te
V I j i l
( i) Refol.
der Gc-
comin.
Raad.
van Holl.'
1 594- fol-
193-
(i') Meter,
Ned. Hift.
fol. 341.
kleederen, in ’t hatfte van Lentemaand tc
Breda gevangen genomen, welke in ’s
Graavenhaage gebragt eyndelyk naa veel
oiidcrzoeks bekende, o p ’t aanraaden van
den Graaf van Barlemont, ja mct medc-
weeten van Erneft z c if (gelyk dc ecrftge-
melde hcm gezegd had) in de Vereenigde
Geweften tc zyn gezonden om Graaf
Maurits te vermoorden, en om dit uyt
te voeren bereyds tweehonderd Philips-
dalers op de hand cc hebben ontfangen.
Dat ook meer anderen tot dac eynde
waaren omgekocht , om op hcc Icc-
veu van Frederik Hendrik, van den Heer
van ( i ) Sint Aldegonde , van Oldenbar-
nevcld en van den Kanfelier Leoninus
roe te leggen: waarvoor aan hem, d ie d it
uytvoerde, vyftienduyzend kroonen zouden
beloofd zyn . Hec zelfde beveftigde
h y nog, naadat het gevelde doodvonnis
alic hoope in hera had uyrgebluft van door
’c berichten van (2) zoo doorluchtige per-
foonaadjen, eenige maatiging der verdicn-
de ftraffe te zullen erlangen. Weynig
tyds daarnaa wierdt nog zeker foldaac Pieter
du Four, geboortig van Nivelle, te Lillo
gekreegen en naarBergeuopZoomgebragc:
welke aldaar ondervraagd zynde b^eleedc,
door La Motte en den Raadsheer d’Aftbn-
ville te z yn omgekocht, om niet alleen
zekeren aanilag op de laaftgenoemde ftad
tc onderneemen, maar ook op het vermoorden
van Graaf (3) Maurits coe cc leg- (ffBor
gcn. Alhec welkcvan hcm z e lf nog wicrdc
ftaande gehouden, als h y met den ftrop om xxxi.
den hais op het fchavot nu gereed (4 ) ‘
ftondt, om volgcns inhoud v an ’ cgcftreekea (4)Mcie.
vonnis gcworgd, en z y n ly k aan vier ftuk-
ken gehakt cc worden. Beyder bekente- 341.'
nilTen cn de vonniften daarop geveld wierden,
op laft der Vereenigde Staaten, door
den druk werreldkundig cn gemeen gemaakt:
’c gene nict weynig de gemoederen
der Landzaaten tegens den Spanjaard
verbitterde, het oude zeer van nieuws op-
krabde, en hen op ’c leevendigft weder
de voorgaande elendc der vadcrlandfche
(7) beroerten cc binnen bragt, waarvan de (5)Refoi.
gedachtenis, in de harten der Nederlande-
ren als uytgehouweu door de Spaanfche i juny
wreedheyd, bequaam was als nog de gc- i|94-fol
moederen te doen becvcn, mec ccnen kil- ^
Icndcn fchrik re bevangen, cn tot eene
waarfchuwing aan de Vereenigde G ew e ften,
wier kracht en vermoogen ftaande
de vcrdrukking eer to e -als afgenomen was,
re verftrckken, van niet re ligtvaardig de
voorgeflaage Vreedehandeling toe te
ftemmeu. Hec gene die van Gelderland
, door hec uytgeeven van dcu volgenden
legpenning, ook niet duyfterlyk te
kennen geeven.
Op de ccnc zyde zict men eenen fteenhouwer, in eene fteene tafel deeze woorden hak-
iccn:
T R O J A M IH I , L I C E T T A M E N .
T R O J E A A N MY , T S T A A T E C H T E R VRY .
Dat is: Gelyk het my vryihat den Vreede aan tc neemen, zoo is echcer het voorbeeld van
Troje my toc een waarfchuwing om dien , als nog gevoelig van de voorheen geleedene rampen,
te wer werpen. Waarom men in den rand lecft;
S C R I B I T IN M A R M O R E L .£ S U S . 1794.
D E B E L E E D I G D E S C H R Y F T H E T I N MA RM E R . 1794.
Die van Gclderland, welke deezen pcnmng gemunt hebben, als blykt uythccwoord G E LD ER '
dat
H I S T O R I P E N N I N G E N . F . Boek. 447
dat op den voorgrond ftaat, hebben waarfchynelyk dic zinnebeeld genomen uyt dc Prinflykc I 5'9 4 -
(i) devyzen van Paradyn,die ftaande hcc leeven van Koning Hendrik den 11 van (2) Vrankryk tex ‘
befchreeven, enin het jaar lyd j. in ’c Duytfch vcrtaald en uytgegeeven zyn. 418.
(2) Para-
Op de andere zyde ziet men eenen man,dic doorzyne flechte klecding den elendigen ftaat der
voorleedene tyden verbceldende, hec kamille kruyd vertreedt, ’t gene, volgens de Kruydken-
nis, rcgens de vcrdiukking te fterker aan waft; waarop het randfchrift zinfpeclc, want het luydt
aldus;
V I R E S C I T V U L N E R E V I R T U S .
D E D E U G D K R Y G T K R A C H T D O O R H A A R E
I V O N D E N .
Beroerten,
XXXI.
boek,
fol. 17.
verfo.
(4) Bor
Nederl.
Beroerten.
XXXI.
boek,
fol. 18.
vcrfo.
(5l Ror
Nederl.
Beroerten.
XXXI. '
boek,
fol.24.
verfo.
{6) Refol.
der Ge-
comm.
Raad.
vanHoll.
25 Juny
1594-fol.
109.
Naarmaate de Vereenigde Geweften zich
aan den eenen k an t, van hcc aangaan van
den aangebooden Vreede met den Spaanfchen
Koning, afkeerig toond en,zo o hadden
z y aan d^en anderen kant alle krachten
faracngefpannen ora vroegtyds een ontzag-
iy k leger in ’t veld te konnen brengen.
Z ulk s Graaf Maurits i n ’t laatfte van Grasmaand
b y Z w o l zich a a n ’t hoofd van omtrent
tienduyzend man te (3) voctencwee-
duyzend tc paarde bevondt, zynd e voorzien
van alles, ’c gene tot her doen van
eene belegering vereyfcht wicrdt, Dus
uytgeruft rrok h y tot onczet van Koevord
e, ’t gcnc des Konings knechten onder
’c beleyd van Verdugo totnogtoe zeer
naauw hadden ingeflooten gehouden, doch
die op de tyding van Maurits nadering des
nachts van den zesden in Bloeimaand mec
ftille trommen (4) aftrokken, hunne werken
verlieren, cn n a a ’t in brand fteeken
hunner hutcen naar Oldenzeel weeken.
Maurits op deeze w y z e zonder eenige
blocdftorcingc Koevorde hebbende gered
en gefpyfd , kwam d en , tweeentwintigften
van Bloeimaand mec dic geluk (7 ) en
z yn e onderhoorige krygsmagc voor Groeninge.
Waarvoor, naadat de fchans van
Ouwaarderzyl , door Graaf Willem van
Naflbu was ingenomen , de loopgraaven
wierden geopend, en den derdcn van Z o mermaand
hec gefchut tegens hec ravelyn,
dac de Oofterpoort dektc, geplant. Die
van binnen verweerden zich hiertegens
dapper, deeden geweldige uytvallen, en
verzochten met (6) vrygeleybrieven van
GraafMaurits eenigen u y t den Magiftraat
naar Bruflcl te moogen zenden. Dan dit
wierdc hen afgeflaagcn, maar z y integendeel
b y brieven van Maurits (7 ) aangemaand
om in onderhandeling te treeden,
en dus het naakende onheyl hunner inwoonderen
voor te komen. Doch vermids
z y op hoope van o n t z e t , z ich hiertoe ongeneegen
toonden, wierden de aanvechtingen
mec mccr naadruks als te voore her-
vac, en de graavers belaft hec groote ravelyn
voor de Oofterpoort te ondermynen.
Welke hunnen arbeyd mec ongemeenen
y v e r voorczetcende , in ’c midden van
Hooimaand de vereyfchte myn hadden
vervaardigd. Op den vyftienden ’s a-
vonds wierdt ze aangeftooken en fpuwen-
de mec eenen doflen flag vuur en vlam (8)
ter befloote keele u y t , fmeedt z y met den
voorpunt van ’ c ravelyn w el v y ftig van de
daar opftaande bezettelingen in de lucht,
wier verfcheurde ledemaaten, onder eene
hagelbuy van fteenen,planken en aarde, wyd
en zydgcfmakt wierdcn. Hierop gefchiedde
de aanval, en wierdt het (9) ravelyn,
hec voornaamfte fteunfel der ftad, zonder
veel bloedftorten, in de algemeene verflaagenheyd
der bezettelingen veroverd. Des
Verzochten (10) die van binnen eenen ftil-
ftaud van wapenen , en zonden eenige G e magtigden
om tc handelen aan G raafMaurits.
Den tweeentwintigften van H ooimaand
( 1 1 ) wierdc het verdrag geilooten,
waarby aan de bezettelingen v ry e uy tco gt,
en aan de ftad, boven hec behouden haarer
vrydommen, het recht vergund wierdt om
als een Lid van den Staat, nevens de Ommelanden,
haare Gemagtigden, in de vergadering
der Algemeene (12 ) Staaten te
zenden. Van welk behaalde voordeel op
deeze penningen de gedachtenis bewaard
wordt.
(D Bor
Nederl.
Beroerten,
XXXI.
boek,
fol. 16.
(8) Bot
Nederl.
Beroerten,’
XXXI.
boek,
fol. 42.
verfo.
comm.
Raad.
vanHoll.
10 July
1594- fol.
2J2.
(to) Bor
Nederl.
Beroerten:
XXXI.
bock,
fol. 43.
(11) Refol.
der Ge-
comm.
Raad.
van HoU.
iSJuly
1^94’ fol.
(12)RcfoI,
der Ge-
comm.
Raad.
van Holl.
28 July
1594. fol.
182. toc
■1,1:
i i
L, -ri