to' p p »
'Vi f i
474 N E D E R L A N D S C H E
■ p h I L i p p ü s L U d o v i c o s , C O M es H A N A V i .b E t R I N b c c i . e ,
D o m i n u s M i N T Z E nb e r g / e .
P H I L I P S LO D EW T K , G R A A F V A N I I A N O U E N R E Y N E C H ,
H E E R F A N M U N T Z E N B E R G .
(i) Iinh.
Not.S.R.I.
Troc. fol.
400.
(1) Imh.
Nor.S.R.l.
Proc. fol.
40Í.
Van wclk Graaffchap ( i) Rcynech zyn Vader voor e'en gedeelte, even als van de Heerlykheyd
van Muntzenberg Rcynhart van Hanou door zyn huinv'clyk mct Adclheydc van Muntzenberg
zvnde heer eeworden, hy deeze tytels voert. , , tt
Op de rugzyde ziet men zyn gevicrciideeld wapenfchild beftaande uyt dat van (2) Hanou zynde
zes rood? en goude kcpers, cn dat van Reyncch’t gene uyt een goud fchild met vicr roode
balken beftaat. Waar op tot opperfchilt in’t midden, dat van Muntzenberg gefteld is.
( 3 'Refol.
derStaaten
van Holl.
11 April
1596. fol.
139.
(4) Mezeray
Abr.
Chron.
de I'Hift.
deFrance,
tom. VII.
pag. 246.
(5) Bor
Nederl.
Beroerten.
XXXIII.
bo ek,
fol. 21,
D c A a r t s h e r to g A a lb e r t g e n o o d z a a k t ,
m id s d e V e r e e n ig d e G e w e f t e n d e n a a n g c -
b o o d c n V r e e d e v a n d e h a n d w e e z e n , d e
w a p e n e n o p t e v a t t e n , e n b e g c e r ig om a an
d e n o o r lo g s r o em , d o o r F u e n t e s in ’c v o o r g
a a n d e ja a r b e h a a ld , n i e t ce w y k e n , h a d
a l l c s t o t e e n e n v r o e g c n v e ld t o g t d o e n v e r -
v a i r d i g e n , e n m e t v o o r d a c h t h e t g e r u c h c
la a t e n v e r ip r e y d e n , d i t h y v a n z in s ( 3 )
w a s ia F e r e , ’ c g e n e d e F r a u f c h e K o n in g ,
n a a e e n e la n g e in f lu y t in g , th a n s b e le g e r d e ,
t e w i i l e u o n t z e t t e n . D a n d e w y l d i t z o n d e r
h e c w a a g e n v a n e e n e u v e ld f la g n ie t t e d o e n ,
e n d e A a r t s h e r t o g , m id s g e b r e k v a u d e
n o o d ig e m y t e r y ,d a a r t o e o n g e n e e g e n w a s ,
v e r n o e g d e h y z i c h m e t d o o r v y fh o n d e r d
r u y t e r s e e n ig e n v o o r r a a d d a a r in t e w e r p e n ,
e n , in f c h y n v a n M o n t r e u i l t e ( 4 ) z u l l e n
a a n t a f t e n , o p ’ c o n v e rw a c h t f t e K a le s t e b e le -
g e r e u . D e f c h r i k d ie z i c h , o p z o o o n v o o r -
z ie n e e n b e l e g , o n d c r d e z w a k k e b e z e t t in g
v e r fp r e y d d e , e n d e g ew e ld ig e f to rm w in d e n ,
d ie d e n to e g e z o n d e n o n d e r f ta n d r e fc h e e p
t e lk e n s ce ru g fm e c t e n , w a a r e n o o r z a a k dac
d c b e z e t t e l in g e n o p d e n t ie n d e n d a g d e r
b e le g e r in g e w e g e n s ’t o v e r g e e v e n v a n d e
a a n b e t r o u w d e f t a d , b y a ld i c n z y b in n e n
a c h t d a g en n ie c o n t z e t w i e r d c , he c v e rd r a g
f lo o t e n . A l s d e b e d o n g e n r y d , z o n d e r ’c
o n t fa n g e n v a n b u y t e n h u lp v e r f c h e e n e n w a s ,
w e e k e n d e m e e f t e b u r g e r s e n b e z e t t e l in g e n
m e c z o o g r o o t e w a n o r d e n a a r ’ t f l o t , dac
m e n n i e t e en s b e d a c h t w a s , o m z i c h v a n d en
n o o d ig e n m o n d - e n o o r lo g s v o o r r a a d t e
v o o r z i e n . D e s b e d o n g m e n o p n ie u w s
e e n e n f t i lf ta n d v a n z e s d a g e n ; f ta a n d e w e l k
e t y d d e S t e d e v o o g d v a n B o u lo g n e tw e e -
h o n d e r d v y f c ig m an b y ’ c la a g e w a t e r to c
v e r f t e r k in g in he c f lo t fm e e t . Z u l k s d e
A a r t s h e r t o g z i c h h ie r d o o r g e n o o d z a a k t
z a g ,o m h e c f lo t g ew a p e n d e r h a n d , d en d r ie e
n tw in t ig f t e n ( 7 ) v a n G r a sm a a n d , t e d o c n
b e f to rm e n . N a a d a t d e a a n v a iie r s e c n - e n
’ a n d e rm a a l w a a r e n a fg e f la a g cn , w ie r d e n
z y ’e r m e t d en d e rd e n f to rm m e e f t e r v a n ,
z u lk s ’e r z e v e n h o n d e r d g e v e ld , e n d ie a lleen
flechts gefpaard wierdcn, welke o f in
de Kerk gevlugt, o fd e eerfte hevigheyd
der beftormeren in eenige fchuylhoeken
ontdooken waaren. Mec dic geluk kwam
de Aartshertog in ’c begin van Bloeimaand
voor Ardres , ’ t gene eene kleyne doch
fterke plaats, en van groote aangelegenheyd
was, mids z y Kales dekte. Dan dc
maare van den voorgevallen moord in de
iaaftgewonne ftad maakte dat de bezette-
lingen zich niec als beevende verweerden,
en den eenentwintigften van Bloeimaand(6),
vermids de laage ftad federt ftormenderhand
was veroverd, midsgaders de ver-
weerders insgelyks geveld waaren, b y verdrag
de aanbetrouwde plaats ovcrgaaven.
Sedert hec winnen van Ardres, trok de
Aartshertog met z yn leger te rug naar
G en t, met voorneemen om Hulft: te belegeren,
’cgene achter eene vaart tuiTchen
de Hone (7) en Schelde, als op eenonge-
naakbaar eyland is gelegen: des was eene
der grootfte zwaarighedcn, op wat w y z e
hec leger in den Huifter polder zoude te
brengen z yn . T o t dat eynde z ich gelaa-
tendc, alsof men hec oog op Breda had,
lokce men Maurits mec omtrent tweeduyzend
man, zynde hec ganfche leger (8)
dac de Vereenigde Scaaten indie jaar teveld
bragten, derwaart; en deed ftaande de
duyfterheyd des nachts mec eenige kleyne
fchuytjes omtrent vyftienhonderd foldaaten
met hunne wapenen, en leevensmid-
delcn voor eenige dagen, (9) over de
Kreek voeren, en in ’c Huifter ambachc,
tuflchen de Moervaart en Spitfenburg,(io)
voec aan land zecten. Waarop dertig foldaaten,
die eene kleyne fchans op den ocver
bewaarden, ligcvaardig deaangelanden
tcgenscrokken , en met hunne nederlaage ,
en ’t verlies te gelyk dier fterkte den vyand,
verlegen om gefchut en lyfsberging, hec
eene en andere bezorgdcn.Dces nam fcdcrt,
onaangezien alles daaromtrent in de wapenen
gerukt was, d o o r ’t vaardigopmaakcn
van eenige veldfchanfen b y nachc nog ver-
fchey-
(6) Mezeray
Abr,
Chron.
de I'Hiil.
deFrance,
tom.VII.
pag-iji-
(7) H.de
Groot
Ned. Hill,
fol. 1Ó4.
(8) H.de
Groot
Ned. Hiil.
£01.263.
W Bor
Nederl.
Beroerten,
XXXIII.
boek,
V F
(10) Refol.
derStaatcQ
van HoIL
.7 JuljT
1596. fol. 277- .
( t)H . de
Groot
Ned. Hift.
fol 206.
H I S T O R I P E N N
fchcydcne andere hoogten in , op hoope
van eerlang onderfteund te zullen worden.
En waarlyk op de tyding van dic voorval
rukten terftond beyde de Veldheeren door
verfcheydene wegen c’eener plaatfe derwaart.
Graaf Maurits om de aanwaflen-
de menigte u y t het eyland cc verdryven en
Aalbert om de zynen tc onderfteunen.
Dan vruchteloos waaren des eerftens poogingen,
mids ’er op ( i ) z yn e aankomft
zich al v y f vyandlyke regementen bevonden,
en Aalbert met hec overige leger den
oever aan de andere zyd e bereyds bezet
I N G E N . yi.B oek. 475
had. Des floeg Maurits zich te Kniynin-
g en , op de uyterfte kuft van Zeeland neder,
eensdeels om van daarzooveei krygsvolks
en oorlogsvoorraads, als hem doenly
k w a s , in de ftad telkens, zo o ian g zy nog
nict in ’c ronde berend was, te zenden;
andersdeels ora Zeeland z e l f te dekken, / at, .
werwaart men ’ c krygsvolk (a ) uyc de cioot *
fteden over den R y n , ter verfterking van
’c Staatfche leger, oncboodt. Aan deeze
wederzydfche legering der beyde Veldheeren
is de volgende legpenning z yn e geboorte
verfchuld.
Het Staatfche leger zict men op denZeeuwfchen oever achter cen fchild, ’t gene eene hand,
die uyt de wolken komt, vafthoudt: terwyl de Aartshertog, met het zyne op dc uyterfte
kuft van Vlaandre vcrfchynende, Zeeland met eenen inval di'eygt. Het i-andfchriit is dusdaanig
;
F R U S T R A O P P U G N A T , U S Q U E D U M P R O T E G I T D E U S .
TE V E R G E E F S C H B E V E C H T H T , Z O O h A H G GOD
B E S C I I E RMT .
Het Vereenigde Nederland, in de gedaante eener maagd, zit binnen zynen tuyn met famen-
gevouwe handen, en verzucht toc God wiens naam J E H O V A H , H E E R E , in eene wolk
omhoog gefteld is. Aan zyne rechter hand, even als op eenen tooren aan zync ilinker zyde,
ftaac een gewapend krj'gsknecht op dc wacht; binnen den zoom deezer woorden:
V I G I L A T E E T O R A T E D E O C O N F I D E N T E S .
C IO 1 0 X C V L
W A A K T E H B I D T O P GOD B E T R O U W E N D E . 1796.
Hoewel de Aaacshertog op deeze w y z e
in hec Huifter ambachc voet gekreegen
had, zoo kon h y echter hcc beleg naar ver-
eyfch nict voortzetten; mids de Staatfche
benden telk ens,als de hooge vloed het laage
land onder water zettede, mec ligte
praamen niec alleen al hec noodige in de
ftad bragten,maar ook u y t dctuflchengelc-
ge fchans op den vyand aanvielen,hemmet
§rooc vlakke veld toc zyn e (3) verach-
Ne™ Hift. tingte vertoonen tcn ftryde daagdcn, en in
fol. 267, veelvuldige fchermutfelingen inwikkelden,
zonder dac h y deeze ftoutheyd, mids’c gebrek
van g ro f gefchut, kondc beletten:
want in ’c aanvocren lag de zwaarigheyd.
Des wierden de weeke enmoerige gronden
mec rys- en takkeboflen bevloerd, en in
de vaart eenige fchepen aan elkandere, in
de gedaante eener halve maane, gekoppeld,
waarop hec gefchut geplant, en tegens de
ftad en bygelege fchans geloft wierdt. Onder
de gunft van ’c welke de belegeraars
eerlang het overige gefchut i n ’t leger
voor de ftad krcegen en des nu ce meer toe- •
leyden om den toevoer te veyligen, zich
der ftroomen te verzekeren en de Moer-
vaartfche fchans van de ftad a f te fnyden.
T e vergeefs nu een-en andermaal dit laatfte
hebbende getracht u y t ce voeren, deeden
z y den zeventienden van Hooimaand om- Beroeiwn,
trcnt tien uuren des avonds (4) op de tuf-
fchen werken eenen hevigen aanval met foj
D d d d d d 2 v y f-
' r i t
f i
fii
: 5l
‘ f