleg
voor ( i ) Oudewater geworpen. Deeze
ftad, welker Regeering door de Staaten
van Holland bytyds al gewaarfchuuwd
en geraaden was de onnntte monden (z )
buyten tc zetten, en de klokkcn van Ben-
fchop en andere omleggende dorpen (3)
tot het maaken van gefchut in tc neemen
, had vier vendels (4) ter bezettinge
, en ’c ongeluk , dat het b lokhuys,
gelegen aan de Goudfche zyd e u y t on-
' ‘‘ f'tirfighcyd , door den Bc-
velhcbber Willem van Angeren cn zyn e
( I ) onderhoorige bezettclingen buyten
nood wierdt verlaaten; waardoor de Spanjaard
gelegenheyd kreeg om den Y fle l te
te ftoppen, en den belcgerden alien toevoer
vaadien kant afre fnyden: Dit toeval nogtans
benam den moed der bezettelingen
niet: want niet vernoegd met door heftige
uytvallen de belegeraars daarvan ovcr-
ttiygd te hebben, beftonden z y , opgeruyd
door hunne (6) Opperhoofden , de Hooft
beeiden en plegtgewaaden u y t de kerken te Ned. mi.
haalen,met dezelve ren Ipoc der belegeraa-
ren eenen naagebootftcn ommegang op de
Wallen tc doen, en aldaar de opgelmukte
beeiden in hun gezigt tor eene borftwce-
! ring tc plaatfen. Waarfchynelyk zullcn
I hunne Hopluyden hen tot deeze uytfpoo-
i righeyd hebben aangezet, opdat z e , naa
t beftaan deezer bclpottingc, wanhoopcndc
van naamaals eenige dc minfte genade
J van dc Spanjaards tc konncn v crwcrvcn,
des
des te moediger i n ’t verdeedigen van de
aanbetrouwde ftad hunne pligt zouden bc-
(i)ReH. trachten; te meer d ew y l de Magiftraat,
imHoU.” onaangezien aan alle fteden eene ombe-
¡6 July paalde magt gegeeven was, om ( i ) tot be-
' raaling haarer bezettelingen geld op rcnren,
voor rekening van den Staat, tc k o n - t y y y .
nen ligten, hcc z y door mangel van g e lo o f ---------
b y dc burgers o f om andere reden , ook
aan zynen kant goedvondt, tot betaaling
der belegerde manfchap, deczc noodftukken
van lood tc laaten muntcn.
4
fi;
Het grootfte is voor 40, her kleynfte voor 10 ftuyvers gangbaar geweeft. Op beyde ftaat
StobLhrift? >'« j»” der belegering1;cn verder, zoo boveii als on-
G O D T M E T O N S .
(i)Bor
Nederl.
Beroerten,
VIIL
boek,
fol. I I I .
f3) Hooft
Ned. Hift.
fol.433-
(4) Bor
Nederl.
Beroerten.
Vlll.
boek,
fol.-rio.
verfo.
(5) Meter.
Ned. Hiib.
fol.iio,
verfo.
Dc Prins, op dc eerfte tyding van Ou-
dewaters beleg, had zich ter Goude ver-
voegd, c n ( z ) verfcheydene middelen beraamd
om de benaauwde ftad te redden;
zulks de Spanjaards, van dicn toeleg ver-
witcigd, de aanvechting met re meer ernfts
voortzetrcden, cn dticcntwintig muurbree-
fcers op den d y k by dc gaig, (3) v y f anderen
op den Montfoortfchen plantten,
cn daarmede op den zesden van Oogftmaand
de ftad zoo hevig befchooten , dat
men e e r ’t avond was een goed gedeelte
van den wal geveld zag. Do th ’s nachts
bcftonden de bezettelingen de walbreuk
met 'bulfters , hennip , oude- netten
Cft) cn ronnen te ftoppen, ’t gene het
vyandlyke gefchut, m id s ’t ecu onbcftor-
ven wcrk was, den volgendcn dag in korten
tyd weder deed verftuyven. Sedert
dc breuk nog mcrkelyk v e rw yd , en door
eenen loozen aanval de befchcrmhceken
der verweerdercii verlpicd , en t’onbruyk
gemaakt z y n d e , rukten de belegeraars op
den achtften van Oogftmaand (y ) over
twee bruggen ten ftorm. V y f vierendeel
uurs wierdt ’er heftig gevochten, tot dat
de verweerdcrs e yn d e ly k , door de telkens
nieuwaangevoctde benden wierden" afgc-
mat, dc Wallen vermeelterd, en dc aanvallcrs,
onder cen ylfe lyk cn wapcnkrect;
rer ftad indrongen. Gruuwzaam volgde
hier op het moordon en doodflaan,zonder
aanzien van kunne o f ouderdom, het plonderen
en vcrbranden der ftad , zulks die
eerlang byna gclicel aan koolen , cn de
(6) meefte inwoonders en k rygsliedcn om
’t leeven raakten. Een dcerelyk fchouw-
fpel voorwaar! doch ’t gene echter niet
magtig was de gebuurftedcn van daadlyke
tegenweer a f te fchrikken: want ieder was
getrooft het uyterfte te ondcreaan , en
brandende van cenen onuytbluftelyken (7)
y v e r , om de geloofsvryheyd eenmaal door
de wapenen te verkrygen, die men u y t de
laatfte vrcedehandelinge, doch re ver-
geeffch, vcrhoopthad, namen de Staaten
vanHolland in ditjaar omtrent deezen tyd
een be ftu y t, om de oeiicning van den
Roomfchen Godsdienft te weeren. Zulks
’t niet te verwonderen is , dar veelen deezen
zeldzaamen y v e r , die tegens alien
mcnfchlyked tegenftand opwies , als een
werk van Gods hand gewrocht aan-
merkten; en om daarvan by de naa-
eeuw de gedachtenis te bewaaren , deeze
dric legpenningen , welke w eynig
van elkandcrcn verfchillen, gemunt hebben.
(6) Refol;
derStaaten
vanHoll.
8 Aug.
isis.ioi:
551.
(7) RefoL
derStaaten
van Holl.
jojuly
is r s .fo l.
531.
F f f 2 Op