ftcrkr hebbende, voorzag hy z c ter wcder-
• zyd en tegens het Ichictcn van den vyand
met eene borilweer, en liet cen gehoornd
paalwcrk in den ilioom maaken, om de
fchepen te ftuyten, die men voorgaf dac
Mendoza te Keulen had laaten bouwen.
En vermids h y ook federt z y n gefchut,
naa de gelegenheyd van’s vyands leger van
eene hoogte verfpied te hebben, zo o kon-
llig op den boord des ocvcrs planere, dar
veelen van Mendozaas krygsknechten aan
de overzyde gcv eld , en eyndelyk gedwongen
wierden van ( i ) Iegerplaats te veränderen,
z o o zagen de belegeraars eerlang
w e l, dac het ondoenlyk was die fterkte
cewinncn, dcsook eyndelyk zich genoodzaakt
hunne aanvechtingen te moeten ftaakcn,
en van daar onvcrrichter zaake ( i )
opbreeken. Dit v oord e e l, in de zcifde
befchanfinge van ’ c voorgaande jaar en
op den zeltden vyand behaald , g a f aanleyding
, dac ook dees zelfde legpenning
in dic jaar wederom vemieuwd
wierdt.
(r) H.de
Groot
Ned. Hift.
£01.385.
(2) Bor
Nederl.
Beroerten.
x x x v i
boek ,
fol. 16.
verfo.
De eene zyde verbeeldt het verfchanfte leger van Maurits zoo door den ftroom als een fchild ge-
©Pfalm dekt, ’t gene een Engel, die vaiiboven komt, vaft houdt. Het randfchrift is weder deeze (3)
XLi.y.4. gewyde fprcuk.
S U B A L I S E JU S S E C U R U S E R I S ; C L Y P E U S V E R I T A S E JU S .
O N D E R Z Y N E F L E U G E L R N Z U L T G Y B E T R O U W E N : Z Y N E
W A A R H E Y D I S E E N R O N D A S S E E N B E Ü K E L A A R .
, . „ Een ruyter, die c
(ff «C.. eene hand, die uyt
de andere zydc hoogmoediglyk eenen krygsknecht overrydt, wördt door
Fur.a«fl.Ii. nana, aie uyt ae wolken komt, met eenen geeftel geflaagen jbinnen de meermaals geinel-
fo-3-V-3*s» fpreuk van (4) den Treurfpeldichter Seneka:
S E Q U I T U R S U P E R B O S U L T O R A T E R G O D E U S . C ID ID I C .
D E W R E E K E N D E G OD V E R F O L G T D E H O V A A R D I G E N
OP D E H I E L E N . 1799.
a H. de
¡root
Ned. Hift.
fol. 386.
Refol.
Ge-
comm.
Raad.
van Holl.
6 Mey
J599- fol.
172.
(7) Bor
Ncderl.
Beroerten,
XXXVI.
bock,
fol. 17.
Mendoza brak echcer het beleg van
Schenkenfchans nict op , als om eenen
nieuwen aanilag, dien h y tegens Bommel
ontworpen had, werkftellig te maaken.
M e t dit oogmerk, doch onder ander voorg
eev en, zondc h y Barlotte, Stanley en
Sapena, onder’c beleyd van Hendrik van
den Berge , met eenige benden vooruyt,
om de Voorne aan te taften ; doch die
ondoenlyk vindende, z y n z y met eenige
fchuytjes, (7 ) hen van ’s Hertogenbofch
te wagen toegevoerd, naa eenen Holland-
fchcii uytlegger door ’c gefchut verdreeven
tc hebben, niet verre van Rofiem over
de Maas (6) getrokken , cn naadat de
Staatfche ruyters, die langs de dyken ter
wachthouding heen en weder reeden, ge-
fiaagen waaren, en het vo e tv o lk , daar-
omtrent gclcgcrd, hen niet durfde het
hoofd bieden, in dc (7) Bommelerwaard
gekomen, doorloopende w y d en z y d het
eyland, om naa ’c bekomen van onderftand
(8) Bommel z e lf aan te taften. H et (8)Refol.
welk e, hoewel eene plaats (9) van groot
gewigt, in deezen oorlog echter genoeg- v S 14°«
zaam openlag , mids z yn e oude veiling-
werken te eng en re zw ak , cn de nieuwe, 113.^'^°^'
die men voor drie jaar had begonnen, nog © Meter,
niet voltrokken waaren. Graaf Maurits ibl.434/^
was niec zoodra van deezen invai verwir-
tigd, o f rende wel in alien fpoed derwaart,
maar kwam echter, wat haaft h y ook
over den weg gemaakt had, nict voor den
tweedcn dag naa des vyands inval, doch
ecr die zich van den Waalkant verzekerd
had, te Bommel. Wiens inwoonders eertyds
d o o r ’t onderloopen der landen, dic
tegens den vyand aanlaagen, en door de
mocraiiige gronden zich genoegzaam tegens
alle aanflagen gedekt waanende,
doch
H I S T O R I P E N N I N G E N . F L BoeL 52p
fi)H . dc
Gioot
Ned. Hift.
fol. 386.
(2) Refol.
der Ge-
comm.
Raad.
van Holl.
6 Mey
1599-fol-
172.
(3) Refol.
der Ge-
comm.
Raad.
van Holl.
8 Mey
1599. fol.
doch ziende chans den Spanjaard in ’c e y land
en hcm eerlang voor hunne wallen ce-
gcmoet, met dc uyterfte verbaafdheyd(i)
cn Ichrik bevangen en meeft alien gereed
waaren om door de vlugc hunne ftad te
vcrlaaten. Maurits aankomft echtcr heeft
dic voorneemen geftuyc, de verflaagenc
harten opgcbeurd, cn ftraks op alles orde
gefteld. T e meer dewyl ook de Hcer van
Poelgeeft, Tomas Willemiz de W it , en
Peter Janfz van H eufden vanwege de G e magtigde
( i ) Raaden van H o llan d , om
ook op dc befcherming van dac eyland goede
orde te ftellen, tc Gorkom waaren aangekomen.
N a a ’t vcrfterken der bezettinge
lict h y de Hemerdche waerd en (3) andere
oorden, die hem meeft verdacht waaren,
tcn fpoedigfte befchanfen, en d e foldaaten,
door beloften van groote vergelding
aangezet, en moediglyk door de burgery
onderfteund , buyten den ouden wal IJ99-
nog ceiien tweeden, die laager cu met in- ^
cn uycipringende hoeken voorzien w a s ,
om z ich ce langer tc konnen befchermen,
rondom dc ftad toc die hoogte opwerpen,
dac men daar achter veylig voor ’c gefchut
van buyten konde (4) fchuylen; om wel- (ff H.de
ke eygenfchap die den naam van be- Ned°Hiit.
dekten weg gekreegen en federt aanley- fol-387.
ding gegeeven he e ft, dac rondom de w a llen
van alle andere gefterkce fteden, diergelyke
bedektc wegen, om hunne zonderlinge
fterkte cn ’c voordeelige gebruyk gemaakt
z yn . T o t betaaling der hier toe
re werk geftelde krygsknechten , welkc
chans niec min de ipade, als in andere gelegenheden
het geweer handceerden, meenen
eenigen dat binnen Bommel de volgende
geldftukken, ter oorzaake van den dringenden
nood dier tyd en , zullen gemunt zyn.
I. Om het wapenfchild van Bommel j dat door twee lecuwen wordt vaftgehouden, leeft men
in den rand der eene zyde dic omfchriit :
M O N E t a N O V A F A C T A B O E M E l ®.
n i e u w e m u n t t e B O M M E L G E S L A A G E N
Op de andere zyde is een burg met drie torenen verbceld j binnen dic i-andfchrifc, ’t gene den
nood dicr ftad te kennen geeft ;
D U R ^ E N E C E S S I T A T I S O P U S .
W E R K S T U K V A N D R U K K E N D E N NOOD.
il. Hcc tweede ftuk dat vierkant is, vöert op de ecnc zydc, en rondom het wapenfchild vaa
Bommel, dit opfchrift:
M O N E T A N O V A F A C T A B O E M E l ®,
N I E U W G E L D T E B O M M E L G E M U N T