'i f a
Æ
3IZ N E D E R L A N D S C H E
1782. andere zydc lecft men dit volgende opfchrift;
R E L I G I O N E E T J U S T I T I A R E D U cej V O G A T O E X G A L L U
P A C A T A A N D E G A V e n S I um D U C E , B E L G IC H E
L I B E R T A T I S V I N D I C E .
D E G O D S D I E N S T E N G E R E C H T I G H E T D HERS T E LD- , D E HE R TOG
F A N A N J O U F E R D E E D I G E R D E R N E D E R L A N D S
CHE F R T H E T D UT T H E T B E F R E E D IG D E
F R A N K R T K B E R O E P E N
IV. De vierde heeft rondom het geharnafte borftbceld des Hertogen op het voorftuk deeze
tytels :
F R A N c i s c u s , F i l i u s F R A N c i® , F R A t e r U N I C u s R E G i s ,
D e i G r a t i a D U X B R A b a n t i ®.
F R A N C O I S , Z O O N F A N F R A N K R T K , E E N I G E B R O E D E R
D E S K O N I N G S , D O O R G O D S G E N A D E
HE R T O G F A N B R A B A N T .
Het ruggeftuk heeft geene verbeelding, maar deezen Latynfchen dichtrcgel tot op- en jaarfchrift;
f r a n C I C a C V M b e L g I s C o n C V r r V n t f o e d e r a n e X V .
H E T F R A N S C H E F E R B O N D W O R D T ME T D E N E D E R L A N D E N
D O O R D E N O N D E R L I N G E N K N O O P G E S L O O T E N .
V .en V I . De vyfde en zesde, die beyde legpenningen zyn, van de anderen maar in grootte
veifchillen, en zyn blazoen en zinfpreuk op de ruggeftukken voeren, hebben rondom het borftbeeld
van Anjou op hunne voorftukkcn dit Franfche randfchrift;
F R A N Ç O I S , F i l s D e F R A N c e , F R E r e U N I Q u e D u R O Y .
F R A N C O I S , Z O O N F A N F R A N K R Y K , E E N I G E
B R O E D E R D E S KONING S .
( 0 Refol.
der Staat,
van Holl.
14 Febr.
I <82. fol.
87.
( i) Refol.
derStaaten
vanHoll.
18 Maart
ij8o . fol. S Refol.
derStnaren
vanHoll.
I April
1580. fol
A ls men nu, naa ’t eyndigen deezer
plcgtigheden, in de Algemeene Staatsver-
gadering, die te Antwerpen gehouden
w ie rd t, de Gemagtigden der andere Landfchappen
aanmaande, om insgelyks aan
den Hertog den eed van gehoorzaamheyd
a fre leggen, zo o maakten die vanHolland,
volgens het tweede ( i ) en derde lid hunner
geheyme berichtspuntcn, midsgaders
van Zeeland en Uytrecht deswegen zwaa-
righeyd, om rcdenen, die de zaak vor-
dert dar w y althans wat breeder ontvou-
wen. Wanneer niet alleen Vlaandre,
maar ook Brabant en de andere Geweften
beflooten hadden, den Herrog van Anjou
tot(2 ) Befchermer der Nederlandfche V r y heyd
. aan te neemen, gaaven de Edelen
van Holland ter Vergaderinghunnebckom-
mering, van ecnen tot Heer te zullen aanvaarden
, Wiens Godsdienft verfchillend,
en Wiens aardc en gedrag hen niec bekend
was, te kennen. En o f z y wel de (3)
handeling met Anjou den andere Landfchappen
niet afrieden, z o o wierdt echter
te g elyk in overweeging gelegd, ja toen al
(gelyk reeds (4 ) verhaald is) beflooten,
om b y de eerfte gelegenheyd den Prinfe
van Oranje, die zynen dienft (7 ) dien van Cs)ReW.
Holland op nieuws aanboodc, de Hooge
Overigheyd van dar Geweft op tc draagen; 1 Apri
doch die befluyt, als zeer geheym zynde,
geenszins in de gemeene daglyften tc ftellen,
maar, opdat het niet zoude mcht-
baar worden, nevens de geheymfte ftukken
des Lands toc bequaaraeren tyd op te
fluyten. Desonaangezien gaaven z y hunne
Gemagtigden laft, om nevens die van
Brabant, Vlaandre en de andere landen ,
ook w^ en s de aanneeming van Anjou tc
handelen; doch mct voorbeding: dat Holland
en Zeeland zouden blyven (ö) evenals (ß)
s^y tegenwoordig waaren , zoo op ’t fluk vJinoi.'
van den Godsdienft als anders. Met welk
laatfte men verftondc de verbindtcnis, die
nien van zins was met den Prinfe van
delaMK» Oranje te fluyteh en aan tc gaan. Onder-
vanHoll- CLiifchcn namcn de byzondere fteden van
Holland aan ( i ) de berichtspuntcn, to th e t
iip.' opdraagcn der Hooge Overigheyd, ieder
S sm ? in den haare Dp tc ftellen. Volgens die
vanHoll. befluyt dan elks gevoelen zynde ingebragt,
J Ä o i wierden de voorwaarden (2) federt ont-
65. worpen en tc g elyk vaftgefteld: dat deeze
der Smi opdr'agt alleen zoude ftand hebben , zoo
valiHoU. lang "de Staaten van Holland en Zeeland in
1 oorlog o f wapenen zouden weezen. Die
¡37. befluyt was ook oorzaak, dat als het Vcr-
iite ol. di'AS mct Alen^on inmiddels geflooten was,
II9' z y hec ze lv e nict als zcer omzigtig (3) en
K u a t! v ry bekrompen goedkeurden. Enoffchoon
vanHoll. dic vau Amfterdam (4) en des zelfs bur-
?8?'foi. federt in ’t vorderen des werks
333.' onwillig toonden, zo o wierdt echter dc
ccd, b y den Prins te (7 ) d oen , ontwor-
pen, en, dic ftad cen laatften ook tot de
.idito
1581. fol.
drSiaateii opdragE ftemmcndc , den negentien-
vanHoii. den van Hooimaaiid eyndelyk (7) befloo-
J ' ten, voor ’c verreyzen des Prinfen naar
3 k '’ Brabant, hem dc Hooge Overigheyd o p te
S 2 en tli'Aagen. Dierhalven alle dc Staatsieden
vkn?)!. van H o llan d , den vierentwintigften van
Hfclf (8) Hooimaand , zich b y den P.rins op
° ' ’c H o f in ’s Graavenhaage tot dat eynde
, hebben die in de Stadhou-
vanH«ii'. derlyke zaal hem hec gefchrift zyner aan-
ijSi.fol. ftellingc aangebooden, den eed vangehoor-
Refoi. zaamheyd afgelegd, en van (9) hem ont-
derStaaten fangen: te weecen, wegens de Ridderfchap
ipi. foi. Jonker Rutger van ßoetfelaar ; Arend
Heer van Duyvenvoorde ; Kornelis van
s S n Goudiiaan; Adriaan Heer van Zwieten ;
vanHoii. Johan vaii Wo c rd e ; eu Willem vau Z u y -
M Aug.
ij8i. fol.
Icn van N icve ld : midsgaders de Gemagtig- i
den der fteden D o rd rech t, Haarlem, "
D e lft, L c y d e , Gouda, Rotterdam, G o r nichem,
Schiedam, den Briel, Schoon-
hove , Alkmaar / Hoorn , E n kh u y ze ,
Edam, Monnikcndam, eu Purmerend.
In gevolg van deeze gcdaaane opdragt
wierdt in de Staatsvergadering van H o lland
beflooten, dac in alle vonniflen en
gunftbrieven des H o fs, w a ar in ’s Konings
naam plagt gebraykt cc word en, voortaan
die van Willem B r in s (10) van Oranje
zoude gefteld worden, als zynde aan hem (lo) Refol;
opgedraagen de Hooge Overigheyd van den van S i T
Lande van Holland, Zeeland en Vries-
land: V oorts, dac alle Leenmannen ( 1 1 )
den zelven in die hoedaanigheyd zouden
hebben getrouwheyd, en den Koning van vanHdi!^
Spanje a f tc zwcercn: midsgaders o o k , 19Aug.
dat het gcid ( 1 2 ) op den naam van ’i 433?*'"*'
Graaffchap HoUand, Zeeland en de Heer- (n) Refol.
lykheyd Vriesland voortaan zoude gemunt van^Hoi?
worden. Eu dewyl het berichtfchrift van 3 Dec.
(13 ) ’s Prinfen aanneeming hcm fedcrtniet
allecn wierdt ovethandigd; maar o o k d e (i3)Refoi.
voorige opdragt door die van Amfterdam van^Holi'^
(14 ) insgelyks b e zwooren, en dus zo o 8jan.
wigtig eeu werk voltrokken, behoeft zich
niemand te verwonderen, dac die van i <82. foi.
Zceland deeze overdragt, als een werk
des Heeren, op den volgenden legpenning deiStaateii
aanmerkteii: vermids de Prins van Oranje
het ook zoodaanig inzynebrieven vanaan- igulYoi
neeming niec alleen komt te noemen; maar fiv „ , .
,. I 1 • , i_ j , lijlR e fo h die van Zeeland m t byzonder ook eene derStaaten
diergelyke ( 1 7 ) verbintenis, op den twintigften
van Herfftmaand deezes jaars, met 1383.foi/
den Prinfe aangegaan engeflooten hadden. 43^-
De eene zydc verbeeldt dc gcfcliiedénis van den Profeet Ahia den Siloniter , daar hy mec het
Verdeelen van zyn nieuwe klced (16) aan Jeroboam, naamaals Koning van (17) Ifrael de fcheuring (lOkBorit
en overdragt van dat Ryk voorfpelde j binnen deeze fpreuk.
XI. f i i9 .
S I C T R A N S F E R T D o m iN u S R E G N A . 3o-eni.
(i7)Kap.
Z O O D R A A G T D E H È E R E D E K O N I N G R Y K E N O F E R . Ì l z o M ‘
Naamelyk met drie zoo weeldrigc kroontakken van den Spaanfchen boom af te fcheurcn endie
door het opdraagen der hoogc Overigheyd aan den Prins op den Hain van Oranje te enten, en
dien in te lyven. Waarom Zeeland, wiens wapenfchild op den voorgrond der andere zyde ftaat,
tot den Hemcl door dit omfchrift verzuchtj ten eynde Zyne uytgcftrektc hand den drievoudigen
geeilten boom in ’t vervolg met h;uu-e befcherminge wilde zcgeneti en beveftigen.