ili: "F
"'ili
(t) Maut.
d c h T o if .
d’Or pag. 99- J ^ .
Tois.d’Or
fol. 137.
van Mommoran^y overleeden zynde , trouwde des zelfs wcduw Anna van Egmond i)ict Johan
Graavc van Hoorn, die ccrll üomhccr van Luyk gcwcclt, doch nu , mids zyn broeder Jakob
Graaf van Hoorn (i) zonder kiiidercn overleedt , erfgenaam van dat GraalTchap geworden
was: dan decs mede geene hinderen krygende vondt hy goed de vborkiiideren zyncr Gemaalinne,
als wicr Grootmoeder Maria van Hoorn gewecit was, by aannecming voor de (i) zynen tc erkennen;
cn dus is’t dat decs Philips, als üc oudfte dier hinderen , hem in ’t Graaffchap Hoonl
by zyn ovcrlydcn opvolgcnde, uyt dien lioofdc alhier deezen Graaflyken tytel voert.
Op hcc ruggcftulc ziet men in’t verlchiet den God Ncptuun, wien ’c gebied der zee is aanbe-
volen, en voorw;urt ecnc zittende vrouw , die door cene vlicgcnde Overwinning gekroond
wordt; onder die omfchrift, zinfpcelende op het onderlinge verbond cuflchcn Spanje eii En-
geiaud;
F ID E S E T S A N C T A S O C I E T A S .
D E O N D E R L I N G E TR O U I V E N H E T I I EI ' L IG E
B O N D G E N O O r S C I I J P .
&
Beroert.
fol. 12.
verfo.
(4) Hoofc
Ned. Hill,
fol. 17.
(5; Strada
de Bello
Belg. Dec.
1-P lg .l2..
Dees gewonnen veldflag cn gedaane landing
wckten zoow cl den oorlogsmoed van
den eenen, als dc vrees van den anderen ,
cn gaaven gclyken indruk tot wederzyd-
fche krygsruiling; aan Philips om de be-
komene voordeelen te vergrooten, en aan
Hendrik om de gcdreygdc onheylen te
verhoeden. Dierhalven vericheenen beyde
de Köningen zelfs met zeer magtige heirlegers,
cn elk met het gevolg van den
voortrefTclykiteu Adel zyn s H o f s , b y
Dourlans (3) cn Pierrepont op de grenzen
van Nederland : zulks ieder niet als een
ftrcngen veldflag, die ’t lo t des oorlogs
zoude befliifen, voorhanden waande. Dan
vermids de Franfche Koning zieh telkens
zoodaanig legerde, dat h y niet als met
groot naadcei kon worden aangetaft, Hoopte
KonmgPhilips zynh eir,en vertroknaar
Bruflcl ; daar h y op de allerprachcigftc
w y z e den negenentwintigften van (4) Wintermaand
de uytvaart zyns Vaders vierde.
Dees V o r ft, naadat hy zieh van alle zyne
Staaten ontdaan h ad , cn naar Spanje vertrokken
was, had aldaar in een nieuwgc-
boud huysken, ftaande tegen o f in her
Kloofter der Hieronimiren niet verrc van
Piacenze, zieh bezig gehouden in ’c -maaken
en nytvindcn van zeer konftige üur-
wcrken, doch wel voornaamlyk in zieh
tot dc dood te bereydcn ; mids de dagelyks
fterktoenecmende zwakhcden zyns
lighaams hem geen lang leeven vooripcl-
dcn. Die aanmerkende (5) hieldt h y al
b y z y n leeven (fchoon eene zaak , die
tot nog toe nooit gehoord was) ze lf op
eene ftaatlykc w y z e zyn e eyge uy tv aa r t:
ja naauwlyks waaren de plegtighcden daarvan
geeyndigd, o fh y voelde zieh van eene
fterke koorts aangetaft, die hem federt al-
leiigs uycteerdc, en de weynige overige
krachten ontnam ; zulks h y den eeiien-
twintigften van Herfftmaand, in den O u derdom
van achtenvyftigjaaren, hetfterf-
ly k e afleyde. Deeze dood fcheen door
een wonderteken te z y n voorfpeld geweeft
, want in ’t laarftc van (6) Oogft-
maand wicrdt’cr eene groote Staartftar aan
den Hemel gezien, welke in den beginne
haarer verlchyninge niet hccl hclder van
licht was, doch metdc zickte des Keyzers
dagelyks in helderheyd tot z y n overlyden
tocnam: naa welken tydftip (7 ) z y niet
langer zoude gezien zyn . Even als voorheen
in bet jaar vyftienhonderdnegenen-
dertig, cene maand voor *t overlyden z y ner
(8) Gemaalinne, ccn diergelyk gc-
ftariite in dc lucht gezien was. En vermids
thans binnen ccn jaar naa’t verichyncn van
dit hemelsteken,. behalven K e yzer Karcl,
nog (9) dric Köningen, vier Koninginnen,
een P aus , tien Kardinaalen, twee Keur-
vorften , een Doge van Veneetfic en verfcheydene
andere Vorften van den eerften
rang in Europ a, tot verwondering van
veelcn, kwaamen te fte rv en , heeft men
deeze nieuwe ftaartftar , als ccn wifle
voorboodc van zo o veele Vorftlyke ly -
ken aangemcrkt; ja daarvan dc gedacn-
tenis op deezen legpenning bewaard.
(iT) LafreV
Hlll.d’An-
glct.tom.I,
fol. 910.
(7) Strada
lie Belio
Belg. Dec;
1. pag. 13»
;8) A. Ul-
L e e ven
vanK.
Karel foL
103.
(p) Strada
de Bello
Belg. Dce.
I. pag. 24»
Op de cene zyde ftaat, onder ccne, Koninglyke kroon, dc vcrfchecne ftar afgcbeeld ; binnca
dit randfchrift; ‘ MÜNM
O N S T R A N T R E G I B U S A S T R A V ÏA M .
D E S T A R R E N ÎVY Z E N D E N K Ö N I N G E N
D E N WE G.
De andere zyde vertoont eenen lykqypres, welke boom oudtyds aan Pluto was toegewyd, cn
wiens takken daarom door de Romeynen niet alleen voor de huyzen der rykcn (i) cn magtigcn,
in welke een (z) lyk was, maar ook als een teken van (3) droefheyd by de lykhoutllapcls (4)
hunner ovcrleedcuc vriendcn geplant wierden. Verder ftaan in den rand deeze woorden:
A E Q U I T A S . A E Q U A L I T A S . 1758.
R E G H TMA A T I G H E T D . G E L T KH E Y D . 1778.
Betckciiendc, o f dat de dood, die nicmand fpaart, niet onrechtvaardig is, maar alle menfchen
gelyk llelt; of dat het nicr onbiliyk fchccn, dat de fterfuur van zoo veele ftandsperfoonen van
eenen hoogen en Vorftlyken rang ook door cen gelyk voortekcn vooifpeld wierdt.
(i) Lucani
Pharl, lib.
HI. (i)Plm. iib.XVI.
5^P-33-
{3) Horae,
tpod. V
V.18.
Ovid. Metani.
Jib.X.
i/. I4L
(4) Ovid.
Trill. lib.
111. Eleg.
13- li' ii
iSC22.
De lykdicnftcii wierdcn op den volgenden
dag te Bruflel nogmaals hervat, van
den Koning en het geheele .H o f in diepe
rouw b y g cw o on d , en door Robbert
(y)UlIoa Biflchop (5 ) van Lu yk cn Broeder van den
JaMr Markgraaf van Bergen met veelc ftaatc-
Karei Vol. lykhedcn verricht ; o f om by^den nieu-
221.vcrfo- Vorft zieh en die van zyn cn H uy ze
aldus aangenaam te maaken, o f u y t na-
buurfchap , als voerende te Maaftricht
gezamentlyk het gebied. In deeze ftad
hebben de Duytfche Ridders, wier ordre
in ’c jaar elfhonderdnegcntig door Koning
Hendrik en den Patriarch van Jerufalem
' aldaar, om ’t geloof tcgens de Türken tc
Cfi) Guicc. befchermcn is opgerecht,een (6) hecrlyk
Hot o f h o f; gelyk ook in veele plaatfen van
fol.a4. Duytsland; vermids haare inftelling niet
alleen door Paus Celeftyn den JII. wierdt
goedgckeurd, maar ook door Ke y ze r
Hendrik den VI. bevcftigd , en van
alle d e . Prinfen des Duytlchen R y k s
(f. Hdfs b y uytneemcndheyd ( 7 ) toc^ejuychr.
ri-'nip*^^ Hoewel dcezc Ridderordre van Jeruzalcni
tom. III. hcrkomftig is , zo o kreeg z y echter tc
pag. U4- ptolcmaïs onder haaren vierdcn Groot-
mceftcr Herman van Salrza haar hoogftc
aanzien cn magt. Wjjnt z yn e krygsdeugden
cn veclviildige dappere daaden tegens dc
ongcloovigen in ’t H e y lige Land betoond,
waaren zoo aaiimcrkelyk , dat'de Hcrtog
van Mazovie en van andere landen in Poo-
len aan hem, als zynen naaften erfgenaam,
niet alleen een plegcig gezantfchap zondt.
om zyne hulp tegens de ongeloov igen tk
I. DeeL
v e rzoek en, maar,om die ordrc in Duyts-
land te (8) lo k k en , een gclchenk deed
van Kulm, Libovie cn alle andere landen,
die ze op de Heydenen in Pruyfle zoiSden
komen te veroveren. Aldus vericheydene
Ridders onder eenen Luytcnanc met
goedkeuringc zoo van den Paus als den
K e yzer in Duytsland zynde gekomen,
wierdcn die in ’t kort zcer ontza glyk,
verfloegen en verjoegen de ongeloovi-
gcn, namen een gedeelte van Pruyfle
in , maakten zieh te met meefter van L y f-
cn Koerland, en ftichtende vier Bisdom-
men in Pruyife , en v y f andere in Kour-
land, bouwden in de gewonnene landen
verfcheydene fteden cn flo ten ; daar z y
nieuwe (9) volkplantingen deeden en den
Chriften Godsdienft met zoo groote toe-
juychinge hunner geloofsgenooteu in-
voerden, dat men u y t eenen godvruchti-
gen y v e r , en dc hoope van gelyken b y ftand
in andere. voorvallen te zullen genicten,
ook in andere landen tot der zelve
v c rb ly f eenige huyzen boiiwdc , en
met jaarlykfche inkomften rot him on-
derhoud begiftigde. Dus z yn in ’t jaar
twaalflionderdtachtig ( t o ) even na’t w in nen
van Pmyfle deeze Ridders te U y t-
rechc gekomen, insgelyks te ( i i ) A ntwerpen
, Mechelen en Maaftricht. In welke
laatftgemelde plaats Wouter van Y le r
thans Baljuw der ordrc was , als u y t
deezen gedenkpenning , die in die jaar
tot zyn e cer gemaakt i s , kan gezien
worden.
G Z y n
r8)Heifs
Hill, dc
TLnip.
tom. ill.
pat;. I2J.
(9) Heils
Hill, de
I’Einp.
tom.IIJ.
pag, I2Ó.
(io)Hill.
Epifc.Tra-
jeA. fol.
Hi) Lc
Roy
March. S.
R.Imp.
fol. 4P-
%- i i V I
' Mi
-■'-V